مڈھلا پنجابی ناول
مڈھلا پنجابی ناول پنجابی ناول دے پہلے دور نوں کیہا جاندا اے۔ ایہہ دور ترجمہ دی تنقید ماتحت ہوند وچ آیا۔ پنجابی وچ چھپیا پہلا ناول مسیحی مسافر دا سفر اے جہڑا جانّ بنیئن دے مشہور ناول “The Pilgrims Progress” دا پنجابی ترجمہ اے، جو 1859 وچ ترجمہ شدہ ہویا۔ ایہہ ناول عیسائی دھرم نوں سلاہندیاں، اسلام تے ہندو دھرم نوں ننددیاں، گربانی دے محاورے راہی، عیسائیت دا پرچار اتے سکھاں نال بھائیوالی دا آشا رکھدا پرتیت ہندا اے۔ 1882 ء وچ عیسائی مشنریاں ولوں جیوتردی ناول ترجمہ شدہ ہویا۔ ایہناں ناولاں تو پنجابی ناول دا مڈھ بجھا۔ ایہہ دوویں ناول عیسائی مشنریاں ولوں لدھیانہ پریس راہیں چھاپے گئے۔ دوجے پاسے بھائی ویر سنگھ، موہن سنگھ وید تے چرن سنگھ شہید دے ناولاں نوں رکھیا جاندا اے۔ پنجابی دے مولک ناول دے مڈھ اتے ترقی عمل نوں اس طرحاں پیش جا سکدا اے۔
مکھ ناول کار[سودھو]
- بھائی ویر سنگھ-(1872–1957):- بھاویں ڈاکٹر۔ کرپال سنگھ کسیل اپنے سامقصد دے اتہاس وچ پنجابی دا پہلا ناول ڈاکٹر۔ چرن سنگھ دے ناول جنگ مڑولی نوں مندا اے اتے نرنجن تسنیم تے نانک سنگھ نوں پنجابی ناول دا موڈھی مندا اے۔ سروپرناوت متّ ایشر سنگھ اتے اس دے سپوٹراں دا اے، جو بھائی ویر سنگھ نوں موڈھی ناول کار اتے اس دے ناول سندری نوں پہلا مولک پنجابی ناول مندے ہن، جو 1898 وچ چھپیا۔ بھائی ویر سنگھ دے ناول سندری، ستونت کور اتے بجے سنگھ برتانتک سندربھاں وچ مذہبی ہن۔ ایہہ ناول بابا نودھ سنگھ وچ اسنے دھارمکتا دے نال پینڈو تے شہری جیون نوں وی چتریا۔
- بھائی موہن سنگھ وید-(1881–1936):- موہن سنگھ وید ناول اتے کہانی دے کھیتر وچ یوگدان دین والاں اہم لکھاری اے، بھائی ویر سنگھ دا ایہہ ناول دے کھیتر وچ ہم عصر اے۔ مولک تے ترجمہ شدہ ناولاں نال پنجابی ناول نوں امیر کرن والا ساہتکار اے۔ اک سکھ گھرانہ، سکھدیو کور، سگھڑ نونہہ تے لڑاکی سسّ، کپٹی متر، ششیل بیواہ، اعلیٰ قلاں دی چال، دمپتی پیار، سحصہ کور، پچھتاواں اتے وکیل دی قسمت آدی ناولاں راہیں اوہ سماجی برائییاں دی پیشکاری کر کے پنجابی ناول نوں اتہاسکتا دے چوکھٹے وچوں باہر کڈھدا پرتیت ہندا اے۔
- چرن سنگھ شہید- (1882–1935):- چرن سنگھ سہید اک مزاحیہ شاعر، سگھڑ کہانی کار تے اہم ناول کار اے۔ اس دا تخلص شہید اس دے پنڈ دے نام کر کے پیا۔ اسنے دلیر کور، بیبی رنجیت کور، چنچل مورتی ناول لکھے۔ ایہناں ناولاں راہیں اسنے سنگھ سبھا لہر دے مقصداں نوں نروپت کیتا۔ ناول دو وہٹیاں وچ اسنے سماجی سمسیاواں پیش کیتا۔
ہور ناول کار[سودھو]
استوں علاوہ امر سنگھ چھاپیوال نے گھر دا نباہ تے سچجی دھی نیتا ماسٹر تارہ سنگھ، پریم لگن تے بابا تیغا سنگھ، سندر سنگھ نے چندرکانتا، گیانی ہزورا سنگھ نے دلہن اتے ر بخش سنگھ نے شکنتلا ناول لکھے۔