میلا چراغاں

میلا چراغاں پنجابی صوفی شاعر شاہ حسین دے عرس اُتے باغبان پورا شالامار باغ لہور چ منایا جاندا اے۔ میلا چراغاں 3 دِناں تک رِہݨ آلا اک سال وار تہوار اے۔

ایہ تہوار پنجاب دا اک بڑا تہوار اے۔

میلہ چراغاں یاں میلہ شالامار دراصل پنجابی صوفی شاعر شاہ حسین دے عرص دے تن روزہ میلے دا نام اے۔ ایہہ شاہ حسین دے مزار، جو لاہور دے علاقے باغبانپرا وچ واقع اے دے قریبی علاقیاں وچ لگدا اے۔ باغبانپرا دا علاقہ لاہور شہر دے باہر شالیمار باغ کے قریب واقع اے۔ ایہہ تہوار پہلاں شالامار باغ دے اندر لگیا کردا سی، پر صدر ایوب خان دے صدارتی حکم 1958 دے بعد سے شالیمار باغ وچ ایہدے لاؤن تے پابندی آئد کر دتی گئی۔

پہلاں پہل ایہہ عرص پنجاب وچ سبھ توں بڑا تہوار سمجھیا جاندا سی پر ہن ایہہ بسنت دے بعد دوسرا بڑا ثقافتی تہوار اے۔ ہن بسنت تے پابندی دے بعد ایہہ پھر بڑا تہوار سمجھیا جان لگا اے۔

تریخ[سودھو]

پنجاب دے ایہہ مہان سوجھوان تے شاعر ساہ حسین 1538 وچ لہور وچ تکسالی دروازے دے اندر جمے تے 1599 وچ لہور وچ ہی چلانا کر گئے. اوہ اک دستکار دے گھر جمے سن تے پیو دادے دا ہنر وی سکھیا تے نالے مدرسے وچ اوس زمانے دا علم وی پڑھیا, سکھیا. آکھدے نیں بئی مدرسے وچ دلا بھٹی وی اوہناں دا سنگی سی جیہڑا بعد وچ مغل بادشاہ دا نابر ہو گیا تے اخیر قید کر کے پھاہے لایا گیا. شاہ حسین لہوری ہوراں دی زندگی حیاتی نوں سمجھدیاں تے سمجھاوندیاں لنگھی, اوہناں آپنے وچاراں نوں شاعری وچ بیان کیتا تے پنجاب دی شاعری دی نویکلی فارم “کافی” نوں آپنے وچاراں دے بیان لئی ورتیا. اوہناں دی حیاتی وچہی اوہناں دے وچاراں تے کلام دی مشہوری ہو گئی سی تے عام لہوریئے اوہناں نوں گیان والا بابا من دے سن. اوہناں دا کلام گاوندے سن تے اوہناں دیاں گلاں اتے سوچ وچار کردے سن. شاہ حسین دے چلانا کرن مگروں لوکاں اوہناں دی قبر تے عرس تے میلہ کرنا چھوہ دتا. اوہناں دے قبر تے جا کے لوکین دیوے بال دے سن تے چراغاں کردے سن. ہن وہ شاہ حسین دے چاہون والے میلے دے دناں وچ دربار تے اینی وڈی گنتی وچموم بتیاں بالدے نیں کہ موم بتیاں دا بھانبڑ مچ جاندا اے. رنجیت سنگھ دی پنجاب وچ حکومت آئی تے اوہنے شاہ حسین دے عرس تے میلے دی سرپرستی شروع کیتی, پنجاب اتے انگریز راج دے 90 ورھیاں وچ وی ایس میلے دی سرکاری سرپرستی کیتی جاندی سی تے دربار اتے عرس تے باغ شالامار وچ میلہ لگ دا سی. باغ شالامار وچ میلہ 1958 وچ ڈکٹیٹر ایوب خاں نے بند کروایا. شاہ حسین دی حیاتی تے اوہناں دے وچاراں اتے کئی سوجھواناں لکھیا جیہناں وچوں نجم حسین سید ہوراں دا ناٹک “تخت لہور” اک لیجنڈری آرٹ پیس منیا جاندا اے