میلا چراغاں

میلا چراغاں، پنجابی صوفی شاعر شاہ حسین دے عُرس اُتے باغبانپورا شالامار باغ لہور وچ منایا جاندا اے۔ میلا چراغاں 3 دِناں تک رِہݨ آلا اک سال وار تہوار اے۔

ایہ پنجاب دا اک وڈا تہوار اے۔ میلا چراغاں یا میلا شالامار دراصل پنجابی صوفی شاعر شاہ حسین دے عُرس دے تن روزہ میلے دا نام اے۔ ایہ شاہ حسین دے مزار، جو لہور دے علاقے باغبانپورا وچ واقع اے، دے قریبی علاقے وچ لگدا اے۔ باغبانپورا دا علاقہ لہور شہر دے باہر شالامار باغ دے قریب واقع اے۔ ایہ تہوار پہلاں شالامار باغ دے اندر لگیا کردا سی، پر صدر ایوب خان دے صدارتی حکم 1958ء توں بعد توں شالامار باغ وچ ایہدے لاؤݨ اُتے پابندی عائد کر دِتی گئی۔  پہلاں ایہ عرس لہور وچ سَبھ توں وڈا تہوار سمجھیا جاندا سی پر ہُݨ ایہ بسنت توں بعد دوسرا وڈا ثقافتی تہوار اے۔ ہُݨ بسنت اُتے پابندی توں بعد ایہ فیر وڈا تہوار بݨ گیا۔

تریخ

پنجاب دے مہاݨ سوجھوان تے شاعر شاہ حسین 1538ء وچ لہور وچ ٹکسالی دروازے دے اندر جمے تے 1599ء وچ لہور وچ ای چلانا کر گئے۔ اوہ اک دستکار دے گھر جمے سن تے پیو دادے دا ہُنر وی سکھیا تے ناݪے مدرسے وچ اوس زمانے دا علم وی پڑھیا, سکھیا. آکھدے نیں بئی مدرسے وچ دلا بھٹی وی اوہناں دا سنگی سی جیہڑا بعد وچ مغل بادشاہ دا نابر ہو گیا تے اخیر قید کر کے پھاہے لایا گیا۔ شاہ حسین لہوری ہوراں دی زندگی، حیاتی نوں سمجھدیاں تے سمجھاؤندیاں لنگھی۔ اوہناں نے اپݨے وچاراں نوں شاعری وچ بیان کیتا تے پنجاب دی شاعری دی نویکلی فارم “کافی” نوں اپݨے وچاراں دے بیان لئی ورتیا۔ اوہناں دی حیاتی وچ ای اوہناں دے وچاراں تے کلام دی مشہوری ہوگئی سی تے عام لہوریئے اوہناں نوں گیان والا بابا مَندے سن تے اوہناں دا کلام گاؤندے سن۔ شاہ حسین دے چلانا کرن مگروں لوکاں نے اوہناں دی قبر اُتے عرس مناؤݨا تے میلا منعقد کرنا شروع کردتا۔ اوہناں دے قبر تے جا کے لوک دیوے باݪدے سن تے چراغاں کردے سن۔ ہُݨ اوہ شاہ حسین دے چاؤہݨ آݪے میلے دے دناں وچ دربار تے اینی وڈی گِݨتی وچ موم بتیاں باݪدے نیں کہ موم بتیاں دا بھانبڑ مچ جاندا اے۔ رنجیت سنگھ دی پنجاب وچ حکومت آئی تے اوہنے شاہ حسین دے عرس تے میلے دی سرپرستی شروع کیتی۔ پنجاب اتے انگریز راج دے 90 ورھیاں وچ وی ایس میلے دی سرکاری سرپرستی کیتی جاندی سی تے دربار اتے عرس تے شالامار باغ وچ میلا لگدا سی۔ شالامار باغ وچ میلا 1958 وچ آمر ایوب خاں نے بند کروایا۔ شاہ حسین دی حیاتی تے اوہناں دے وچاراں اُتے کئی سوجھواناں نے لکھیا، جیہناں وچوں نجم حسین سید ہوراں دا ناٹک “تخت لہور” اک لیجنڈری آرٹ پیس منیا جاندا اے۔

مورتاں

• 
• 

باہرلے جوڑ

• Mela Charagan
• Pictures of Food Stuff at Mela Charagan
• A Victim of Apathy، The News International, مارچ 29, 2005