نخچیوان خانیت
Khanate of Nakhchivan خانات نخجوان | |
|---|---|
| 1747–1828 | |
 | |
| حیثیت | خانیت |
| دار الحکومت | ناخچیوان (شہر) |
| تاریخ | |
• قیام | 1747 |
• موقوفی نطام | 1828 |
| آیزو 3166 رمز | [[آیزو 3166-2:|]] |
تریخ
[سودھو]صفوی سلطنت دے خاتمے تک ، نخچیوان صوبہ اریوان (جسنوں چوخر سعد دے ناں توں وی جانیا جاندا اے ) دے انتظامی دائرہ اختیار کيتی حیثیت توں رہیا۔ [۳] 1604-161618 دی عثمانی صفوی جنگ دے دوران 1604 وچ یریوان دی بازیافت دے فورا بعد ، اس وقت دے موجودہ بادشاہ ( شاہ ) عباس اول (دور .1588-1620) نے اس دا نواں گورنر چراغ سلطان استادجلو مقرر کيتا گیا ، جو اس دے بعد ، مختصر مدت دے بعد ، اس دی جگہ مقصود سلطان سی ۔ [۳] مقصود سلطان اک فوجی کمانڈر سی جو استجلو قبیلے دی کینگارو شاخ نال تعلق رکھدا سی ، اک فوجی کمانڈر سی ایہ قبیلہ قزلباشاں دی اک شاخ سی، جس نے ابتدائی دناں وچ صفویاں نوں طاقت فراہم دی سی . [۴] [۳] کنگارو نوں جے ایم جوینن نے " ارس دے ساحل اُتے فارس آرمینیا وچ قائم اک چھوٹا قبیلہ" قرار دتا۔ [۵] ايسے سال دے بعد ، جدوں عثمانی افواج نے ايسے جنگ دے دوران علاقے نوں خطرہ بنایا ، شاہ عباس نے مقصود سلطان نوں نخچیوان دے علاقے دی پوری آبادی نوں خالی کرنے دا حکم دتا (بشمول جولفا دے آرمینین ، جو اگلے ہی سال وچ ، اصفہان وچ ٹرانسپلانٹ ہوئے سن ) قاراجا ڈگ ( ارسربن ) تے ڈزمار۔ 1635–1636 تے 1722–1736 دے درمیان عثمانی قبضے توں فارسی حکمرانی وچ رکاوٹ پیدا ہوئی۔ افشاری خاندان دے دوران ایہ باضابطہ طور اُتے اک مکمل کم کرنے والی خانیت بن گئی۔ ابتدا وچ ناخچیون دا علاقہ اریوان خانیت دا حصہ سی ، لیکن بعد وچ اس اُتے علیحدہ خان دے ذریعہ حکمرانی عمل وچ آئی۔ [۶]
1804–1813 دی روس-فارسی جنگ دے دوران ، 1808 وچ ، روسی گوڈوچ دے تحت روسی افواج نے مختصر طور اُتے نخچیوان اُتے قبضہ کيتا ، لیکن معاہدہ گلستان دے نتیجے وچ ، ایہ فارسی دے کنٹرول وچ واپس آگیا۔
1826–1828 دی روس-فارس جنگ دے دوران ، 1827 وچ عباس مرزا نے احسان خان کنگارو نوں ناخچیون خانیت دے دفاع دے لئی تزویراندی اہمیت دا قلعہ عباس آباد دا کمانڈر مقرر کيتا۔ 14 جولائی نوں ایسکلیڈ دے ذریعہ قلعے نوں لینے دی کوشش وچ بھاری نقصانات دے بعد ، روسیاں نے محاصرہ کيتا۔ احسان خان نے روسی کمانڈر جنرل پسکیویچ توں خفیہ طور اُتے رابطہ کيتا تے 22 جولائی 1827 نوں اس دے قلعے دے دروازے کھول دتے۔ معاہدہ ترکمانخی دے نال ، 1828 وچ خانیت اک روسی علاقہ بن گیا تے احسان خان نوں گورنری دے عہدے توں نوازیا گیا ، [۷] نے روسی فوج دے میجر جنرل دے عہدے تے کنگارو ملیشیا دے مہم دے اتمان دے اعزاز توں نوازیا۔
خانیت دا خاتمہ
[سودھو]1828 وچ ایریون تے نخخیوان دی خانیتاں تحلیل ہوئے گئياں تے انہاں دے علاقے آرمینیائی اوبلاست ("آرمینسکیہ اوبلاست") دے لئی متحد ہوگئے۔ 1840 وچ ، اس صوبے نوں تحلیل کردتا گیا تے اس دا علاقہ اک وڈے نويں صوبے ، جارجیا - امیریٹیا گورنریٹ ("گریزیہ - آئمیریٹیا") وچ شامل ہوگیا۔ ایہ نواں ڈویژن طویل عرصہ نئيں رہیا سی - 1845 وچ اک وسیع نويں علاقے کاکیشین علاقہ ( "Kavkazskii Krai") یا کاکیشین Viceregency ( "Kavkazskoe Namestnichestvo") نوں تشکیل دتا گیا سی ، جس وچ سابق آرمینیائی صوبے نے اک ذیلی تقسیم دا حصہ تشکیل دتا سی جس دا ناں ٹفلیس گورنریٹ سی۔۔ 1849 وچ ، اریوان گورنریٹریٹ قائم کيتا گیا ، ایہ ٹفلس گورنریٹ توں وکھ سی۔ اس وچ سابق نخچیوان خانے دا علاقہ وی شامل سی ، جو صوبے دا نخچیوان ایزد بن گیا۔ [۸]
تحلیل دے بعد ، نخچیوان دے خاناں نے روسی ناں توں منسوب خان نخچیوانسکی نوں اپنا لیا ، تے اس دے کنبے دے افراد روايتی طور اُتے روسی عوامی خدمات ، خاص طور اُتے فوج وچ داخل ہوئے۔ ایہ خاندان بہت ہی دولت مند رہیا ، ضلع دا سب توں وڈا زمیندار سی ، تے باقی مسلم کمیونٹی اُتے بہت زیادہ اثر و رسوخ جاری رکھدا اے۔ [۹] روسی زار ، سوویت تے ایرانی لشکراں وچ چھ خان نخچیوانسکی جنرل بن گئے۔
احسان خان دے دو بیٹے - اسماعیل خان تے کلب علی خان - روسی فوج وچ جرنیل سن تے انہاں نوں جنگ وچ انہاں دے اعمال دی وجہ توں سینٹ جارج چہارم دی ڈگری دے اعزاز دتے گئے۔ کلب علی خان دا اک بیٹا ، حسین خان نخچیوانسکی ، روسی شہنشاہ دا ممتاز روسی فوجی کمانڈر تے ایڈجینٹ جنرل سی ، تے اس دے بھانجے ، جمشید خان تے کلب علی بالترتیب سوویت تے ایرانی فوج وچ جرنیل سن ۔ [۱۰]
حکمران
[سودھو]حکمران ایہ سن : [۱۱]
- 1747–1787 - حیدر قلی خان
- حاجی خان کنگارلی
- رحیم خان
- علی قلی خان
- ولی قلی خان
- عباس قلی خان
- جعفر قولی خان
- 1787–1823 - کلب علی خان
- عباسقولی خان کنگرالی
- محمدبگیر خان
- 1823–1828 - احسان خان کنگارلو ، روسی امپیریل آرمی وچ میجر جنرل ، اس توں پہلے 1822 وچ اردوباد دے گورنر [۱۲]
- 1828–1834 - کریم خان کنگرالی
نوٹ
[سودھو]- ↑ William Bayne Fisher, Peter Avery, Ilya Gershevitch, Gavin Hambly, Charles Melville. The Cambridge History of Iran: From Nadir Shah to the Islamic Republic. Cambridge University Press, 1991. سانچہ:آئی ایس بی این, 9780521200950
- ↑ Hewsen, Robert H. Armenia: a Historical Atlas. Chicago, IL: University of Chicago Press, 2001, map 149.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ Floor 2008.
- ↑ Oberling 2010.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Bournoutian, George A. (1992). The Khanate of Erevan Under Qajar Rule, 1795–1828. p. 32.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Azerbaijani Soviet Encyclopedia, Baku, 1983, vol. 7, p. 176
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
ذرائع
[سودھو]- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- Oberling, P. (2010). "KANGARLU". Encyclopaedia Iranica, Vol. XV, Fasc. 5. p. 495.