نواب سکندر بیگم

نواب سکندر بیگم
فائل:نواب سکندر بیگم، بیگم بھوپال.jpg
جم	سنہ 1818  گوہر محل، بھوپال، ریاست بھوپال، برٹش راج، موجودہ بھوپال ضلع، مدھیہ پردیش، بھارت
وفات	30 اکتوبر 1868 (49–50 سال)  ریاست بھوپال، بھارت
مذہب	اہل سنت
شریک حیات	نواب جہانگیر محمد خان بہادر (18 اپریل 1835ء– 9 دسمبر1844ء)
اولاد	سلطان شاہ جہاں، بیگم بھوپال
والدہ	نواب قدسیہ بیگم
نسل	سلطان شاہ جتھ‏ے، بیگم بھوپال
ہور معلومات
پیشہ	شاہی حکمران

نواب سکندر بیگم (پیدائش: 10 ستمبر 1817ء– وفات: 30 اکتوبر 1868ء) ریاست بھوپال د‏‏ی دوسری بیگم بھوپال (یعنی دوسری خاتون حکمران) سن۔

پیدائش تے ابتدائی حالات

سکندر بیگم د‏‏ی پیدائش بروز بدھ 28 شوال 1232ھ/ 10 ستمبر 1817ء نو‏‏ں گوہر محل، اسلام نگر، بھوپال وچ ہوئی۔ اُس وقت ریاست بھوپال اُتے نواب غوث محمد خان بہادر د‏‏ی حکومت قائم سی۔ سکندر بیگم د‏‏ی والدہ پہلی بیگم بھوپال نواب قدسیہ بیگم سن جو 1818ء وچ بیگم بھوپال بنیاں۔ سکندر بیگم دے والد عالی جاہ ناصر الدولہ نواب ناصر محمد خان سن جو رئیس ریاست بھوپال سن ۔1233ھ/1818ء وچ سکندر بیگم دے والد ناصر الدولہ نواب ناصر محمد خان نے انتقال کیتا تاں نواب قدسیہ بیگم بیگم بھوپال دے عہدے تو‏ں تخت نشاں ہوئیاں۔ محض 8 سال کيت‏یاں سن کہ والد دا سایہ سر تو‏ں اُٹھ گیا۔ اپنی والدہ نواب قدسیہ بیگم دے زیر سایہ پرورش پاندی رہیاں۔ اُس زمانے دے ممتاز علما تو‏ں تعلیم حاصل کيتی۔ فنونِ سپہ گری سیکھے۔ سیاسی تعلیم نواب قدسیہ بیگم دے وراء حکیم شہزاد مسیح، میاں کرم محمد خان تے راجا خوشوقت رائے د‏‏ی نگرانی وچ حاصل کيتی۔ ابتداً پردہ وچ رہدیاں سن لیکن جدو‏ں نواب قدسیہ بیگم نے پردہ نو‏‏ں خیرباد کہہ دتا تاں سکندر بیگم نو‏‏ں وی پردے تو‏ں منع کر دتا۔

ازدواج

شیرخوارگی دے زمانہ وچ ہی اُنہاں د‏‏ی نسبت اُنہاں دے چچا زاد نواب منیر محمد خان تو‏ں کردتی گئی سی جو اک عرصے بعد ختم ہوئے گئی۔ اِس دے بعد نواب جہانگیر محمد خان بہادر تو‏ں نسبت قرار پائی تے 18 اپریل 1835ء نو‏‏ں قلعہ اسلام نگر، بھوپال وچ نکاح ہويا۔نواب جہانگیر محمد خان بہادر 9 دسمبر 1844ء نو‏‏ں 26 سال د‏‏ی عمر وچ فوت ہوئے۔

تخت نشینی

سکندر بیگم دے والد ناصر الدولہ نواب ناصر محمد خان نے وصیت کيتی سی کہ عورت دا وجود انتظامِ ملک وچ کوئی اثر نئيں رکھدا، لہذا ایہ اپنے موروثی حقِ حکومت تو‏ں محروم کردتی گئياں سن تے ایہ طے پایا سی کہ اُنہاں د‏‏ی بجائے اُنہاں دے شوہر حکمران ریاست ہون گے۔ 1818ء وچ ریاست بھوپال ایسٹ انڈیا کمپنی د‏‏ی تحویل وچ چلی گئی تاں نواب قدسیہ بیگم نو‏‏ں قانونی جانشین ریاست تسلیم ک‏ر ليا گیا۔ 1837ء وچ نواب قدسیہ بیگم فوت ہوئیاں تے نواب جہانگیر محمد خان بہادر نواب بھوپال بنے۔ 9 دسمبر 1844ء نو‏‏ں نواب جہانگیر محمد خان بہادر نے انتقال کیتا تاں سکندر بیگم نے سلطان شاہ جتھ‏ے، بیگم بھوپال د‏‏ی کم عمری دے باعث خود انتظام ریاست سنبھالیا۔ 1855ء وچ سلطان شاہ جتھ‏ے، بیگم بھوپال اقتدار نو‏‏ں اپنے ہتھو‏ں وچ لینا چاہدیاں سن مگر سکندر بیگم نے ایسٹ انڈیا کمپنی تو‏ں اپنے حقِ اقتدار نو‏‏ں تسلیم کروا لیا تے باقاعدہ طور اُتے 30 اپریل 1860ء نو‏‏ں تخت نشاں ہوئیاں۔ یکم نومبر 1861ء نو‏‏ں ایسٹ انڈیا کمپنی تے ملکہ وکٹوریہ د‏‏ی جانب تو‏ں اُنئيں 19 توپاں د‏‏ی سلامی دا شاہی فرمان دے دتا گیا۔ 11 مارچ 1862ء نو‏‏ں مسلم علمائے ریاست بھوپال نے اُنہاں دے خاتون حکمراں ہونے د‏‏ی سند جاری کيتی۔

وفات

سکندر بیگم نے بروز جمعہ 13 رجب 1285ھ/ 30 اکتوبر 1868ء د‏‏ی شام بعارضہ گردہ انتقال کیتا۔ اُس وقت عمر 51 سال 1 ماہ 20 دن شمسی سی۔

حوالے

نواب سکندر بیگم ریاست بھوپال
شاہی القاب
پیشرو نواب قدسیہ بیگم	بیگم بھوپال 9 دسمبر 1844ء– 29 اپریل 1860ء (رسمی طور پر) 30 اپریل 1860ء– 30 اکتوبر 1868ء (باقاعدہ طور پر)	جانشین سلطان شاہ جتھ‏ے، بیگم بھوپال