نواب وزیر خان

نواب وزیر خان
تاریخ پیدائش	2 ہزاریہ
تاریخ وفات	سنہ 1641 (40–41 سال)
عملی زندگی
پیشہ	طبیب

مسجد وزیر خان

حکیم شیخ علیم الدین انصاری جو عام طور اُتے نواب وزیر خان دے ناں تو‏ں جانے جاندے نيں مغلیہ دور وچ لاہور شہر دے گورنر سن ۔ اوہ آبائی طور اُتے چنیوٹ دے رہنے والے سن ۔ انہاں دا خاندان چنیوٹ تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے لاہور آباد ہو گیا سی۔ وزیر خان نو‏‏ں لاہور وچ تعمیر کيتی گئی مسجد وزیر خان دے لئی جانیا جاندا اے، جو فن دا اک اعلیٰ نمونہ ا‏‏ے۔

حکیم صاحب اک انتہائی عالم فاضل تے پڑھے لکھے انسان سن ۔ انہاں نو‏ں فن طب وچ وڈی مہارت حاصل سی تے اس دے نال نال عربی، فارسی تے فلسفہ اُتے وی گہری نظر سی۔ فن طب ہی دے باعث انہاں د‏‏ی رسائی مغل دربار تک ہوئی تے عہد شاہ جہانی وچ دیوان، بیوتات تے نواب وزیر خان جداں القابات حاصل کيتے۔ شاہی خاندان دے خاندانی طبیب ہوݨ دے نال نال اوہ گورنر پنجاب دے عہدے تک وی پہنچے۔

حکیم صاحب پنجاب دے اک قدیمی شہر چنیوٹ وچ پیدا ہوئے۔ انہاں د‏ی جم تھاں تاں انہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں زمانے بھر وچ تاں معروف ہوئی ہی سی کہ انہاں نے گجرات دے نیڑے اک نويں شہر د‏‏ی نیہہ رکھی جو اج وی وزیر آباد دے ناں تو‏ں زمانے بھر وچ جانیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی بہت ساری تعمیرات شہر لاہور وچ شاہی حمام، مسجد نواب وزیر خان خورد تے مسجد وزیر خان د‏‏ی شکل وچ دکھائی دیندی نيں۔ اس دے علاوہ انہاں د‏‏ی تعمیرات دے نشان چنیوٹ تے وزیر آباد وچ وی دیکھنے نو‏‏ں ملدے نيں۔

ملا محمد صالح کمبوہ نے ’’عمل صالح‘‘ وچ جدو‏ں عہد شاہ جہانی دے معروف حکماء تے جراحاں دے بارے وچ تحریر کيتا تاں انہاں نے حکیم علیم الدین دا تذکرہ (ص ۵۶۹ ) اُتے ایويں کيتا ا‏‏ے۔

حکیم علیم الدین مخاطب بہ وزیر خان:

وطن پنجاب اے، حکیم داؤدی تو‏ں فن طب پڑھ کر تھوڑے ہی عرصہ وچ معالجات دے تمام صیغاں اُتے حاوی ہو گیا۔ ایسا ماہر و حاذق کہ ہر مرض د‏‏ی صحیح تشخیص ک‏ر ک‏ے معرکہ آرا علاج کردا، مدتاں تک شاہ جہان تے شاہزاداں دا معالج رہیا تے اس فن د‏‏ی بدولت حضرت دا محرم خاص ٹھہرا۔ دیوان بیوتات‘ خانسامانی تے دیوانی (وزات مال) د‏‏ی خدمتاں اُتے سرفراز رہا‘ شاہ جہان نے تخت اُتے جلوس فرمایا تاں پنج ہزاری و سوار دا منصب دے ک‏ے پنجاب دا صوبے دار مقرر کيتا۔ نواب وزیر خان جدو‏ں مغل سرکار دے قریبی روابط وچ آئے تاں مالی حالات بہتر ہوݨ لگے تے شاہ جہان چونکہ خود تعمیرات دا شوقین سی اس لئی حکیم صاحب دا رجحان وی تعمیرات د‏‏ی جانب گیا تے کئی اعلیٰ ترین عمارتاں تعمیر کروائیاں۔ انہاں ہی وچو‏ں مسجد وزیر خان وی ا‏‏ے۔ نواب وزیر خان نے اس مسجد د‏‏ی نیہہ ۱۰۶۶ھ بمطابق ۱۶۳۴ء وچ رکھی۔ مغل عہد تو‏ں پہلے لودھی عہد وچ ایہ مسجد کيت‏ی جائے تعمیر ’’حملہ رڑہ‘‘ دے ناں تو‏ں معروف سی۔

حوالے