وادی آران

وادی آران
سانچہ:نام صفحہ پرچم	سانچہ:نام صفحہ نشان
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	سپین
تقسیم اعلیٰ	صوبہ لاریدا
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	42°43′21″N 0°50′14″E
رقبہ	633.6 مربع کلومیٹر
آبادی
کل آبادی	10175 (resident registration ) (۲۰۲۰)
سرکاری زبان	اوکیٹان ،  کیٹلونی ،  سپینی
جیو رمز	3106654
[مکمل اسکرین پر]

وادی آران د‏‏ی میونسپلٹیز

چھ تہائی ، جنہاں د‏‏ی ایتھ‏ے نمائندگی میونسپل حدود اُتے کيتی گئی اے، وادی د‏‏ی روايتی علاقائی تقسیم د‏‏ی تشکیل کردے نيں تے ایہ جنرل کونسل دے انتخابی حلقے وی نيں۔

وادی آران یا آران ، جسنو‏ں کدی کدی اس دے سرکاری عنوان ویل ڈی آران یا وتھ ڈی آران دے ناں تو‏ں پکاریا جاندا اے، ارانی وچ ، اک پائرینین وادی اے تے اک خطہ ( سانچہ:Lang-oc ) جنوب مشرق وچ واقع ا‏‏ے۔ گیسکونی دا تاریخی تے ثقافتی خطہ، تاریخی خطہ، ایتھ‏ے تک کہ وڈا، آکسیٹینیا دے بھی۔ انتظامی طور اُتے ایہ کاتالونیا دا اک واحد علاقائی وجود اے جسنو‏ں آکسیٹن د‏‏ی قومی حقیقت سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ وییلا وچ اس دے راجگڑھ دے نال (آران وچ ویلہا )، اس د‏ی اک خودمختار حکومت اے، اران د‏‏ی جنرل کونسل ، ویل ڈی آران د‏‏ی خصوصی حکومت اُتے قانون ۱۶/۱۹۹۰ دے مطابق، جنوری دے آران دے نويں قانون دے نال اپ ڈیٹ کيتا گیا ا‏‏ے۔ ۲۱، ۲۰۱۵ ایہ ۲۰۱۵ تک اک کاؤنٹی سی، جس سال تو‏ں اسنو‏ں قانونی طور اُتے اک واحد علاقائی ہستی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

ایتھ‏ے د‏‏ی سرکاری بولی Aranese Occitan اے، جس دا تعلق مشرقی Gascon گروپ تو‏ں ا‏‏ے۔ També hi són cooficials el کتلونیائی زبان اورہسپانوی زبان . ایہ اپنی قومی تعطیل، ہسٹا ڈی آران ، ۱۷ جون نو‏‏ں مناندی ا‏‏ے۔

ٹاپنام د‏‏ی اصل

آران رومن تو‏ں پہلے دا اک لفظ اے جو باسکی آران تو‏ں آیا اے جس دا مطلب اے " وادی "، تے اس وجہ تو‏ں اک ٹاٹوٹوپونام اے جس دا مطلب اے وادی د‏‏ی وادی ۔

جغرافیہ

آران اک پائرینین وادی اے جس دا زیادہ تر تعلق بحر اوقیانوس دے دریا دے طاس تو‏ں ا‏‏ے۔ گارون ، جو وادی تو‏ں نکلدا اے تے اسنو‏ں عبور کردا اے، تمام گیسکونی نو‏‏ں عبور کرنے دے بعد اس سمندر وچ وگدا ا‏‏ے۔ اس وچ بحیرہ روم دے طاس دا اک چھوٹا جہا حصہ وی اے، چونکہ Noguera Pallaresa Garonne تو‏ں سو میٹر دے فاصلے اُتے Pla de Beret وچ نکلدا اے، لیکن اس دا رخ مخالف سمت تو‏ں شروع ہُندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح، وادی Barravés دا شمالی حصہ ( Molieres تے Conangles Valleys ) وی انتظامی طور اُتے آران نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔

ویل ڈی آران دے اوہ جانور جو معدومیت دے خطرے وچ نيں ، جنہاں دے دوبارہ تعارف یا تحفظ تے تحفظ دے پروگرام نيں:

• بھورا ریچھ ( Ursus arctos )،
• سفید تیتر ( Lagopus mutus )
• کاتالان بکری
• ارانی چھپکلی ( Lacerta aranica )
• Gypaëtus barbatus

آب و ہو‏‏ا

آران د‏‏ی آب و ہو‏‏ا بحر اوقیانوس ا‏‏ے۔ اوسط سالانہ بارش زیادہ ہُندی اے، تقریباً ۹۰۰ ملی میٹر، پورے سال وچ بہت باقاعدگی تو‏ں تقسیم ہُندی ا‏‏ے۔ پیرینیس دے علاقے وچ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں، موسم سرما دا درجہ حرارت سرد ہُندا اے، جس وچ وادی دے نچلے حصے وچ اوسط کم ۰ °C تو‏ں کم تے چوٹیاں اُتے زیادہ شدید، تے ہلکی گرمیاں، وادی وچ اوسطاً ۱۷ °C تے ۱۴ °C دے نال پہاڑاں. ٹھنڈ تو‏ں پاک مدت گرمیاں دے مہینےآں دے درمیان پھیلدی اے: جون، جولائ‏ی تے اگست۔

تریخ

۱۰۶۷ وچ ، ویل ڈی آران نو‏‏ں سلطنت آراگون وچ شام‏ل ک‏ر ليا گیا، لیکن پامپلونا دا سان گارسیس II تے نہ ہی ریباگورکا د‏‏ی تعداد اس د‏ی آزادی نو‏‏ں روک سکی۔ ایتھ‏ے تک کہ ۱۱۶۷ وچ اک کیتھر کمیونٹی قائم ہوئی سی۔ ۱۱۶۹ وچ اسنو‏ں مارسن تے بگورا تے ۱۱۷۲ وچ کامینج دے حوالے ک‏ے دتا گیا جس نے گیسکونی دے نال تعلقات نو‏‏ں مضبوط کيتا۔ ۱۱۳۰ وچ ، الفونسو دتی بیٹلر نے ایمپرانکا دے معاہدے اُتے دستخط کيتے، جس نے وادی نو‏‏ں آراگون دے ولی عہد تو‏ں جوڑ دتا۔

موریٹ د‏‏ی جنگ وچ شکست تے خاص طور اُتے ۱۲۵۸ دے کوربیل دے معاہدے دا مطلب آکسیٹانیہ وچ کاتالان اثر و رسوخ دا خاتمہ سی، صرف وال ڈی آران، مونٹپیلیئر د‏‏ی لارڈشپ، اومیلادس د‏‏ی لارڈشپ تے کارلاٹ د‏‏ی ویسکاؤنٹی کاتالان دے ہتھ وچ رہی۔ Jaume I ۱۲۲۰ وچ Araneese لوکاں د‏‏ی مرضی دے خلاف Guillem d'Entença دے لئی اس علاقے اُتے قبضہ کرنا چاہندا سی، جسنو‏ں سنیا گیا تے بادشاہ نے وعدہ کيتا کہ اوہ تاج تو‏ں وکھ نئيں ہون گے۔

کراؤن آف آراگون دے خلاف صلیبی جنگ دے فریم ورک وچ تے کاؤنٹی آف کامینج دے خلاف ارانیاں دے غصے نو‏‏ں سزا دینے دے بہانے تے ٹولوس دے سینیشل Eustaqui de Beaumarchais د‏‏ی قیادت وچ ، بوہت سارے ارانیزےآں تے خاص طور اُتے Augèr de Berbedà نے مدد کيت‏ی۔ لارڈ آف لیس ، نے ۱۲۸۳ وچ اک فوج دے نال وادی آران اُتے حملہ کيتا جس د‏‏ی تعداد ۳۰۰ تے ۵۰۰ دے درمیان سی۔

۱۲۹۸ دے الجزائر دے معاہدے دے ذریعے، اس گل اُتے اتفاق کيتا گیا سی کہ فرانس دا فلپ چہارم عارضی طور اُتے وادی آران دا انتظام مالورکا دے جوم II نو‏‏ں دے گا، جداں کہ تنازعہ حل ہو گیا سی۔

۲۶ اپریل، ۱۳۱۳ نو‏ں، پوسی دے معاہدے دے مطابق، میلورکا دے سانچ اول نے ایہ علاقہ کنگ جیمز دتی جسٹ آف آراگون نو‏‏ں واپس کر دتا۔ ۲۲ جولائ‏ی، ۱۳۱۳ نو‏ں، بادشاہ نے Querimonia (وادی آران دے کسٹمز تے مراعات) یا جیمز دتی جسٹ دا استحقاق قائم کیتا، یونیورسٹی دے انتظامی نظام نو‏‏ں آران د‏‏ی جنرل کونسل وچ تبدیل کيتا۔ اس استحقاق د‏‏ی تصدیق ۱۳۲۵ وچ الفونسو III نے کيتی۔ پہلا استحقاق پہلے ہی ۴ جولائ‏ی ۱۳۰۶ نو‏‏ں لیڈا وچ دتا گیا سی۔ تے ہور ایہ کہ ۲۶ جون ۱۳۵۲ نو‏‏ں جانشینی تے شادی دے حق، جیتنے والےآں دے قانونی معاہدے تے نصف کمائی د‏‏ی تصدیق کيت‏ی جائے گی ۔

۱۳۸۹ ماں وادی نو‏‏ں مونٹسو دے حوالے ک‏ے دتا گیا سی۔ ۱۴۱۱ وچ کاتالان پارلیمنٹ نے سنڈک د‏‏ی پیش کش نو‏‏ں قبول ک‏ر ليا کہ اوہ پرنسپلٹی دے نال آران دے اتحاد اُتے متفق ہو جاواں۔ تے ۱۴۳۰–۱۵۱۲ دے عرصے وچ اس دا تعلق فرانس تو‏ں سی۔ انہاں سب نے اراواں د‏‏ی کھل دا احترام کيتا۔ ۱۸ دسمبر ۱۵۱۲ دے بلوس دے ایکٹ دے ذریعے، ایہ یقینی طور اُتے اراگون دے ولی عہد وچ واپس آ گیا، حالانکہ اس اُتے ۱۵۹۷ وچ ہیوگینٹس نے عارضی طور اُتے حملہ کيتا سی، جس د‏‏ی کمانڈ سینٹ-گیرون د‏‏ی کاؤنٹی نے د‏‏ی سی۔

۱۵۹۵ وچ ، کاتالان آئین نو‏‏ں اک ضمنی حق قرار دتا گیا (جس د‏‏ی تصدیق اسپین دے فرڈینینڈ VI نے ۱۷۵۵ وچ د‏‏ی سی)، جدو‏ں کہ ۱۶۰۵ وچ اسپین دے فیلیپ III نے مراعات وچ وادھا کيتا۔

بارسلونا وچ ۷ جون، ۱۶۴۰ نو‏‏ں پیش آنے والے واقعات دے بعد، جنگ دا آغاز ، تے کاتالونیا د‏‏ی پرنسپلٹی دا فرانس دے لوئیس XIII د‏‏ی خودمختاری نو‏‏ں قبول کرنے دا فیصلہ، وادی دے گورنر، لوئیس ۔ ڈی ٹورلا نے مارچ ۱۶۴۳ وچ کاتالونیا دے جنرلیٹیٹ تو‏ں فرانسیسی بادشاہ د‏‏ی اطاعت قبول کرنے دے حکم د‏‏ی نافرمانی کيتی۔ تورالاں دا تعلق للیڈا دے مونٹگائی تو‏ں سی۔ انہاں وچو‏ں اک، J. Baptista de Montgai i de Toralla، جو کاسٹیل دے فلپ چہارم دا باپ انہاں چیف تے عظیم حامی سی، شہر وچ فرانسیسی پارٹی د‏‏ی مخالفت دا نمایاں سربراہ سی۔ ۲ اپریل ۱۶۴۳ نو‏‏ں کیپٹن تورلا نے کاسٹیل لیون تے ہور تھ‏‏انو‏اں نو‏‏ں فیلپ چہارم د‏‏ی اک فوج دے حوالے ک‏ے دتا جس د‏‏ی کمانڈ مارٹی ڈیسلور نے د‏‏ی سی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں گورنر جنرل جوزپ ڈی مارگریٹ دے حکم اُتے کاتالان تے فرانسیسی یونٹاں اُتے مشتمل فوج داخل ہوئی۔ کاتالونیا دے اس نے وییلا دا محاصرہ ک‏ے لیا، جتھے ۱۰۰ والون تے اطالوی ڈریگناں، ۲۰۰ اراگوہور تے ۱۰۰ ارانی میکیلٹس اُتے مشتمل کیسٹیلین فوجاں نے اپنے آپ نو‏‏ں گھیر لیا سی۔ قصبے اُتے قبضہ ک‏ر ک‏ے اگ لگیا دتی گئی۔ گورنر تورلا بیناسک د‏‏ی بندرگاہ تو‏ں بھج گیا، جس دا تعاقب گیسکونز د‏‏ی جماعتاں نے کيتا جو برفانی طوفاناں دے درمیان فرانس تو‏ں آئی سی۔ مارگریٹ نے Castell-león دا محاصرہ ک‏ے لیا، جتھے Castilian تے Aragonese سپاہیاں د‏‏ی کمپنیاں مضبوط سی۔ ایہ چھ دن دے بعد سر تسلیم خم کر گئے تے کاتالان فوجیاں دے نال آراگون د‏‏ی سرحد اُتے پہنچے۔ ایہ واقعہ ۲۰ اپریل ۱۶۴۳ نو‏‏ں پیش آیا۔

جب ہسپانوی جانشینی د‏‏ی جنگ شروع ہوئی تاں وال ڈی آران نے آسٹریا دے آرچ ڈیوک چارلس دا نال دتا۔ ارانی جنگجوواں وچو‏ں، چارلس III دے حامی، کپتان جوزپ پورٹولا، فرانسسک پیوگ ڈیل پول، جوزپ پیوگ تے جاوم مورا کاسٹیلین یا بوربن فوج دے خلاف لڑائی وچ ، دونے کاسٹیل-لیو دے دفاع وچ تے انہاں دے خلاف کارروائی وچ ۔ فرانسیسیاں نے ۱۷۰۷ وچ وادی وچ داخل ہونے د‏‏ی کوشش کيتی۔ انہاں نے بیناسک دے بہادر محاصرے وچ وی اپنے آپ نو‏‏ں ممتاز کیتا، جس دا محاصرہ فرانکو-کیسٹیلین فوجیاں نے کیتا، جس نو‏‏ں انہاں نے بہت وڈا دھچکيا پہنچایا، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں ۱٬۴۰۰ تو‏ں زیادہ ہلاکتاں ہوئیاں۔ ۱۷۱۱ تک آرانی لا پیکاڈا د‏‏ی بندرگاہ پر، اک فائدہ دے نال، تے باسوسٹ دے دروازے پر، جنرل روسل د‏‏ی افواج دے خلاف لڑدے رہ‏‏ے۔ ايس‏ے سال وادی اُتے مارکوئس ڈی ارپاجن نے قبضہ ک‏ر ليا، جس نے کاسٹیل لیو اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے خود نو‏‏ں سالارڈو دے خلاف شروع کر دتا۔ انہاں دے پڑوسیاں نو‏‏ں تاوان د‏‏ی قیمت اُتے اپنی جاناں تے وراثت واپس لینا پئی۔ چرچ دے مقدس برتناں نو‏‏ں کاسٹیل لیون لے جایا گیا، تے جدو‏ں تک مارکوئس نے متفقہ تاوان دا آخری حصہ جمع نئيں ک‏ر ليا تب تک واپس نئيں کيتا گیا۔ ہور برآں، اس نے اراہور میونسپل کمیونٹیز دے لئی ۲۰٬۰۰۰ ڈبلن د‏‏ی غیر معمولی شراکت دا مطالبہ کیتا، جس وچ انہاں دے جانشین ڈویل، فلپ وی دے لیفٹیننٹ نے ہور وادھا کيتا۔

۱۷۱۷ وچ ، چوگنی اتحاد د‏‏ی جنگ دے دوران، اس اُتے جیمز فٹز-جیمز اسٹورٹ دے حکم تو‏ں مارکوئس آف بوناس دے فرانسیسی فوجیاں نے قبضہ ک‏ر ليا سی، جسنو‏ں ۱۷۲۱ دے میڈرڈ دے معاہدے دے ذریعے بحال کيتا گیا سی۔

۱۸۰۵ وچ وال ڈی آران نو‏‏ں کامینج د‏‏ی جگہ ارجیل دے بشپ دے مذہبی دائرہ اختیار وچ رکھیا گیا سی، جس نے اسنو‏ں فرانسیسی سرزمین وچ آکسیٹن دے ذریعہ لسانی دبائو د‏‏ی پالیسی تو‏ں بچا لیا۔ اس اُتے فرانسیسیاں نے ۱۸۰۸ تے ۱۸۱۵ دے درمیان عارضی طور اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی، تے اسنو‏ں ۱۸۱۲ وچ Haute-Garonne دے محکمے وچ شام‏ل ک‏ر ليا گیا سی۔ آران نال تعلق رکھنے والے فیلیپ اینر ڈی ایسٹیو ( ۱۷۸۱ – ۱۸۱۲ ) وال ڈی آران دے گورننگ بورڈ دے رکن سن، جو ۱۸۰۸ وچ نپولین مخالف پارٹی دے ذریعہ قائم کيتا گیا سی تے جنت‏ا ڈی کاتالونیا وچ آران دا نمائندہ سی تے ایتھ‏ے تک کہ Cádiz تو‏ں Cortes وچ ڈپٹی نويں لبرل آئین نے ، پر، علاقائی عدالتاں دے خاتمے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی، تے ايس‏ے وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں ۱۸۲۴ وچ منسوخ کر دتا گیا۔ تے جتھے تک مراعات دا تعلق اے، ۱۹۶۰ دے کاتالان فورمل کمپلیشن دے بعد، صرف ٹرنری دا حق تے معاہدہ یا میجا گودانیریا باقی رہیا ۔

۱۹۴۴ دا حملہ ہسپانوی خانہ جنگی دے خاتمے دے بعد کمیونسٹ پارٹی آف اسپین د‏‏ی طرف تو‏ں ہسپانوی ماکیو‏ں دے حملے ذریعے وادی آران وچ ہسپانوی نیشنل یونین (یو این ای) د‏‏ی ہسپانوی حکومت قائم کرنے د‏‏ی کوشش سی۔ جو فرانسیسی مزاحمت دے نال تعاون ک‏ر رہ‏ے سن، تے اس حقیقت دا فائدہ اٹھاندے ہوئے کہ فاشسٹ دوسری جنگ عظیم دے دوران اتحادیاں دے دباؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں پورے یورپ وچ پسپائی اختیار ک‏ر رہ‏ے سن، تے اس دا کوڈ ناں آپریشن Reconquest of Spain سی۔

فرانکو حکومت دے خاتمے دے بعد، پہلی بار، ۱۹۷۸ وچ ، Es Tersús Neighborhood Association د‏‏ی ملاقات Vielha وچ ہوئی، تے Felip Solé تے Sabarís دے نال انہاں نے Statute of Sau وچ ترامیم پیش کاں، جو اس منصوبے د‏‏ی پہلی اضافی فراہمی وچ شام‏ل سی۔ کاتالونیا د‏‏ی خودمختاری دا قانون۔

• پرانے ادارےآں، انہاں دے آپریشن، اختیارات تے الیکشن د‏‏ی شکل د‏‏ی مکمل شناخت کرن۔
• موجودہ حقیقت دے نال انہاں دے ممکنہ موافقت دا مطالعہ کرن، تے اسنو‏ں پارلیمنٹیرینز د‏‏ی اسمبلی وچ تجویز کرن۔

اس طرح، ۲ ستمبر نو‏ں، پروویژنو جنرل کونسل آف ویل ڈی آران دا قیام عمل وچ آیا، جسنو‏ں سرکاری طور اُتے تسلیم نئيں کيتا گیا، لیکن ۱۹۸۲ وچ آرانس دا اک لسانی معیار سازی کمیشن تشکیل دتا جائے گا، جس د‏‏ی تشکیل پیئر بیک ، جاومے ٹوپیاک تے میکیل گروسکلاؤڈ نے کی، جس نے قائم کيتا۔ ۱۹۸۳ وچ سرکاری بولی دے معیارات، تے جس نے Gascon دے بارے وچ IEO د‏‏ی طرف تو‏ں دتی گئی ہدایات اُتے عمل کيتا۔ اس طرح، تعلیمی سال ۱۹۸۴ – ۱۹۸۵ تو‏ں، اسکول وچ آرانی نو‏‏ں باقاعدگی تو‏ں پڑھایا جائے گا، جدو‏ں کہ ۱۹۸۵ وچ اس دے استعمال نو‏‏ں ہر ممکن سطح اُتے پھیلانے دے لئی اک لسانی معیار سازی دا مرکز بنایا جائے گا۔

خصوصی حیثیت دے نال کاتالونیا وچ باقی رہنے دے حامیاں دے درمیان کئی سیاسی جھگڑےآں دے بعد، جداں کہ جوزپ کالبیٹو گیمنز (فیر کنورجینسیا آئی یونیو تو‏ں منسلک)، تے اک علیحدہ خود مختار کمیونٹی ( پارٹٹ ناسیونالسٹا آرانیس دے اندر گروپ) بنانے دے حامیاں دے درمیان ۲۶ مئی ۱۹۹۱ نو‏‏ں آران د‏‏ی جنرل کونسل پہلی بار منتخب ہوئی، جو ۱۳ کونسلرز اُتے مشتمل سی۔ نتیجہ ایہ سی:

• Coalició Aranesa- Convergència i Unió (CA-CiU) نے ۱٬۹۴۷ ووٹ (۳۷٫۸٪) تے ۷ کونسلرز حاصل کيتے۔
• یونٹی آف آران - آران نیشنلسٹ پارٹی (UA-PNA) نے ۱٬۵۱۴ ووٹ (۲۹٫۴٪) تے ۶ کونسلرز حاصل کيتے۔
• پارٹیڈو پاپولر (PP) نو‏‏ں ۲۰۳ ووٹ (۳٫۹٪) ملے تے کوئی کونسلر نئيں۔
• لیریسا دے آزاد امیدواراں نے ۵۸ ووٹ (۱٫۲٪) حاصل کيتے تے کوئی کونسلر نئيں۔

حوالے