وادی پنجشیر
Panjshir Valley | |
---|---|
A view of افغانستان's Panjshir Valley | |
Map of Afghanistan with صوبہ پنجشیر highlighted |
پنجشیر وادی ( فارسی: درهٔ پنجشير ؛ لفظی طور پر پنج شیراں کی وادی) شمال وسطی افغانستان کی اک وادی اے ، جو ۱۵۰ کلومیٹر (۴۹۰٬۰۰۰ فٹ) کابل کے شمال وچ ، ہندوکش پہاڑی سلسلے دے نیڑے واقع اے۔ اسنوں دریائے پنجشیر تقسیم کردا اے ۔ اس وادی وچ اک لکھ توں زیادہ افراد آباد نيں ، جنہاں وچ افغانستان وچ نسلی تاجک باشندےآں دی سب توں وڈی تعداد شامل اے۔ [۱] اپریل 2004 وچ ، ایہ نويں صوبہ پنجشیر دا مرکز بن گیا ، جو اس توں پہلے صوبہ پروان دا حصہ سی۔ [۲]
1980 توں 1985 تک سوویت افغان جنگ کے دوران مجاہدین دے خلاف جمہوری جمہوریہ افغانستان تے سوویتاں دے درمیان لڑی جانے والی پنجشیر کارروائیاں دا ایہ مقام سی ، جدوں مقامی کمانڈر احمد شاہ مسعود نے کامیابی توں وادی دا قبضہ کرنے توں دفاع کيتا۔ مسعود دی کمان وچ طالبان تے شمالی اتحاد دے وچکار 1996–2001ء دی خانہ جنگی دے دوران اس وادی وچ اک بار فیر نويں لڑائی دیکھنے وچ آئی ، جتھے اس نے دوبارہ طالبان دے زیر اقتدار رہنے توں اس دا دفاع کيتا۔ [۳] سنہ 2016 تک ، وادی پنجشیر نوں افغانستان دے محفوظ ترین علاقےآں وچوں اک سمجھیا جاندا اے۔ [۴]
ناں
[سودھو]پنجشیر ناں ، لفظی معنی وچ "پنج شیر" اے ، جس دا وسیع مطلب اے کہ اس توں مراد پنج ولی (لفظی ، محافظ ) ، انتہائی روحانی بھائی نيں جو وادی وچ مرکز سن ۔ مقامی کہانی ایہ اے کہ پنجويں بھائیاں نے گیارہ صدی عیسوی دے اوائل وچ غزنی دے سلطان محمود کے لئی اک ڈیم بنایا سی۔ جس کیبنیاداں اُتے اج اک جدید ذخیرہ آب بنا اے۔ اُتے ، پنجشیر ناں 7واں صدی وچ عرب حملہ آوراں نے استعمال کيتا سی جس دا مطلب اے کہ پنج ولی دی علامت دا وجود گیارہويں صدی توں پہلے ہی موجود سی۔
معیشت تے قدرتی وسائل
[سودھو]پنجشیر وادی وچ زمرد دی کان کنی دا اک وڈا مرکز بننے دی صلاحیت اے۔ پہلی صدی عیسوی دے اوائل وچ ، پلینی دی ایلڈر نے خطے دے جواہرات اُتے تبصرہ کيتا۔ قرون وسطی وچ ، پنجشیر اپنی چاندی دی کان کنی دے لئی مشہور سی تے سفاریاں تے سامانیاں نے اپنا سکہ اوتھے ضرب کيتا۔ 1985 تک ، ۱۹۰ قیراط (۳۸ گرام) توں زیادہ دے کرسٹل اوتھے پائے گئے سن ، جو کولمبیا وچ مزو کان دے بہترین کرسٹل دے معیار وچ مقابلہ کرنے دی رکھدے سن ۔ افغانستان وچ امریکی تعمیر نو دی کوششاں نے نويں جدید سڑکاں تے اک نواں ریڈیو ٹتے دی تعمیر توں وادی وچ ترقی دا آغاز کيتا اے جس توں وادی دے باسیاں نوں افغانستان دے راجگڑھ، کابل توں ریڈیو سگنل لینے دی سہولت مل سکدی اے۔ وادی وچ کئی برقی ڈیماں دی تعمیر دے ذریعے ، افغانستان دے لئی توانائی دا مرکز ہونے دی صلاحیت اے۔ ریواٹ محل پہلے برقی ڈیم دا مقام ہوسکدا اے۔ وادی افغانستان دے دار الحکومت دے آس پاس دے علاقے نوں خود انحصار کر سکدی اے۔ صوبہ بدخشاں تک اسفالڈ سڑک دی تعمیر وادی دی خوشحالی وچ معاون ثابت ہوسکدی اے۔ سیاحت آمدنی دا اک ہور وڈا ذریعہ تشکیل دے سکدی اے۔
پنجشیر ہمیشہ اک اہم شاہراہ رہیا اے۔ نیڑے 100 کلومیٹر لمبا ، ایہ ہندوکش دے دو رستےآں دی طرف جاندا اے۔ خاوک پاس (3،848) م) شمالی میدانی علاقےآں دی طرف جاندا اے تے انجمن پاس (4،430) م) جو بدخشان وچ داخل ہُندا اے - سکندر اعظم تے تیمور کی فوجاں نے انہاں نوں استعمال کيتا سی ۔
پنجشیر ویلی وچ اپریل 2008 وچ 10 ٹربائن ونڈ فارم بنایا گیا سی۔ [۵]
مشہور سبھیاچار
[سودھو]- پنجشیر ویلی کین فولیٹ دے 1985 وچ جاسوس ناول لی ڈاون دے نال شیراں کی مرکزی ترتیب اے۔
- اس وادی نوں اسٹیون پریس فیلڈ دے 2006 دے تاریخی ناول ’’ افغان مہم ‘‘ وچ شامل کيتا گیا اے۔
- پنجشیر وادی تے ايسے دی تفصیل ایرک نیوبی دی مشہور اے شارٹ واک انہاں ہندوکش وچ ملدی اے ۔
- وادی وچ صحافی جون لی اینڈرسن کے زیر اہتمام دتی شعر دی قبر اُتے تبادلہ خیال کيتا گیا اے۔
- وادی ل éٹائل ڈو سولڈٹ دی ترتیب اے ، 2006 وچ کرسٹوفی ڈی پونفلی دی ہدایت کاری وچ بننے والی اک فرانسیسی فلم۔
حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ https://www.vanityfair.com/news/2002/02/junger200202
- ↑ https://www.thenational.ae/world/foreign-kayakers-surprise-afghans-in-the-panjshir-valley-1.136676
- ↑ Power to the People: Getting 'off the grid'. EcoBob. 2008-07-16. http://www.ecobob.co.nz/EcoArticle/1776/0/Power-to-the-People--Getting-off-the-grid.aspx. Retrieved on
باہرلے جوڑ
[سودھو]- جتھے سورج طلوع ہُندا اے: افغانستان (ویڈیو 1 ستمبر ، 2017)
- صوبہ پنجشیر دی تصاویر