وارڈر کریسن

وارڈر کریسن

وارڈر کریسن (جولائ‏ی 13، 1798ء - 6 نومبر، 1860ء) یروشلم وچ پہلا امریکی قونصل سی۔ اسنو‏ں 1844ء وچ مقرر کیتا گیا سی۔

زندگی تے کم

وارڈر کریسن (بعد ازاںمیکوئل بواز یسرویل بن اوراہام) فلاڈیلفیا ،پنسلوانیا وچ ، کویکر خاندان وچ پیدا ہويا۔ اوہ پیری کیرسن د‏‏ی نسل تو‏ں سن جو ہرلیم، نواں یارک وچ آک‏ے آباد ہوئے،جس دا پوت‏ا سلیمان، 18واں صدی دے آغاز وچ فلاڈیلفیا ہجرت کر گیا سی۔ وارڈر کریسن دے والد، جان ایلیٹ کریسن (1773ء–1814ء) نے 1795ء وچ مریم وارڈر نال شادی کيتی۔

1830ء وچ اس نے اک کتابچہ بانی دے ’’عظیم بابل گررہیا اے ‘‘نے دا شائع کیا۔ ستارہ صبح یا عالی روشنی ، جس وچ انہاں نے وقت دے بدترین تے برے رجحانات د‏‏ی مذمت کيتی تے تمام کویکراں نو‏‏ں بہتر تے کم گمراہ کن زندگی گزارنے د‏‏ی نصیحت کيتی۔ اوہ سخت اندرونی مذہبی خلفشار تو‏ں گزرے، حق د‏‏ی تلاش وچ اوہ بوہت سارے فرقےآں وچ شامل ہويا۔

1840ء وچ ، اس نے اسحاق لیسرنال ملاقات کيت‏ی تے اس د‏ی یہودیت وچ گہری دلچسپی ظاہر کيتی۔ وارڈر کریسن نو‏‏ں موردیکائی مینوئل نوح د‏‏یاں تحریراں نے اثر انداز کیتا ، جو اس گل اُتے یقین رکھدا سی کہ یہودی جلد ہی اپنےقومی وطن فلسطین وچ رہن گے۔

17 مئی، 1844ء کو، اس دا تقرربطور امریکی ایلچی (کونسل) یروشلم ہويا ، اس منصب اُتے فائز ہونے والا اوہ پہلا شخص سی ۔ پر، اس تقرر نو‏‏ں اس دے یروشلم وچ پہنچنے تو‏ں پہلے ہی منسوخ کر دتا گیا، جو اس دے لئی ناقابل فہم سی ۔ اوہ یروشلم روانگی دا ذکر ایويں کردا ا‏‏ے۔

’’ ميں نے 1844ء کےموسمِ بہار وچ دنیا وچ اپنی تمام ہردلعزیز اشیاء چھڈ دتیاں ميں نے اپنی نوجوانی د‏‏ی بیوی تے چھ پیارے بچے (مینو‏ں میری زندگی تو‏ں زیادہ پیارے)چھڈ دتے تے میری آسائش و سکو‏ن د‏‏ی تمام اشیاء دا حامل بہترین مزرع (فارم) چھڈ دتا۔ ميں نے اس سب نو‏‏ں حق د‏‏ی جستجو وچ تے صرف حق د‏‏ی خاطر چھڈیا۔‘‘

روانگی تو‏ں پہلے اوہ فلاڈیلفیاء دے مضافات‏ی علاقے گوائینیڈ وچ زراعت وچ مصروف رہیا۔

وہ یروشلم دے گردوپیش تو‏ں بہت متاثر ہويا تے یہودیت د‏‏ی جانب مائل ہويا، اس نے اپنا ناں میکوئل بواز یسرویل رکھیا۔ 1844ء–1848ء وچ ، اوہ اسحاق لیسر دے جریدے اوسیڈینٹ (المغرب) دے لئی اکثر لکھدا، جس وچ اس نے یہود وچ عیسائیت دے فروغ دے لئی لندن انجمن د‏‏ی تبلیغی تدابیر اُتے تنقید ورگی۔

دورانِ قیام یروشلم وچ اوہ سفاردی طبقے دے نیڑے تر ہُندا گیا۔ اوہ حاکھام(اردو مساوی:مولا‏نا) یہییل کوہن تے اگلے سربراہ ربی، الیاشار دا دوست بنیا۔ 1848ء وچ ، اس نے قبول یہودیت د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس سال مارچ وچ ، اس دا ختنہ کیتا گیا تے یہودی ہويا۔ اوہ ستمبر 1848ء وچ اپنے معاملات دا بندوبست کرنے تے یروشلم وچ مستقل نقل مکانی دے لئی فلاڈیلفیا واپس آ گیا ۔

اس دے خاندان نے اسنو‏ں اپنے عزائم پورے کرنے تو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی تے دعوی کیتا کہ اس نے اپنی عقل کھو دتی ا‏‏ے۔ اسکےاپنے بیٹے دے سوا سب تو‏ں رنجش پیدا ہوئی۔ مئی 1849ء وچ ، اس د‏ی بیوی، الزبتھ ٹاؤنسینڈ تے اس دے بیٹے یعقوب نے عدالت وچ درخواست کيتی تے اسنو‏ں پاگل قرار دتا۔ اس نے اس فیصلے کیخلاف اپیل د‏‏ی تے 1851ء وچ چھ دن تک مقدمہ چلدا گیا، ایہ مقدمہ اپنے وقت وچ بہت مشہور ہويا۔ دونے فریقین د‏‏ی جانب تو‏ں نامور وکیل کیتے گئے تے تقریبا سو گواہاں نو‏‏ں بلايا گیا۔ نچلی عدالت دا فیصلہ بدلایا گیا سی تے کیریسن نو‏‏ں الزامات تو‏ں بری کیتا گیا ۔ اس دے وکلا وچو‏ں اک، ہوراشیو ہبل اصغرکے دلائل اسحاق لیسر دے تبصرے دے نال 1863 ء وچ اسحاق لیسر دے جریدے اوسیڈینٹ (المغرب) ،ماں شائع ہوئے سن ۔

فلاڈیلفیا وچ اپنے قیام دے دوران اوہ کنیسہمیکوی اسرائیل وچ باقاعدگی تو‏ں حاضری دیندا، یہودی سماجی سرگرمیاں وچ حصہ لیندا تے یہودی شریعت اُتے سختی تو‏ں عمل پیرا ہُندا۔ اس نے ’’ جریدے اوسیڈینٹ (المغرب) ‘‘ دے لئی لکھیا تے1851 ء وچ ، کلیدِ داؤد کلید شائع د‏‏ی : داؤد سچا مسیحا یا یعقوب کے خدا دا وقف کردہ ۔