Jump to content

ودیاپتی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
ودیاپتی
 

جم سنہ 1352   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات سنہ 1448 (95–96 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

عملی زندگی
پیشہ شاعر ،  لکھاری   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان میتھلی ،  سنسکرت   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
باب ادب

ودیاپتی (1350ء–1440ء) المعروف مہاکوی ودیاپتی، میتھلی گوکل ودیاپتی میتھلی تے سنسکرت شاعر، ادیب تے کئی زباناں دے جان کار سن ۔[۱]

ودیاپتی سنسکرت و میتھلی ادب تک ہی محدود نہ سن انہاں د‏‏ی ہور مشرقی زباناں وچ وی خدمات ني‏‏‏‏ں۔[۱]

مڈھلا جیون

[سودھو]

انہاں د‏‏ی پیدائش ضلع دربھنگہ دے پنڈ بسفی (موجودہ ضلع مدھوبانی)[۲] وچ ہوئی۔[۳] اوہ اک میتھل النسل گنپتی ٹھاک‏ر ک‏ے بیٹے سن ۔ ودیاپتی دے اسم دا معنی عالم ا‏‏ے۔

انہاں د‏‏ی ٹھیک تاریخِ پیدائش وچ تذبذب اے کیونجے انہاں د‏‏ی اپنی تخلیقات وچ موجود معلومات وچ تضاد پایا گیا ا‏‏ے۔[۴] انہاں دے والد، تیرہٹ دے راجا رائے گنیشور دے دربار وچ پروہت سن، [۴] انہاں دے اکثر بزرگ درباری سن، جداں انہاں دے اُتے دادا دیوآدتیہ ٹھاکر، بادشاہ ہری سنگھ دیو دے دربار وچ جنگ و امن دے وزیر سن ۔ ودیاپتی نے بذات خود شمالی بہار دے مختلف راجاواں دے دربار وچ شاعر دے طور اُتے کم کیتا۔ [۴] تریخ تو‏ں معلوم اے کہ ودیاپتی د‏‏ی دو بیویاں، تن بیٹے تے چار بیٹیاں سن۔

ادبی سفر

[سودھو]

ودیاپتی ہی اک ایداں دے شاعر نيں جنہاں نو‏ں ہندی میتھلی و بنگالی انہاں تِناں زباناں دے بولنے والے مساوی طور اُتے اپنا مندے سن، نال ہی انہاں د‏‏ی ایہ خصوصیت اے کہ انہاں د‏‏ی تصنیفات سنسکرت، پراکرت تے میتھلی زباناں وچ ملدی ني‏‏‏‏ں۔[۴] انہاں دے کماں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ ایہ مغنی، وزیر، شاعر تے دھرم شاستری سن ۔ علم تریخ دے عالم تے مضمون نگار و مقالہ نویس وی سن تے انہاں سب کماں وچ یکساں قابلیت رکھدے سن ۔

میتھلی وچ بوہت سارے گیت تے منی منجری ناٹک لکھے نيں جنہاں وچ عام طور اُتے سنسکرت، پراکرت تے میتھلی انہاں تِناں زباناں نو‏‏ں استعمال کیتا گیا اے ۔اس دے سوائے اس عظیم شاعر نے شری مد بھاگوت دا چربہ اتارا سی۔ ادبیاندی نقطہ نظر تو‏ں "پرش پریکشا" وڈے معرکے د‏‏ی تصنیف اے جو اخلاقی تعلیم دے لئی لکھی گئی سی۔ پنج تنتر تے ہت اپدیش دے مانند اس وچ بہت ساریاں کہانیاں ني‏‏‏‏ں۔ لیکن فرق ایہ اے کہ پرش پریکشا وچ کہانیاں ذہنی، اخلاقی تے معاشرتی مختلف سطح دے انساناں کيت‏یاں ناں نہ کہ حیوانات کيتی۔ ودیاپتی دے مذہب دے متعلق لوکاں دے مختلف خیالات ني‏‏‏‏ں۔ کچھ لوک اسنو‏ں وشنو کہندے نيں تاں چند اسنو‏ں شیو سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ اس مضمون اُتے بہت کچھ لکھیا گیا۔ لیکن اصل گل ایہ اے کہ انہاں وچ فرقہ واری کٹرپن نئيں سی۔ انہاں نے وشنو، شکتی، شیو، گنگا، گنیش وغیرہ د‏‏ی عبادت دے متعلق نظماں لکھی ني‏‏‏‏ں۔ جے کدرے رادھا کرشن د‏‏ی بھگتی د‏‏ی گل ظاہر ہُندی اے تاں دوسری جگہ شیو بھگتی دا تذکرہ وی وڈی قابلیت تو‏ں کیتا گیا ا‏‏ے۔ معلوم ہُندا اے کہ اوہ انہاں فرقہ واری جھگڑےآں تو‏ں بند تر اک کرم یوگی سن ۔ ودیاپتی دا شمار جدید ہندوستانی زباناں وچ بہت وڈے شاعراں وچ کیہ جاندا ا‏‏ے۔ کئی اک نقطہ نظر تو‏ں انہاں دیاں لکھتاں اعلیٰ معیار د‏‏ی سمجھی جاندی ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا مقابلہ راماین دے مصنف جئے دیو تو‏ں کیتا جا سکدا اے اگرچہ انہاں د‏‏ی اپنی وکھ خصوصیات موجود ني‏‏‏‏ں۔

انہاں د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ شہرت میتھلی وچ لکھے ہوئے بھجناں دے ذریعہ ہوئی ا‏‏ے۔ ایہ بھجن تعداد وچ کِنے نيں انہاں دا شمار ہن تک نئيں ہوئے سکیا ا‏‏ے۔ انہاں دے بھجناں دا مجموعہ جو اج تک شائع ہويا اے انہاں دے متعلق ایہ تصفیہ نئيں ہويا کہ انہاں ہی دے ني‏‏‏‏ں۔ لیکن افسوس د‏‏ی گل ایہ اے کہ قدیم ویشنو بھجناں دے مجموعہ وچ دوسرے شاعراں دے بھجن نو‏‏ں وی ودتا پتی دے ناں تو‏ں شائع کیتا جا رہیا اے تے خود انہاں د‏‏ی نظماں دے معنی مختلف طور اُتے لئی جا رہے ني‏‏‏‏ں۔ مشرق شمالی ہندوستان دے کئی شاعراں نے ودیاپتی د‏‏ی نظماں تو‏ں خیالات اخذ کیتے نيں تے جدید زمانہ وچ وی انہاں د‏‏ی میتھلی نظماں تو‏ں خیالات ادھار لئی جاندے ني‏‏‏‏ں۔

تصنیفات

[سودھو]

پراکرت تے سنسکرت وچ انہاں د‏‏ی مشہور تخلیقات ایہ نيں:

سنسکرت

پرش پریکشا، درگابھگتی ترنگنی، شیودردسواسار، پری کرما، وبھارگ سار وغیرہ۔

پراکرت

منی منجری نالگا، کیرتی لتا، کیرتی پتاکا وغیرہ

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ Pankaj Jha (20 November 2018). A Political History of Literature: Vidyapati and the Fifteenth Century. OUP India, 2. ISBN 978-0-19-909535-3. 
  2. Birth place of Vidyapati Archived 18 August 2015 at the وے بیک مشین
  3. Bisfi.in Website Archived 2 May 2014 at the وے بیک مشین
  4. ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ Pankaj Jha (20 November 2018). A Political History of Literature: Vidyapati and the Fifteenth Century. OUP India, 4-7. ISBN 978-0-19-909535-3. 

کتابیات

[سودھو]
  • Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.