ودیاپتی
ودیاپتی | |
---|---|
جم | سنہ 1352
|
وفات | سنہ 1448 (95–96 سال)
|
عملی زندگی | |
پیشہ | شاعر ، لکھاری |
پیشہ ورانہ زبان | میتھلی ، سنسکرت |
باب ادب | |
ترمیم |
ودیاپتی (1350ء–1440ء) المعروف مہاکوی ودیاپتی، میتھلی گوکل ودیاپتی میتھلی تے سنسکرت شاعر، ادیب تے کئی زباناں دے جان کار سن ۔[۱]
ودیاپتی سنسکرت و میتھلی ادب تک ہی محدود نہ سن انہاں دی ہور مشرقی زباناں وچ وی خدمات نيں۔[۱]
مڈھلا جیون
[سودھو]انہاں دی پیدائش ضلع دربھنگہ دے پنڈ بسفی (موجودہ ضلع مدھوبانی)[۲] وچ ہوئی۔[۳] اوہ اک میتھل النسل گنپتی ٹھاکر کے بیٹے سن ۔ ودیاپتی دے اسم دا معنی عالم اے۔
انہاں دی ٹھیک تاریخِ پیدائش وچ تذبذب اے کیونجے انہاں دی اپنی تخلیقات وچ موجود معلومات وچ تضاد پایا گیا اے۔[۴] انہاں دے والد، تیرہٹ دے راجا رائے گنیشور دے دربار وچ پروہت سن، [۴] انہاں دے اکثر بزرگ درباری سن، جداں انہاں دے اُتے دادا دیوآدتیہ ٹھاکر، بادشاہ ہری سنگھ دیو دے دربار وچ جنگ و امن دے وزیر سن ۔ ودیاپتی نے بذات خود شمالی بہار دے مختلف راجاواں دے دربار وچ شاعر دے طور اُتے کم کیتا۔ [۴] تریخ توں معلوم اے کہ ودیاپتی دی دو بیویاں، تن بیٹے تے چار بیٹیاں سن۔
ادبی سفر
[سودھو]ودیاپتی ہی اک ایداں دے شاعر نيں جنہاں نوں ہندی میتھلی و بنگالی انہاں تِناں زباناں دے بولنے والے مساوی طور اُتے اپنا مندے سن، نال ہی انہاں دی ایہ خصوصیت اے کہ انہاں دی تصنیفات سنسکرت، پراکرت تے میتھلی زباناں وچ ملدی نيں۔[۴] انہاں دے کماں توں پتہ چلدا اے کہ ایہ مغنی، وزیر، شاعر تے دھرم شاستری سن ۔ علم تریخ دے عالم تے مضمون نگار و مقالہ نویس وی سن تے انہاں سب کماں وچ یکساں قابلیت رکھدے سن ۔
میتھلی وچ بوہت سارے گیت تے منی منجری ناٹک لکھے نيں جنہاں وچ عام طور اُتے سنسکرت، پراکرت تے میتھلی انہاں تِناں زباناں نوں استعمال کیتا گیا اے ۔اس دے سوائے اس عظیم شاعر نے شری مد بھاگوت دا چربہ اتارا سی۔ ادبیاندی نقطہ نظر توں "پرش پریکشا" وڈے معرکے دی تصنیف اے جو اخلاقی تعلیم دے لئی لکھی گئی سی۔ پنج تنتر تے ہت اپدیش دے مانند اس وچ بہت ساریاں کہانیاں نيں۔ لیکن فرق ایہ اے کہ پرش پریکشا وچ کہانیاں ذہنی، اخلاقی تے معاشرتی مختلف سطح دے انساناں کيتیاں ناں نہ کہ حیوانات کيتی۔ ودیاپتی دے مذہب دے متعلق لوکاں دے مختلف خیالات نيں۔ کچھ لوک اسنوں وشنو کہندے نيں تاں چند اسنوں شیو سمجھدے نيں۔ اس مضمون اُتے بہت کچھ لکھیا گیا۔ لیکن اصل گل ایہ اے کہ انہاں وچ فرقہ واری کٹرپن نئيں سی۔ انہاں نے وشنو، شکتی، شیو، گنگا، گنیش وغیرہ دی عبادت دے متعلق نظماں لکھی نيں۔ جے کدرے رادھا کرشن دی بھگتی دی گل ظاہر ہُندی اے تاں دوسری جگہ شیو بھگتی دا تذکرہ وی وڈی قابلیت توں کیتا گیا اے۔ معلوم ہُندا اے کہ اوہ انہاں فرقہ واری جھگڑےآں توں بند تر اک کرم یوگی سن ۔ ودیاپتی دا شمار جدید ہندوستانی زباناں وچ بہت وڈے شاعراں وچ کیہ جاندا اے۔ کئی اک نقطہ نظر توں انہاں دیاں لکھتاں اعلیٰ معیار دی سمجھی جاندی نيں۔ انہاں دا مقابلہ راماین دے مصنف جئے دیو توں کیتا جا سکدا اے اگرچہ انہاں دی اپنی وکھ خصوصیات موجود نيں۔
انہاں دی سب توں زیادہ شہرت میتھلی وچ لکھے ہوئے بھجناں دے ذریعہ ہوئی اے۔ ایہ بھجن تعداد وچ کِنے نيں انہاں دا شمار ہن تک نئيں ہوئے سکیا اے۔ انہاں دے بھجناں دا مجموعہ جو اج تک شائع ہويا اے انہاں دے متعلق ایہ تصفیہ نئيں ہويا کہ انہاں ہی دے نيں۔ لیکن افسوس دی گل ایہ اے کہ قدیم ویشنو بھجناں دے مجموعہ وچ دوسرے شاعراں دے بھجن نوں وی ودتا پتی دے ناں توں شائع کیتا جا رہیا اے تے خود انہاں دی نظماں دے معنی مختلف طور اُتے لئی جا رہے نيں۔ مشرق شمالی ہندوستان دے کئی شاعراں نے ودیاپتی دی نظماں توں خیالات اخذ کیتے نيں تے جدید زمانہ وچ وی انہاں دی میتھلی نظماں توں خیالات ادھار لئی جاندے نيں۔
تصنیفات
[سودھو]پراکرت تے سنسکرت وچ انہاں دی مشہور تخلیقات ایہ نيں:
- سنسکرت
پرش پریکشا، درگابھگتی ترنگنی، شیودردسواسار، پری کرما، وبھارگ سار وغیرہ۔
- پراکرت
منی منجری نالگا، کیرتی لتا، کیرتی پتاکا وغیرہ
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Pankaj Jha (20 November 2018). A Political History of Literature: Vidyapati and the Fifteenth Century. OUP India, 2. ISBN 978-0-19-909535-3.
- ↑ Birth place of Vidyapati Archived 18 August 2015 at the وے بیک مشین
- ↑ Bisfi.in Website Archived 2 May 2014 at the وے بیک مشین
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ Pankaj Jha (20 November 2018). A Political History of Literature: Vidyapati and the Fifteenth Century. OUP India, 4-7. ISBN 978-0-19-909535-3.
کتابیات
[سودھو]- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.