گنیش
| گنیش | |
|---|---|
| حکمت اور دانائی کا دیوتا | |
 | |
| دیوناگری | गणेश |
| سنسکرتمیں | Gaṇeśa |
| اشتراک | Deva |
| منتر | Oṃ Gaṇeśāya Namaḥ |
| ہتھیار | Paraśu (کلہاڑی), pāśa (جال) , aṅkuśa (ہاتھی کا چابک) |
| ساتھی | Buddhi (دانائی), Riddhi (کامیابی), Siddhi (حصول) |
| سواری | چوہا |
گنیش (سنسکرت: गणेश (دیوناگریلپی)) شیوا اتے پاربتی دا پتر ہے۔ اوہناں دا واہن موشک ہے۔ گناں دے سوآمی ہون دے کارن اوہناں دا اک نام گنپتی وی ہے۔ جوتیش وچّ ایہناں نوں کیتو دا دیوتا منیا جاندا ہے، اتے جہڑے سنسار دے سادھن ہن، اوہناں دے سوآمی سری گنیش جی ہن۔ ہاتھی ورگا سر ہون دے کارن اوہناں نوں گجانن وی آکھدا ہے۔ ہندو شاستراں مطابق کسے وی کم کرن توں پہلاں گنیش جی دی پوجا کیتی جاندی ہے۔ اس لئی ایہناں نوں آدپوج دے نام نال وی جانیا جاندا ہے۔ گنیش دی اپسنا کرن والا سمپردائے گانپتئے نوں آکھدے ہن۔
.jpg)
گنیش ھندو مت دا اک دیوتا اے۔ اے جھگڑے مٹان والا، نواں مڈ رکھن والا، آرٹ تے سائینس دا دیوتا منیا جاندا اے۔ اے عقل یا بدھی دی نشانی اے۔ اے ہاتھی دے منہ نال دسیا جاندا اے۔
کہا جاتا ہے کہ ایک دن جب شیوجی گھر پر موجود نہیں تھے تو پاروتی نے مٹی سے گنیش کو بنایا۔ اس کے بعد پاروتی نے گنیش کو غسل خانے کے دروازے پر پہرہ دینے کے لیے کھڑا کر دیا۔ جب پاروتی نہا رہی تھی تو شیوجی وہاں آگئے ۔ گنیش شیو جی کو نہیں پہچانتے تھے اور شیو جی گنیش کو۔ ایسے میں گنیش نے شیو جی کو غسل خانے میں جانے سےروک دیا۔ شیو جی غصے میں آگئے۔ دونوں کے درمیان لڑائی ہوئی اور شیو جی نے گنیش کا سرقلم کر دیا۔پاروتی کو جب اس واقعے کا علم ہوا تو وہ شیو جی پر خوب غصہ ہوئیں۔شیوجی نے پاورتی سے وعدہ کیا کہ وہ پاورتی کو گنیش واپس کر دیں گے۔شیوجی نے لوگوں کو کسی مردے کا سر لانے کوکہا مگر لوگوں کوصرف ہاتھی کا سر ملا اس لیے انہیں ہاتھی کا سر ہی لگا دیا گیا۔گنیش کو زندہ کرنے کے بعد انہیں گنیش کا نام دیا گیا۔اس واقعے کی یاد میں گنیش چترتھی کا تہوار منایا جاتا ہے۔ کہا جاتا ہے کہ اسے عوامی تہوار کے طور پر مراٹھا شیواجی (1630-1680) نے شروع کیا۔
نام
[سودھو]گنیش جی دے انیک نام ہن پر ایہہ 12 نام پرمکھ ہن:
- سمکھّ
- اکدنت
- کپل
- گجکرنک
- لمبودر
- بکٹ
- وگھن-ناشن
- ونائک
- دھومرکیتو
- گنادھئکش
- بھالچندر
- گجانن
جسمانی سنرچنا
[سودھو]
گنپتی آددیو ہن جہناں نے ہریک یگ وچّ وکھ-وکھ اوتار لیا۔ اوہناں دی سریرک سنرچنا وچّ وی وشیش اتے گہرا ارتھ نہت ہے۔ شومانس پوجا وچّ سری گنیش نوں 'پرنب' (اوم) آکھیا گیا ہے۔ اس اکاکشر برہما وچّ اپر والا بھاگ گنیش دا مستک، ہیٹھاں دا بھاگ ادر، چندر-بندو لڈو اتے ماترا سونڈ ہے۔
چاراں دشاواں وچّ سروویاپکتا دی پرتیک اوہناں دیاں چار بھجاواں ہن۔ اوہ 'لمبودر' ہن کیونکہ سبھ چراچر سرشٹی اوہناں دے ادر وچّ وچردی ہے۔ وڈے کنّ ادھک گراہئشکتی اتے چھوٹی-پینی اکھاں سوخم-تیکھن درشٹی دی سوچک ہے۔ اوہناں دی لمی نکّ (سونڈ) مہامبدھیتو دا پرتیک ہے۔
کتھا
[سودھو]پراچین سمیاں وچّ سمیرو پربت اتے سوبھری رشی دا اتیئنت منورم آشرم سی۔ اوہناں دی اتیئنت روپبتی اتے پتیورتا پتنی دا نام منومئی سی۔ اک دن رشی لکڑی لین لئی جنگل وچّ گئے اتے منومئی گھر دے کم وچّ لگّ گئی۔ اسی سمیں اک دشٹ کونچ نامک گندھرب اتھے آیا اتے اسنے انپم لاوننئوتی منومئی نوں دیکھیا تاں ویاکل ہو گیا۔
کونچ نے رشی-پتنی دا ہتھ پھڑ لیا۔ رودی اتے کمبدی ہوئی رشی پتنی استوں ترس دی بھچھیا منگن لگی۔ اسی سمیں سوبھری رشی آ گئے۔ اوہناں نے گندھرب نوں سراپ دندے ہوئے آکھیا 'توں چور دی طرحاں میری وہوٹی دا ہتھ پھڑیا ہے، اس کارن توں موشک ہو کے دھرتی دے ہیٹھاں اتے چوری کر کے اپنا ڈھڈّ بھریگا'۔
کمبدے ہوئے گندھرب نے منی ولّ ارداس دتی- دیالو منی، اگیان دے کارن میں تہاڈی پتنی دے ہتھ دا چھوہ کیتا سی۔ مینوں معاف کرو۔ رشی نے آکھیا میرا سراپ وارتھ نہیں ہووےگا، تد وی دواپر وچّ مہانرشی پراشر نوں اتھے گنپتی دیوَ گجمکھّ پتر روپ وچّ ظاہر ہونگے (ہریک یگ وچّ گنیش جی نے وکھ-وکھ اوتار لئے) تد توں اوہناں دا واہان بن جاویگا، جسدے نال دیوگن وی تہاڈا سنمان کرن لگنگے۔
ایہہ وی دیکھو
[سودھو]گیلری
[سودھو]گنیش جی دے کجھ مکت چتراں
| |||||||||||||||||||||
- ↑ "Ganesha getting ready to throw his lotus. Basohli miniature, circa 1730. National Museum, New Delhi. In the Mudgalapurāṇa (VII, 70), in order to kill the demon of egotism (Mamāsura) who had attacked him, Gaṇeśa Vighnarāja throws his lotus at him. Unable to bear the fragrance of the divine flower, the demon surrenders to Gaṇeśha. " For quotation of description of the work, see: Martin-Dubost (1997), p. 73.