جنگ ویت نام

امریکی بی-66 تے ایف-105 جنگی جعاز اتلے ویتنام تے بمباری کردے ہوئے

ویتنام دی جنگ 1959ء توں 30 اپریل 1975ء تک جاری رہن آلا اک فوجی تنازع سی جس چ عوامی جمہوریہ ویت نام (اتلا ویتنام) دی اشتراکی فوجاں تے قومی محاذ برائے آزادئ جنوبی ویت نام (ویت کانگ) دے دستیاں نے اشتراکیت مخالف جمہوریہ ویت نام (دکھنی ویتنام) تے اسدے اتحادیاں خاص طور تے امریکہ دے خلاف اک کامیاب جنگ لڑی تے ویتنام نوں اک متحدہ تے واحد آزاد اشتراکی ریاست دے طور تے قائم کیتا ۔

اسنوں ویت نام تنازع تے دوجی ہند چینی جنگ وی آکھئیا جاندا اے ۔ ویت نام دے اشتراکی حلقے اسنوں امریکی جنگ یاں امریکہ دے خلاف جنگ مزاحمت وی آکھدے نیں ۔

اس جنگ چ ویت نامی اشتراکیاں دے اتحادی سویت یونین تے چین سن ، جدوں کہ جنوبی ویت نامیاں دے امریکہ ، دکھنی کوریا ، آسٹریلیا تے نیوزی لینڈ کی حمایت حاصل سی ۔ خاص طور تے امریکا تے وڈی گنتی چ اپنے فوجی دکھنی ویتنام چ اتارے ۔ امریکی عسکری مشیر پہلی وار 1950ء دی دہائی چ ویتنام چ ملوث ہوئے جدوں اوہناں نے فرانسیسی نوآبادیاتی فوج دی مدد شروع کیتی ۔1956ء چ اینہاں مشیراں نے جمہوریہ ویت نام دی فوج دی تربیت دی مکمل ذمہ داری لے لئی ۔ 1965ءچ امریکی جنگی دستے وڈی گنتی چ ویتنام پہنچے تے 1973ء تک موجود رہے ۔ اک گویڑ موجب امریکا نے اس جنگ چ اپنے ساڈھے 5 لکھ فوجی ویت نام چ اتارے ۔

اس خونریز جنگ چ سب توں بوہتا نقصان اتلے ویت نام تے ویت کانگ دا ہوئیا جنہاں دی کل موتاں تے گمشدگیاں دی گنتی 11 لکھ 76 ہزار اے ۔ جدوں اینہاں دے 6 لکھ توں ودھ زخمی نیں ۔ چین دے 1446 فوجی مارے گے تے 4200 زخمی ہوئے تے سویت یونین دے وی 16 فوجی مارے گئے ، اینچ اتلے ویتنام تے اسدے اتحادیاں دا کل جانی نقصان 11 لکھ 77 ہزار 446 رہئیا جدوں کہ زخمیاں دی کل تعداد 6 لکھ 4 ہزار رہی ۔

دوجے پاسے اتحادیاں ولوں بوہتا جانی نقصان دکھنی ویتنام دا ہوئیا ، جس دا جانی نقصان 2 لکھ 20 ہزار 357 سی جدوں کہ 11 لکھ 70 ہزار توں ودھ فوجی زخمی ہوئے ۔ اس جنگ چ جنوبی ویت نام دی حمایت کرن آلے امریکہ دے 58 ہزار 159 فوجی ، دکھنی کوریا دے 4ہزار 960 فوجی ، لاؤس دے 30 ہزار ، آسٹریلیا دے 520 ، نیوزیلینڈ دے 37 تے تھائی لینڈ دے 1351 فوجی مارے گئے ، اینج اتحادیاں دا کل جانی نقصان 3 لکھ 15 ہزار 831 ہوئیا حدوں کہ زخمیاں دی تعداد 14 لکھ 90 ہزار رہی ۔

فوجیاں دے علاوہ شہری آبادی دا وی ہلاکتاں تے زخمی ہون دی صورت چ وڈے پیمانے تے نقصان ہوئیا ، جس چ دکھنی ویت نام دے سب توں ودھ یعنی 15 لکھ 81 باشندے مارے گئے ۔ کمبوڈیا دے 7 لکھ ، شمالی ویت نام دے 20 لکھ تے لاؤس دے 50 ہزار شہری مارے گئے ۔

ایہہ جنگ 30 اپریل 1975ء نوں دکھنی ویت نام دے راجگھر سائیگون دے سقوط تک جاری رہی جدوں اتلے ویت نام دے سپاہیاں نے اس تے قبضہ کر لئیا ۔ 2 جولائی 1976ء نوں ویتنام دا اتحاد تے نویں اشتراکی جمہوریہ ویت نام دا قیام عمل چ آئیا ۔ سائیگون نوں اتلے ویت نام دے سابق صدر ہوچی منہ دے ناں نال موسوم کردے ہوئے ہوچی منہ شہر دا ناں دتا جہڑا اج وی ویتنام دا راجگھر اے ۔

ایہہ سرد جنگ دے دوران امریکہ دی اک وڈی سیاسی شکست سی ۔

مقبولیت

ویت نام جنگ فلماں تے ٹیلی ویژن دا پسندیدہ موضوع رہئیا اے اس جنگ نے موسیقاراں تے گیت نگاراں دی وڈی گنتی نوں وی متاثر کیتا ۔ کنٹری جو اینڈ دی فش نے 1965ء چ "I Feel Like I m Fixin To Die Rag " گانا پیش کیا جہڑا ویت نام جنگ مخالف مظاہرےآں دا سب توں موثر ترانہ بن گئیا ۔ مس سائیگون موسیقی جنگ دے خاتمے تے اس دے بعد دے اثرات تےتیار کیتی گئی سی ۔ کئی فلماں چ وی ویت نام جنگ نوں موضوع بنائیا گئیا ، جنہاں چ Full Metal, Forrest Gump, Hamburger Hill, The Deer Hunter , Platoon, Apocalypse Now , Born on the Fourth of July , Good Morning Vietnam , Jacket , We Were Soldiers اور ریمبو سلسلے دیاں فلماں شامل نیں ۔

کئی کمپیوٹر تے دوجیاں گیماں وی اس جنگ توں متاثر ہوکے بنائیاں گئیاں ، جنہاں چ Elite Warriors , Conflict Vietnam , Battlefield Vietnam , Vietcong , Shellshock: Nam'67 , Men of Valor , Line of Sight: Vietnam , The Hell in Vietnam , Vietcong 2 , Wings over Vietnamتے Vietnam تے اس دے سلسلے شامل نیں ۔

اس جنگ دے موضوع تے کئی کتاباں وی لکھئیاں گئیاں ۔