پہر
| ||||
|---|---|---|---|---|
| انتظامی تقسیم | ||||
| حصہ | وقت کی اکائی | |||
ترمیم  | ||||
پہر، وقت دی اک روايتی اکائی اے جیہڑی جنوبی ایشیا وچ رائج اے۔ عمومن اک پہر تن گھینٹھےآں اُتے مشتمل ہُندا اے، اس طرحاں اک دن (دن تے رات مݪا کے) وچ اٹھ پہر ہُندے نيں۔ [۱]
اشتقاق[سودھو]
پہر اصلن سنسکرت دا لفظ جو قدیم ہندوستان وچ وقت دی اکائی لئی مستعمل سی۔ ہور زباناں وچ وی اس لفظ دی اصل مِݪدی اے جو پہرا دیݨ تے پہرے داری دے متعلق اے۔ کسے زمانے وچ پہرے داراں دی باری ہر پہر تبدیل ہُندی سی[۲] چنانچہ غالب قیاس اے کہ ايسے توں پہر دی اکائی نوں اخذ کیتا گیا۔
دورانیہ[سودھو]
روايتی طور تے برصغیر پاک و ہند وچ دن دے چار تے رات دے چار پہر ہُندے نيں۔[۲] رات دا پہلا پہر سورج ڈھݪدے ہی شروع ہو جاندا اے جد کہ دن دا پہلا پہر پو پھٹدے شروع ہوجاندا اے۔ چونکہ موسم دی تبدیلی دناں تے راتاں دی لمبائی اُتے وی اثرانداز ہُندی اے اس لئی پہراں دا دورانیہ وی بدلدا رہندا اے۔ سیاݪ وچ راتاں لمبیاں ہوݨ ناݪ پنجاب وچ اک رات دا پہر تقریبن 3.5 گھینٹھے تے دن دا پہر تقریباً 2.5 گھینٹھے دا ہُندا سی۔ گرمیاں دے موسم وچ ایہدے برعکس رات دا پہر تقریبا 2.5 گھینٹھے تے دن دا پہر تقریبا 3.5 گھینٹھے دا ہُندا سی۔[۲] اعتدال دے دناں وچ دن تے رات برابر ہُندے نيں تے اس وچ دن تے رات دے پہر دونے 3 گھینٹھے دے ہُندے نیں۔[۳]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حوالے[سودھو]
- ↑ Susan Snow Wadley (2005), Essays on North Indian folk traditions, Orient Blackswan, ISBN 81-8028-016-0,
… pahar (period of three hours) …
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ Amir Khusro Dihlavi, Mir Amman (1882), Bāgh-o-bahār; or, Tales of the four darweshes, W.H. Allen,
… pahars, or watches, of which the second terminated at noon; hence, do-pahar-din, mid-day … do-pahar-rat, midnight … in the north of India, the pahar must have varied from three and a-half hours about the summer solstice, to two and a-half in winter, the pahars of the night varying inversely …
- ↑ Final report on the revision of settlement of the Sirsa district in the Punjab, J. Wilson (Settlement Officer), 1883, … they vary in length at different times of the year, but at the equinox the pahars of the day and night are equal, each being three hours long. Dopahar means midday; pahar din raha=3 PM; pahar rat gai=9 PM; pahar din charha=9 AM …