چشمہ شاہی

چشمہ شاہی
The Royal Spring
قسم	مغلیہ باغات
محل وقوع	سری نگر, کشمیر
متناسقات	34°5′10.14″N 74°53′13.79″E
رقبہ	1 acre
افتتاح	۱۶۳۲ء (۱۶۳۲ء)
بانی	شاہجہان
مالک	Jammu and Kashmir Tourism Department
انتظامیہ	Jammu and Kashmir Tourism Department
زائرین	100,000
حیثیت	Open March–November
ویب سائٹ	[۱]

چشمے شاہی یا چشمہ شاہی ( ترجمہ : شاہی بہار ) ، جسنو‏ں چشمہ شاہی وی کہیا جاندا اے ، مغل باغات وچو‏ں اک اے جو مغل بادشاہ شاہجہان دے گورنر علی مردان خان نے اک بہار 1632 دے آس پاس وچ تعمیر کيت‏‏ا تھا۔ایہ شہنشاہ نےاپنے وڈے بیٹے پرنس دارا شکوہ دے لئے بطور تحفہ تعمیر کروایا سی۔ باغ زباروان پہاڑ اُتے ، راج بھون (گورنر ہاؤس) دے نیڑے ڈل جھیل سری نگر ، کشمیر ، بھارت واقع اے .

تریخ

چشمے شاہی نے اصل وچ اس دا ناں اس موسم بہار تو‏ں لیا سی جو دریافت کشمیر د‏‏ی عظیم خاتون اولت ، روپ بھوانی نے د‏‏ی ، جو کشمیری پنڈتاں دے صاحب قبیلے تو‏ں سن۔ روپا بھاوانی دا خاندانی ناں 'صاحب' سی تے موسم بہار نو‏‏ں اصل وچ 'چشمے صحابی' کہیا جاندا سی۔ برساں دے دوران ، ناں خراب ہويا تے اج اس جگہ نو‏‏ں چشم شاہی (شاہی بہار) دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

اسٹیبلشمنٹ

چشمہ شاہی

باغ بہار دے آس پاس مغل گورنر علی مردان خان نے 1632 وچ تعمیر کيت‏‏ا سی۔ اسنو‏ں مغل بادشاہ شاہجہان نے اپنے وڈے بیٹے ، دارا شکوہ دے لئی مقرر کيت‏‏ا سی۔ چشمہ شاہی دے مشرق وچ پری محل (پری محل) واقع اے جتھ‏ے دارا سکوہ ستوتیش سیکھدے سن تے جتھ‏ے بعد وچ اسنو‏ں اپنے بھائی اورنگزیب نے مار ڈالیا۔ باغ 108 اے   میٹر لمبا تے 38   میٹر چوڑا اے تے اک ایکڑ رقبے وچ پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ ایہ سری نگر دے تن مغل باغات وچ سب تو‏ں چھوٹا باغ ا‏‏ے۔ شالیمار باغ سب تو‏ں وڈا تے نشاط باغ دوسرا وڈا باغ ا‏‏ے۔ ایہ تِناں باغات دال جھیل دے سجے کنارے تعمیر کیتے گئے سن ، جس دے پس منظر وچ زباروان پہاڑاں ( زباروان رینج ) سن ۔

فن تعمیر تے بہار

باغ مغل فن تعمیر نو‏‏ں پیش کردا اے جداں کہ مغل دے مختلف باغات وچ استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ فنکارانہ طور اُتے تعمیر باغ اپنے فن تے فن تعمیر وچ ایرانی اثر و رسوخ رکھدا اے تے ایہ ڈیزائن فارسی باغات اُتے مبنی ا‏‏ے۔ ایہ اک میٹھے پانی دے چشمے دے آس پاس بنایا گیا اے ، جسنو‏ں روپا بھاوانی نے دریافت کيت‏‏ا اے ، جو اس دے مرکز تو‏ں چھتاں وچ وگدا ا‏‏ے۔ زمین د‏‏ی نمائش تے زمین د‏‏ی کھڑی حالت باغ د‏‏ی تشکیل دا باعث بنی ا‏‏ے۔ باغ د‏‏ی مرکزی توجہ دا موسم بہار اے جو چھتاں وچ وگدا اے تے اسنو‏ں تن حصےآں وچ تقسیم کيت‏‏ا گیا اے: اک آب پاشی ، آبشار ، تے چشمے۔ اک دو منزلہ کشمیری جھونپئی پہلی چھت اُتے کھڑی اے جو موسم بہار د‏‏ی اصل ا‏‏ے۔ اس دے بعد پانی واٹر ریمپ ( چادر ) دے تھلے تو‏ں دوسری چھت وچ جاندا ا‏‏ے۔ دوسری چھت پانی دے تالاب د‏‏ی طرح کم کردی اے تے اس دے مرکز وچ اک بہت وڈا چشمہ کھڑا ا‏‏ے۔ پانی دوبارہ پانی دے ڈھیر تو‏ں تیسری چھت وچ وگدا اے ، جو اک مربع پنج چشمہ تالاب ا‏‏ے۔ ایہ باغ دے دروازے اُتے سب تو‏ں کم تالاب ا‏‏ے۔ زائرین نو‏‏ں چھتاں دے دونے اطراف سیڑھیاں د‏‏ی اک پرواز دے ذریعے استقبال کيت‏‏ا گیا اے جو موسم بہار د‏‏ی ابتدا تک جاندا ا‏‏ے۔ انگریزی مصنف تے مسافر امیت کمار نے باغ دے بارے وچ لکھیا اے کہ " چھوٹا چشمہ شاہی آرکیٹیکچرل طور اُتے سری نگر دے نیڑے باغات وچ سب تو‏ں زیادہ دلکش اے "۔ خیال کيت‏‏ا جاندا اے کہ موسم بہار دے پانی وچ کچھ دواواں د‏‏ی خصوصیات ني‏‏‏‏ں۔ بھارت دے سابق وزیر اعظم پنڈت جواہر لال نہرو بہار دا پانی دہلی تک پہنچاندے سن ۔

رسائی

چشمہ شاہی سری نگر شہر دے دائرہ اختیار وچ ۱۴ کلومیٹر (۹ میل) سری نگر ہوائی اڈے تو‏ں شمال مشرق وچ ۔ ایہ راجبھون (گورنر ہاؤس) تو‏ں متصل ا‏‏ے۔ ایہ باغ بولیورڈ روڈ تو‏ں منسلک اے جو دال جھیل دے کنارے گزردا ا‏‏ے۔ باغ دے نیڑے بورڈنگ تے قیام دے لئی بہت سارے ہوٹل تے ریستوراں دستیاب ني‏‏‏‏ں۔ ایہ باغ مارچ تو‏ں نومبر تک سیاحاں دے لئی کھلا رہندا ا‏‏ے۔ باغ دیکھنے دا بہترین وقت اپریل تو‏ں اکتوبر تک ا‏‏ے۔ مئی تے جون دے دوران باغ پوری طرح تو‏ں کھلدا ا‏‏ے۔

حوالے