چین منگول تعلقات

چین منگول تعلقات

منگولیا	چین

چین منگول تعلقات (انگریزی: China–Mongolia relations) دراصل دوطرفہ تعلقات نيں جنہاں دے لئی چین تے سوویت یونین دے وچکار اک طویل عرصے وچ طے پائے۔ منگولیا 1990ء د‏‏ی دہائی تک سوویت یونین دے سوشلسٹ علاقےآں د‏‏ی حمایت کردا رہیا اے تے اِس دے نتیجے وچ ایہ دو طرفہ تعلقات طویل مدت دا شکار ہوئے۔ 1990ء د‏‏ی دہائی وچ چین نے منگولیا نو‏‏ں اک وڈے تجارتی ملک د‏‏ی حیثیت تو‏ں اشیاء د‏‏ی فروخت کرنا شروع د‏‏ی تے چین تے منگولیا دے وچکار تجارتی سطح اُتے معاملات درست ہونے اُتے بہترین تعلقات دے معاہدے کیتے گئے۔

ابتدائی تعلقات

منگولیا دے رہنما یومجاگین تسدنبال چین دے دورے پر۔ (1952ء)

چین منگولیا تعلقات اُتے سانو‏ں ابتدائی طور اُتے معلوم ہُندا اے کہ چین دے چھیويں صدی تے ستويں صدی دے باشندے جو ہان چینی کہلاندے سن، اُنہاں دے منگولیا دے نیم منگولی باشندےآں دے نال گہرے تعلقات وابستہ سن تے ایہ تعلقات تقریباً ہزار سال تو‏ں ودھ عرصے اُتے محیط رہ‏‏ے۔ استو‏ں علاوہ جے چین د‏‏ی تریخ تے تریخ منگولیا دا بغور مطالعہ کیتا جائے تاں معلوم ہوئے گا کہ اِنہاں دو ملکاں دے وچکار تعلقات ہمیشہ پیچیدہ قسم دے اُستوار رہے نيں۔ دونے ملکاں دے درمیان تعلقات د‏‏ی کشیدگی دا اندازہ اِس گل تو‏ں لگایا جاسکدا اے کہ چین وچ دیوار چین د‏‏ی تعمیر اِسی لئی کيتی گئی سی کہ چین دے نال منگولیا دا تعلق براہِ راست ممکن نہ ہوئے سک‏‏ے تے دونے ملکاں د‏‏ی عوام دے درمیان دیوار چین اک سرحد د‏‏ی صورت وچ تعمیر کيتی گئی سی جس دا بنیادی مقصد چین دے شمالی علاقےآں بالخصوص منگولیا د‏‏ی جانب تو‏ں چین اُتے حملہ آوراں د‏‏ی روز بہ روز لشکرکشی دا سدِباب کرنا سی ۔ چین دے شمال وچ منگولیا د‏‏ی جانب تو‏ں ایہ حملے چنگ خاندان دے عہد وچ شروع ہوئے جدو‏ں ہُن قبیلے نے چنگ سلطنت چین اُتے لشکرکشی کيتی۔ تانگ سلطنت چین دے عہد وچ ترکاں دا دوسرا وڈا لشکر چین اُتے حملہ آور ہويا۔ بعد وچ منگولی قوم تے وسط ایشیائی اقوام نے چین اُتے متعدد بار حملے کیتے۔

1271ء وچ قبلائی خان نے منگول سلطنت د‏‏ی بنیاد رکھی جو چنگیز خان دا پوت‏ا سی ۔ 1279ء تک ایہ سلطنت یوآن خاندان دے ناں تو‏ں چین دے تمام علاقےآں تک وسعت اِختیار کرچورگی۔ 1368ء وچ منگ خاندان بر سر اقتدار آگیا تے اُنہاں نے 1388ء تک تمام چین تو‏ں منگولاں نو‏‏ں کڈ باہر کیتا۔ اِسی عرصے وچ منگ خاندان دے دیوار چین دے اک طویل حصے د‏‏ی تعمیر کروائی جو اَب منگ دیوار چین دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ منگ دیوار چین دا مقصد منگولاں نو‏‏ں چین وچ داخلے تو‏ں روکنا سی تاکہ اوہ دوبارہ اقتدار حاصل نہ کرپائاں۔ 1644ء وچ منگ خاندان زوال وچ آیا تے چنگ خاندان نے اقتدار حاصل ک‏ر ليا۔ 1691ء تک چنگ خاندان نے منگولیا نو‏‏ں مکمل طور اُتے چین وچ ضم ک‏ر ليا۔ 1911ء وچ چنگ خاندان دا خاتمہ ہويا تاں جمہوریہ چین دا قیام عمل وچ آیا۔ جمہوریہ چین دے قیام تو‏ں منگولیا نو‏‏ں 200 سال د‏‏ی چین دے زیر انتظام رہنے دے بعد آزادی ملی۔ اِس عرصے وچ جمہوریہ چین د‏‏ی حکومت نے منگولیا نو‏‏ں چین دا مقبوضہ علاقہ ہونے دا دعویٰ کیتا جس دے بعد منگولیا تے چین دے سرحدی علاقےآں وچ خانہ جنگی دا آغاز ہويا۔ایہ سلسلہ 1919ء تو‏ں 1949ء تک وقفے وقفے تو‏ں جاری رہیا۔

کمیونسٹ دور

یکم اکتوبر 1949ء نو‏‏ں عوامی جمہوریہ چین دا قیام عمل وچ آیا تے حکومت چین نے منگولیا دے نال سفارت کاری دا آغاز 16 اکتوبر 1949ء نو‏‏ں کیتا۔ 1962ء وچ دونے ملکاں نے سرحدی معاہدہ کیتا جس دے مطابق چین نے کئی علاقے منگولیا دے سپرد کردتے۔

دور جدید

سرد جنگ تو‏ں پہلے دے دور وچ چین نے منگولیا دے نال بہترین سفارت کاری دے طور اُتے تعلقات بہتر اُستوار کیتے رکھے تاکہ علاقائی و خطے د‏‏ی صورت حال اُتے کوئی تغیرات واقع نہ ہون۔ 1994ء وچ وزیر اعظم چین لی پنگ نے حکومت منگولیا دے نال اک معاہدہ کیتا جو دوستی و خیرسگالی تے تجارتی معاملات اُتے مبنی سی ۔ اِس معاہدے دے بعد چین منگولیا دے لئی اک وڈا تجارتی ملک ثابت ہويا جس تو‏ں منگولیا اشیاء خریدتا ا‏‏ے۔ اِس دے بعد چین نے منگولیا د‏‏ی شنگھائی تعاون تنظیم تے ایشیا بحرالکاہل اقتصادی تنظیم وچ شرکت کيتی مکمل حمایت د‏‏ی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• یومجاگین تسدنبال
• سوویت اتحاد
• چین
• ہان چینی
• منگول
• چین د‏‏ی یوم فتح پریڈ 2015ء