ڈولیئم
ڈولیئم (کثرت: ڈولیا) مٹی دا اک وڈا گلدان یا برتݨ اے جو قدیم رومن دور وچ سامان نوں ذخیرہ کرن یا آوا جائی لئی استعمال کيتا جاندا سی۔ اوہ کیویری ناݪ مِݪدے جلدے نيں، وڈے جارجیائی برتݨ جو شراب نوں خمیر کرن لئی استعمال ہُندے نيں۔
تفصیل
[سودھو]ڈولیئم اک بہت وڈا جگ یا پعھانڈا سی جو دہکدی ہوئی مٹی توں بنا سی۔ بیضوی شکل وچ، چوڑے مونھ تے کنارے دے نال، ایہ امفورا توں بہت وڈا سی، مٹی دے برتݨ ورگا۔ ڈولیئم دی کوئی گردݨ یا ہینڈل نئيں سی تے بہت سارے معاملات وچ ایہدی اچائی چھے فٹ تک ہو سکدی سی۔ کچھ ڈولیا دا جسم گوݪ مٹوݪ ہُندا اے جو اک چپٹی تہہ وچ ٹیپر ہُندا اے، جد کہ ودھ کثرت توں، ڈولیا اک گوݪ تھلے نوں برقرار رکھدا اے۔ مائعات تے ٹھوس کھاݨےآں نوں رکھݨ یا اس اُتے کارروائی کرن لئی ایہناں نوں پچ یا موم دے ناݪ کھڑا کيتا جاندا سی۔ کچھ ذرائع دا کہݨا اے کہ ڈولیا 50 کواڈرینٹل تک اے، جو 346.5 امریکی گیلن دے برابر اے۔ پعھانويں ڈولیا لئی کوئی معیاری سائز نئيں سی، ایتھے تک کہ پلینیوس دی ریکارڈ کردہ سبھ توں چھوٹی صلاحیت رومن مٹی دے برتݨاں لئی وڈی سی۔
تریخ
[سودھو]ڈولیئم دے بارے وچ جو کچھ جدید سکالرز جاݨدے نيں اوہ قدیم لاطینی ادب توں آؤندا اے۔ اوہ ذرائع جو کھیتی باڑی دے متعلق نيں، نمایاں طور تے ڈی ایگری کلچر از کیٹو دتی ایلڈر، ریس رسٹیکا از وررو، ریس رسٹیکا بذریعا کولمیلا، تے ریس رسٹیکا از پیلیڈیس، ڈولیا دے سائز، شکل تے مقاصد دا تعین کرن وچ ساڈی مدد کردے نيں۔ چونکہ ایہ ذرائع اودوں دے پینڈو معاملات ناݪ نمٹدے نيں، اس لئی ایہ علما نوں ڈولیم دے استعمال دے بارے وچ مخصوص معلومات توں علاوا قدیم روم دی زندگی تے رہتݪ دے بارے وچ وی بصیرت فراہم کردے نيں۔ اک ہور قابل ذکر ماخذ جسٹینین I دا ڈائجسٹ اے۔ ایہ رومن فقہاء دے ابتدائی کماں دے اقتباست دا مجموعا اے جو قدیم رومن معاشرے وچ ڈولیا دے عمل دخل دی اہمیت اُتے بحث کردے نيں۔ ایہ ذرائع، ہور کعھٹ اہم ذرائع دی اک قِسم دے ناݪ جِتھے ڈولیا دا صرف مختصر طور اُتے ذکر کيتا گیا اے، ڈولیا نوں رومیاں دے بݨائے ہوئے مٹی دے برتݨ دی سبھ توں وڈی قِسم دے طور اُتے نمایاں کردے نيں۔[۱]
اِستعمال تے مقصد
[سودھو]بہت سارے کلاسیکی ماہرین آثار قدیمہ دے اس دعوے دی تائید کرن دے ثبوت موجود نيں کہ ڈولیا نوں صرف زمین اُتے کھاݨ دی اشیاء دی پروسیسنگ تے ذخیرا کرن لئی ورتیا جاندا سی۔ مثال دے طور تے، ڈولیا نوں زیادا تَر، سفر کرن واݪے ماہر کمہاراں یا ورکشاپاں دے ذریعے تیار کيتا جاندا سی جو بنیادی طور تے آرکیٹیکچرل سیرامکس دی تیاری وچ شامل سن۔ ڈولیا نوں خوراک دی پیداوار دے علاقےآں وچ استعمال کيتا جاندا سی، جداں کہ فارم ہاؤسز، تے سیلنگ پوائنٹس جداں ٹیورنز تے ٹاؤن گودام۔ ڈولیا نوں تھیٹراں وچ اوہناں دی صوتی خصوصیات دی وجہ توں خاص صوتی اثرات لئی وی استعمال کيتا جاندا سی۔
ڈولیا نوں ذخیرا کرن دے دو طریقے ایہ سن کہ یا تاں ایہناں نوں ادھے رستے وچ زمین وچ گڈھ دتا جاوے یا چھت دے تھلے کھڑا کر دِتا جاوے۔ اوہ شراب، انگور دی بھوسی، زیتون دا تیل، امرکا، کݨک تے ہور عام اناج ورگا سامان رکھݨ لئی استعمال ہُندے سن ۔ بہت سارے ڈولیا وچ 40-50 کواڈرینٹل دی ریکارڈ مقدار ہُندی اے (کواڈرینٹل اک امفورا وچ رکھی جاݨ واݪی عام رقم اے)۔ امفورا دے برعکس، ڈولیئم نوں اک لوازمات دے طور تے نئيں سمجھیا جاندا سی تے ایہدے وچ موجود شراب دے ناݪ فروخت کيتا جاندا سی۔ بلکہ ڈولیا مقررا سہولیات سی جو شراب دی تقسیم لئی استعمال نئيں کيتیاں گئياں۔ ایہدا وڈا مقصد سامان دی مستقل ذخیرا کرن دی صلاحیت سی۔[۲]
ڈولیا نوں عام طور تے ٹرانسپورٹیشن دی سہولیات ورگے تجارتی جہازاں تے بندرگاہ دے گوداماں ورگے عارضی ذخیرا کرن دیاں جگہاں دے ناݪ وی استعمال کيتا جاندا سی۔ حیرت انگیز طور تے ایہناں دی تعمیر نوں دیکھدے ہوئے، ڈولیا اکثر بیرون ملک آوا جاوی وچ استعمال ہُندے سن ۔ حالیہ آثار قدیمہ دیاں دریافتاں توں پتا چلدا اے کہ ڈولیا دیاں دو یا تن قطاراں بعض اوقات تجارتی جہاز دے تھلے دے ناݪ لائیاں جاندیاں سی، بظاہر سمندر وچ جہاز دی نقل و حرکت دے ناݪ منتقل ہوݨ توں روکݨ لئی جگہ جگہ سیمنٹ کيتی جاندی سی۔ اس تکنیک نے ڈولیا نوں شراب دی آوا جاوی لئی مقررہ رسیپٹیکل دے طور تے کم کرن دی اجازت دتی۔ ڈولیا دیاں اُچیاں قیمتاں اس گل دا ثبوت نيں کہ ایہناں دی سمُندری آوا جاوی وچ شمولیئت فنڈز دی کافی سرمایا کاری دی نمائندگی کردی اے۔ اس توں علاوا ایہناں دے بہت ودھ وزن تے ودھ مقدار نوں دیکھدے ہوئے، متبادل نے اک تکلیف تے خرچ دوناں دی نمائندگی کیتی ہوݨی اے۔ اس طرحاں ڈولیا نوں سنبھاݪدے وقت ایہناں دی مفید زندگی نوں محفوظ رکھݨ تے برقرار رکھݨ لئی غیر معمولی احتیاط برتی گئی ہوݨی اے۔
ایتھنوگرافک تحقیق توں پتا چلدا اے کہ بہت سارے معاملات وچ ڈولیا کئی دہائیاں تک استعمال وچ رہیا تے اس وجہ توں ایہ تجویز کرنا قابل فہم لگدا اے کہ ڈولیا باقاعدگی ناݪ 20-30 سال تے خورے اس توں ودھ عرصے تک استعمال وچ رہیا۔[۱]
سمندری تجارت وچ ڈولیا
[سودھو]سمندری جہازاں وچ ڈولیا دا تھاں
[سودھو]پعھانويں سمندری تجارت دے سلسلے وچ ڈولیا دے معمے اُتے حلے وی تحقیق کیتی جا رہی اے، ماہرین آثار قدیمہ دے کوݪ ایہدے توں اہم، لیکن مختصر کردار دی حمایت وچ جہاز دے ملبے توں کافی ثبوت موجود نيں۔ کھاݨ دی اشیاء دی تجارت وچ ڈولیا دے استعمال دے سَبھ توں نمایاں ثبوت رومن تجارتی جہازاں اُتے ایہناں دی موجودگی اے۔ پہلی صدی ق م تے تیسری صدی عیسوی دے درمیان وچ ڈولیا نوں لجاݨ واݪے کَعھٹ توں کَعھٹ ست جہازاں دے ملبے دریافت ہوئے نيں۔ ڈولیا دا مطالعا کرن واݪے تن انتہائی دلچسپ تے قابل شناخت سمندری جہازاں وچوں ڈیانو مرینا، پیٹ کونگلو تے لا جیراگلیا جہاز دے ملبے نيں۔
ڈیانو مرینا جہاز دا ملبا (آئی ایم، لیگوریا، اٹلی) دریافت ہويا سی، جیہدے وچ پندراں ڈولیا حلے تک برقرار نيں۔ ایہدے نسبتن ڈونگھے پاݨی دے اندر مقام نے قدرتی تے انسانی دونے طرحاں دیاں پریشانیاں توں کافی تحفظ فراہم کیتا تاکہ اس رومن تجارتی جہاز اُتے ڈولیا دی پوزیشن اُتے ہور تفصیلی مطالعا کيتا جا سکے۔ اس جہاز دے ملبے توں ڈولیا دو وکھ وکھ شکلاں دا پایا گیا، جو جہاز اُتے سوار دو وکھ وکھ پوزیشناں دے مطابق سی۔ چار لمبے، بیلناکار ڈولیا جہاز دے تھلے دے ناݪ اک لائن وچ واقع سن، جد کہ دس چھوٹے، وَدھ گوݪ ڈولیا نوں دو لائناں وچ تقسیم کر کے مرکزی ڈولیا دے ناݪ بچھایا گیا سی۔ ایداں لگدا اے کہ اس قِسم دا انداز جہاز دی ساخت دے متعلق اے تے غالبن ایہدا مطلب ایہ آ کہ سارے ڈولیا دے مونھ اک ای سطح اُتے پئے سن۔ ڈیانو مرینا دے پورے کارگو دا تحفظ، رومی سمندری جہازاں دی صلاحیت دا اندازا لاؤݨ دا اک نادر موقع فراہم کردا اے۔ بورڈ اُتے مرکزی بیلناکار ڈولیا تے آݪے دوآݪے دے گوݪ ڈولیا دی گنجائش دے حساب دی نیہہ اُتے "ڈیانو مرینا" اُتے ڈولیا دی کل صلاحیت تقریبن 9,500 گیلن ہوئو گی۔
Petit Congloue جہاز دا ملبا (Marseille, Bouches-du-Rhone, Provence, France) ايسے طرحاں دے ماحول وچ دریافت ہويا سی جداں ڈیانو مرینا جہاز دا ملبا۔ ایہدے نسبتن ڈونگھے پاݨی دے اندر مقام نے جگہ نوں خلل توں وی کافی حد تک محفوظ رکھیا، جیہنے اس رومن مرچنٹ جہاز اُتے ڈولیا دی پوزیشن اُتے ہور تفصیلی مطالعا کرن دی وی اجازت دتی۔ پر، Petit Congloue جہاز دے تباہ ہوݨ وچ، ڈولیا بدقسمتی ناݪ موڈھیاں تک گارے ناݪ پَعھر گئے نيں، جس توں ایہناں دیاں وکھ وکھ شکلاں وچ فرق کرنا اوکھا ہو گیا اے۔ لیکن ایہناں دا مزاج، واضح طور تے تھلے دے متوازی تن لائناں دا اک ای نمونا دکھاؤندا اے جداں کہ ڈیانو مرینا جہاز دے تباہی وچ اے، جیہڑا سانوں ہور ایہ دَسدا اے کہ ہر لائن وچ موجود گلداناں دا سائز ناݪدیاں لائناں دے مقابلے وچ سی۔ ایتھے ایہ نوٹ کرنا ضروری اے کہ پعھانويں ایہ جہاز دا ملبا سانوں ایہناں مخصوص ڈولیا دیاں شکلاں دا مطالعہ کرن دی اجازت نئيں دیندا پَر سمندر توں واحد ڈولیا دی وقتن فوقتن بازیافت بنیادی طور تے دو وکھ وکھ تے مُنفرد شکلاں ظاہر کردی اے: سلنڈری یا گوݪ۔
ڈولیا جہازاں دی تعمیر
[سودھو]فرانس دے کارسیکا دے ساحل توں دریافت ہوݨ آݪے لا جیراگلیا جہاز دا ملبا، خاص طور تے دلچسپ اے کیونکہ ایہنوں اک تلابی کشتی دے طور تے تسلیم کيتا جاندا اے۔ اس قِسم دے جہاز دا مقصد ڈولیا نوں وڈی تعداد وچ منتقل کرنا سی کیونکہ ایداں لگدا اے کہ ڈولیا نوں ہولڈ وچ رکھیا گیا سی جدوں جہاز بݨایا جا رہیا سی۔ لا جیراگلیا وچ کَعھٹ توں کَعھٹ اَٹھ ڈولیا سن تے ایہدی کھدائی توں جہاز دے ڈیزائن دا پتا چلدا اے تے اس طرحاں دے جہازاں نے مغربی بحیرہ روم وچ تجارت دے نمونےآں وچ کس طرحاں حصا پایا سی۔ تلابی کشتی جہاز دی تعمیر وچ اک اختراع سی، جیہدا مقصد شراب دی پیداوار تے آوا جائوی وچ رومن توسیع دے باعث ہوݨ آݪیاں تبدیلیاں دا جواب دیݨا سی۔ تلابی کشتی آگسٹان دے دور وچ بݨݨا شروع ہوئی تے دوسری صدی تک جاری رہی۔ اس جہاز دی قسم دی پیداوار دی نِسبتن مُختصر مدت دسدی اے کہ ایہدے ڈیزائن وچ مسائل سن جیہدی وجہ توں ڈیزائن نوں ختم کر دتا گیا۔ چونکہ ہر دریافت ایہناں طریقےآں نوں روشن کردی اے جیہدے وچ سمندری تجارت نے پیداوار تے آوا جاوی دے تقاضےآں دے مطابق ٹعھاݪ لیا۔ رومی سمندر اندر آپسی تبادلے دی سمجھ وچ لا جیراگلیا جہاز دا تباہ ہوݨا ضروری اے۔
چونکہ ایہ ڈولیا جہاز انتہائی تکلیف دہ انجام نوں پہنچیا، اس لئی کھدائی تے ایہدا مطالعہ کرن لئی بوہت کعھٹ بچیا اے۔ جہاز دے ٹعھانچے دی تختی وی چنگی طرحاں محفوظ نئيں، پَر تیراں اسٹریکس سن جو پورے جہاز دے ڈیزائن وچ توسیع لئی کم کر سکدے نيں۔ اسٹریکس نوں پیگڈ مارٹائز تے ٹینن جوائنری دے ذریعے اک ناݪ بنھیا گیا سی تے کلاسک شیل فرسٹ کنسٹرکشن وچ جمع کيتا گیا سی۔ مورٹیز تے مورٹیز دی چوڑائی دے درمیان فاصلا بہت تنگ اے تے اوہ ٹینس توں قدرے چوڑے وی دکھائی دیندے نيں۔ ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ مورٹیز دے اندر جو جگہ چھڈی گئی اے ایہدا مقصد مخالف مورٹیز دی ممکنا غلط ترتیب دی تلافی کرنا سی۔ ایداں معلوم ہُندا اے کہ لکڑی نوں پھٹݨ توں روکݨ لئی اِن بورڈ توں آؤٹ بورڈ دے کنارے تے پچھلے اِن بورڈ وچ باری باری کرن دی بجائے ایہناں نوں سِدھی لائن وچ ترتیب دتا گیا سی۔ لا جیراگلیا ڈولیا جہاز دے ملبے توں چھبی فریماں دی شناخت تے ریکارڈ وی کيتا گیا۔ کِلاں دی وڈی مقدار ایہناں دی اہمیت نوں تختا دار دے ناݪ فریماں دے جمع کرن وچ مضبوط کرن آݪے عنصر دے طور تے ظاہر کردی اے۔
لا جیراگلیا اک درمیانے سائز دا جہاز سی، لیکن ایہدے وچ کچھ غیر معمولی خصوصیات سی کیونکہ چھبی فریماں دی دریافت تے مطالعے توں پتا چلدا اے کہ محفوظ شدہ جہاز دے ٹعھانچے دا 58.8% بلوط اُتے مشتمل سی۔ بلوط دا استعمال صرف جہاز دے ٹعھانچے دے تختے لئی پہلے کدی رومی سمندر وچ نئيں دیکھیا گیا سی۔ پَر باقی ملبے دی کِھلری ہوئی نوعیت نوں دیکھدے ہوئے، بچ جاݨ آݪے حصےآں وچ بلوط دی ایہ پیش رفت اصل جہاز دے باقی حصےآں دی ساخت دی عکاسی نئیں کر سکدی۔ ایہ خورے صِرف جہازی ٹعھانچے دے تھللے حِصے لئی ورتی جاسکدی سی، جو یقینن ایہجیاں تلابی کشتیاں لئی اک دلچسپ خصوصیت ہوئوگی۔ جہاز بݨاؤݨ آݪے نے اس لکڑی نوں استعمال کرنا ضروری سمجھیا ہوؤگا کیونکہ کارگو دا وزن جہاز دے درمیانی حصے وچ مرکوز سی۔ مجموعی طور تے لا جیراگلیا دی تیاری وچ لکڑی دیاں چھے قِسماں دا استعمال کيتا گیا سی: بلوط نوں فریماں تے ٹیننز لئی استعمال کيتا جاندا سی، بیچ تے ایلم نوں وی فریماں لئی استعمال کيتا جاندا سی، سواہ چھوٹے کھونٹے ناݪ بَݨدی سی جو ہل دی تختی وچ استعمال ہُندی سی۔ جہاز چلاؤݨہار واضح طور تے جاݨدا سی کہ جہاز دے وکھ وکھ ٹعھانچے تے عناصر دی تعمیر لئی دستیاب قِسماں نوں کس طرحاں مناسب طریقے ناݪ ورتݨا اے۔
"ڈولیا دے جہازاں یا تلابی کشتیاں دے بارے وچ متعدد سوالات دے جوابات کچھ وی ہوݨ، ایہناں جہازاں نوں نہ صرف اپݨے وقت دی تکنیکی ایجاد دے طور تے سمجھیا جاݨا چاہیدا بلکہ اک جُرأت مندانا کاروبار دے طور تے وی۔ ہولڈ وچ وڈے کنٹینرز دی موجودگی نے اک واضح تے حقیقی خطرا پیش کيتا۔ اک مکمل ڈولیئم دے پھٹݨ ناݪ تقریبن دو ٹن شراب تیزی ناݪ ہولڈ وچ داخل ہو سکدی سی، جیہدے نتیجے وچ برتݨ اچانک عدم استحکام تے اُلٹݨ دا سبَب بَݨ سَکدا سی۔ امفوراز اُتے ڈولیا دے فائدے دے باوجود، واضح خطرات اس گل دی وضاحت کر سکدے نيں کہ تلابی کشتیاں کیوں غائب ہوئیاں"[۳]
حالیا دریافت
[سودھو]ایلبا دے ٹسکن جزیرے دے ساحل توں بِلکل دور سمندری تہہ اُتے حال وچ ای ڈولیا دا اک نواں جہاز دا ملبا دریافت ہويا اے۔ رومن سمُندری جہاز دے مواد نوں بِلکل محفوظ کيتا گیا سی، جیہدے وچ نو برقرار ڈولیا سی جیہڑے دو میٹر بلند تے پَنج میٹر گوݪ سی۔ ماہرین دا اندازا اے کہ اس جہاز دی لمبائی تقریبن بائی میٹر اے تے ایہ پہلی رومن سلطنت دے زمانے دا اے۔ یونیسکو فورم لئی کم کرن آݪے ماہر آثار قدیمہ مائیکل اینجیلو زیچینی نے تبصرہ کیتا، "ایہ پہلا موقع اے جدوں اک مکمل، غیر منقولا ملبا مِݪیا اے۔" "پر اپݨے آپ وچ صِرف کنٹینرز دی تعداد تے ایہناں دی شاندار حالت، ایہنوں واقعی اک حیران کن دریافت بݨاؤندی اے " ۔[۴]کھدائی سست تے تکلیف دہ رہندی اے کیونکہ جہاز دا ملبا اک میٹر چونے دے تھلے پیا اے، پَر ماہرین آثار قدیمہ امید کر رہے نیں کہ اس دریافت توں جہاز دی ترتیب تے سامان دے ناݪ ناݪ ایہدے وَرگے کارگو جہازاں دے بارے وچ قیمتی معلومات تے تفصیلات فراہم ہوݨ گیاں۔ ایداں کرن ناݪ تریخ داناں نوں قدیم زمانے وچ رومی سمُندر دے جہاز رانی دے رستےآں نوں بہتر طور تے سمجھݨ تے اوہدا مطالعا کرن وچ مدد مِݪو گی۔
ProMare، اک غیر منافع بخش تنظیم جو دنیا بھر وچ سمندری دریافت تے آثار قدیمہ نوں فروغ دیندی اے، فی الحال کھدائی دے عمل نوں اگے ودھا رہی اے۔ ایہ 2 ستمبر 2008 نوں شروع ہويا تے کھدائی دے عمل وچ جدید ٹیکنالوجی دے استعمال دیاں موجودہ کوششاں دی نمائندگی کردا اے۔ ہُݨ تک ایہ پتا چلیا اے کہ جہاز دس ڈولیا لے کے جا رہیا سی جیہدی گنجائش 400-450 گیلن اے۔ پروجیکٹ دا منصوبا سی کہ 2009 وچ اپݨی مرضی دے مطابق تعمیر شدہ دور توں چلݨ آݪی گڈی دے استعمال دے ناݪ اس جگہ دی کھدائی جاری رکھی جاوے۔[۵]
نتائج
[سودھو]رومن تجارتی سمُندری جہازاں اُتے ڈولیا دے جہاز دے بورڈ دے استعمال دا مطالعا تے تجزیا اس گل دی مضبوط مماثلت دی نشاندہی کردا اے کہ ڈولیا نوں زمین اُتے کِداں استعمال کيتا جاندا سی۔ "ایداں لگدا اے کہ ڈولیا نوں اس شکل وچ بݨایا گیا سی جیہدی وجہ توں اوہ جہاز دے اندر بِلکل فٹ بیٹھدے سی تاکہ کَعھٹ توں کَعھٹ خالی جگہ بچے۔ مرکزی قطار سَبھ توں اُچے سلنڈری ڈولیا اُتے مشتمل سی، جِداں مرکزی قطار دے دونے اطراف وچ بچھائیاں گئیاں دو دوسریاں لائناں چھوٹے تے وَدھ گوݪ گلداناں اُتے مشتمل سی۔ ڈولیا دے اِنتہائی سخت مزاج دی وجہ توں ایہ کٹوتی ہوئی اے کہ جہاز اُتے ایہناں کنٹینراں نوں ایہناں دی جگہاں توں کدی نئيں ہٹایا گیا سی تے جدوں اوہ شراب لے کے جاندے سن تاں اوہناں نوں بندرگاہاں اُتے اندر تے باہر پاؤݨا پیندا سی۔ اس نتیجے دی تائید اس حقیقت ناݪ ہُندی اے کہ رومن بندرگاہ دیاں عمارتاں اُتے پائے جاݨ آݪے سارے ڈولیا زمین وچ پیوست سن تے اس وجہ توں اوہ بلݨ جوگ وی نئیں سی۔
سمندری تجارت دے لحاظ ناݪ ڈولیا دے بارے وچ دو مفروضے پیش کيتے گئے: اک، ڈولیا دا مقصد شراب لے جاݨا سی تے دوجا، اوہ اوہناں سمُندری جہازاں دے اندر جُڑے ہوئے سی۔ ایہدی تائید Pliny’s Digest دے لاطینی متن دے اک مبہم حوالے ناݪ ہُندی اے جیہدے وچ مخصوص جہازاں لئی شراب پاؤݨ دی گل کيتی گئی اے۔ اس توں ایہ نتیجا نِکݪدا کہ ڈولیا لے جاݨ آݪے سمُندری جہاز خاص طور تے صرف شراب لے رہے سن۔
"خورے ڈولیا دے بارے وچ معلومات دی تلاش دے سبھ توں دلچسپ نتائج وچوں اک حقیقت ایہ آ کہ اوہ خوراک دی فراہمی دے نظام دے ہر مرحلے وچ کافی مقدار وچ پائے گئے نيں جیہدا تعلق باہرلے ملک تجارت ناݪ سی۔ درحقیقت، آثار قدیمہ دے شواہد اک تجارتی تنظیم دے وجود دی تصدیق کردے نيں، جو خوراک دی اک خاص اجناس خریددی اے، غالبن شراب، جیہنوں ڈولیا وچ ذخیرا کيتا گیا اے۔ دوسرے مرحلے وچ ایہجی اجناس، مُمکنا خریداراں لئی ہور نیڑے واقع دوجے گوداماں وچ ڈولیا تک پہنچایاں جا سکدیاں نیں۔ تمام آثار قدیمہ تے ادبی شواہد سمُندری تجارت وچ ڈولیا دے کردار دے اس وژن دی تائید کردے نيں۔
کتابیات
[سودھو]- “La Nave ‘A Dolia’ di Diano Marina,” https://web.archive.org/web/20090403124259/http://www.sullacrestadellonda.it/archeo/dianoindex.htm (28 اپریل 2009).
- “Mystery of seabed resolved with 2,000 year old ship’s discovery.” The Roman Hideout. http://www.romanhideout.com/news/2002/irna20020824.asp (Dated 15 اگست 2002; Access date: 26 اپریل 2009).
- Brenni, G. M. R. 1985. “The Dolia and the Sea-Borne Commerce of Imperial Rome.” MA thesis, Texas A&M University.
- Gambogi, P., et al. 2008. “Dolia Shipwreck.” Promare: Promoting Marine Research and Exploration. https://web.archive.org/web/20090412095140/http://www.promare.org/project_doliashipwreck.html (26 اپریل 2009).
- Marlier, S. and P. Sibella. 2002, “La Giraglia, a dolia wreck of the 1st century BC from Corsica, France: study of its hull remains.” International Journal of Nautical Archaeology 31.2: 161-71.
- Pena, T. J. 2007. Roman Pottery In The Archaeological Record. New York: Cambridge University Press. 20, 46-49.
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Brenni, G. M. R. 1985. “The Dolia and the Sea-Borne Commerce of رومی سلطنت.” MA thesis, ٹیکسس اے&ایم یونیورسٹی.
- ↑ Pena, T. J. 2007. Roman Pottery In The Archaeological Record. New York: کیمبرج یونیورسٹی پریس. 20, 46-49.
- ↑ Marlier, S. and P. Sibella. 2002, “La Giraglia, a dolia wreck of the 1st century BC from Corsica, France: study of its hull remains.” International Journal of Maritime archaeology 31.2: 161-71.
- ↑ “Mystery of seabed resolved with 2,000 year old ship’s discovery.” The Roman Hideout. http://www.romanhideout.com/news/2002/irna20020824.asp (26 April 2009).
- ↑ Gambogi, P., et al. 2008. “Dolia Shipwreck.” Promare: Promoting Marine Research and Exploration. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). (26 اپریل 2009).
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: ڈولیئم |