کاشغر دی تریخ
کاشغر عوامی جمہوریہ چین دے حودمختار علاقے سنکیانگ/چن کیانگ دا اک شہر اے جس دی آبادی ۲۰۵٬۰۵۶ (بہ مطابق ۱۹۹۹ء) اے ایہ شہر صحرائے تکلامکان دے مغرب دی جانب کوہ تیان شیان دے دامن وچ دریائے کاشغر دے کنارے اُتے واقع اے۔ سطح سمندر توں اس دی بلندی ۱۲۹۰ میٹر (۴۲۳۲ فٹ) اے وادئ جیحاں دی جانب توں خوقند، سمرقند، الماندے تے ہور شہراں توں آنے والے رستےآں دے وسط وچ واقع ہونے دے باعث ماضی وچ ایہ شہر سیاسی و کاروباری مرکز رہیا اے موجودہ شہر دے ۲۰۰ کلومیٹر دور مغرب توں کرغزستان دی سرحد دے نیڑے شاہراہ ریشم گذرتی اے جتھوں جنوب مغرب دی جانب بلخ تے شمال مغرب دی جانب فرغانہ دے آسان راستے جاندے نيں کاشغر بذریعہ شاہراہ قراقرم و درہ خنجراب پاکستان دے راجگڑھ اسلام آباد توں منسلک اے تے درہ تورگرت تے ارکشتام توں کرغزستان نال ملیا ہويا اے دریائے کاشغر توں آبیار ہونے والی زمیناں اُتے کپاس، اناج تے پھل کاشت کيتے جاندے نيں استوں علاوہ قریبی چرا گاہاں وچ گلہ بانی وی کيتی جاندی اے قدیم شاہراہ ریشم دے کنارے واقع اس شہر وچ صدیاں توں تاجراں دے کارواناں دے لئی روايتی ہتھ توں بنے کپاس تے ریشم دے پارچہ جات، قالین، چمڑے دی مصنوعات تے زیورات تیار کيتے جاندے سن جو اج وی ایتھے دی اہم صنعت نيں ترکاں دے اویغور قبیلے نال تعلق رکھنے والے مسلمان ایتھے اکثریت وچ نيں۔
اس چینی شہر نوں پہلے شو- فو کہیا جاندا سی تے ایہ ق م توں ہان تے تانگ خاندان دے زیر اقتدار رہیا ۷۵۱ء وچ جنگ تالاس وچ چینیاں نوں عرباں دے ہتھوں زبردست شکست ہوئی تے کاشغر ملت اسلامیہ وچ شامل ہو گیا تے اج وی ایتھے مسلماناں دی اکثریت اے ایہ شہر چنگیز خان دے حملےآں توں تباہ ہويا مارکو پولو نے ۱۲۷۳ء وچ کاشغر دی سیر دی ۱۳۸۹ء وچ کاشغر امیر تیمور دے عتاب دا نشانہ بنا ترک، اویغور، منگول تے ہور وسط ایشیائی سلطنتاں دا حصہ بننے دے بعد ۱۷۵۹ء وچ چنگ خاندان دے عہد وچ کاشغر اک مرتبہ فیر چین دا حصہ بن گیا ایويں مشرقی ترکستان چینی ترکستان بن گیا مسلماناں نے کئی مرتبہ حکومت وقت دے خلاف بغاوت دی لیکن ہر مرتبہ اسنوں کچل دتا گیا انہاں وچ مشہور ترین بغاوت یعقوب بیگ دی زیر قیادت ہوئی سی جنہاں دے عہد وچ آزاد ترکستان (کاشغریہ)کی حکومت ۱۸۶۵ء توں ۱۸۷۷ء تک قائم رہی تے اس دا راجگڑھ کاشغر سی یعقوب بیگ دے انتقال دے بعد ۱۸۷۷ء وچ چنگ خاندان نے علاقے اُتے مکمل اقتدار حاصل کر ليا۔