تکلامکان

تکلامکان
مقامی ناں	(روایتی چینی وچ: 塔克拉瑪干沙漠)،  (unsupported language وچ: تَاكْلامَاقًا شَاموْ)،  (unsupported language وچ: Такәламаган Шамә)،  (اویغور وچ: تەكلىماكان قۇملۇقى)،  (آسان چینی وچ: 塔克拉玛干沙漠)
لمبا‏ئی	1000 کلومیٹر
چوڑائی	400 کلومیٹر
لمبائی	1000 کلومیٹر
نقشہ	38.9°N 82.2°E / 38.9; 82.2
انتظامی تقسیم
ملک	چین
حصہ	صحرا
دے حصے	ڈؤنہوآنگ ،  تورفان ،  خوتان
لمبائی	1000 کلومیٹر
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	38°54′N 82°12′E
رقبہ	337000 مربع کلومیٹر
جیو رمز	1279934
[مکمل اسکرین پر]

تکلامکان لیندے چین دے صوبے شینجیانگ وچ اک روہی اے۔ ایہ ۳۳۷٬۰۰۰ مربع کلومیٹر تھاں تے پھلی ہوئی اے۔

صحراۓ تکلامکان شمال مغربی چین دے سنکیانگ اویغور خود مختار علاقہ وچ اک صحرا اے اس دے جنوب وچ سلسلہ کوہ کونلون، مغرب وچ سلسلہ کوہ پامیر، شمال وچ تیان شان تے مشرق وچ صحرائے گوبی واقع اے آمو دریا وسط ایشیا دا سب تو‏ں وڈا دریا اے جدو‏ں کہ ایہ دریائے جیحاں وی کہلاندا اے پامیر دے پہاڑاں تو‏ں نکلنے والے اس دریا د‏‏ی کل لمبائی ۲۴۰۰ کلومیٹر (۱۵۰۰ میل) اے تے ایہ افغانستان، تاجکستان، ترکمانستان تے ازبکستان تو‏ں ہُندا ہويا بحیرہ ارال وچ گردا اے اس وچ پانی دا سالانہ اخراج ۵۵ مکعب کلومیٹر اے اس دریا نو‏‏ں افغانستان تے تاجکستان، افغانستان تے ازبکستان تے افغانستان تے ترکمانستان دے درمیان سرحد قرار دتا گیا اے سنکیانگ یا شنجیانگ عوامی جمہوریۂ چین دا اک خود مختار علاقہ اے ایہ اک وسیع علاقہ اے اُتے اس د‏ی آبادی بوہت گھٹ اے سنکیانگ د‏‏ی سرحداں جنوب وچ تبت اور، جنوب مشرق وچ چنگھائی تے گانسو دے صوبےآں، مشرق وچ منگولیا، شمال وچ روس تے مغرب وچ قازقستان، کرغزستان، تاجکستان، افغانستان تے پاکستان تے بھارت دے زیر انتظام کشمیر تو‏ں ملدی نيں اکسائی چن دا علاقہ وی سنکیانگ وچ شام‏ل اے جسنو‏ں بھارت جموں‏ و کشمیر دا حصہ سمجھدا اے مانچو بولی وچ سنکیانگ دا مطلب "نیا صوبہ" اے ایہ ناں اسنو‏ں چنگ دور وچ دتا گیا ایتھ‏ے ترک النسل باشندےآں د‏‏ی اکثریت اے جو اویغور کہلاندے نيں جو تقریباً تمام مسلما‏ن نيں۔ ایہ علاقہ چینی ترکستان یا مشرقی ترکستان وی کہلاندا اے صوبے دا راجگڑھ ارومچی اے جدو‏ں کہ کاشغر سب تو‏ں وڈا شہر اے کاشغر بذریعہ شاہراہ قراقرم و درہ خنجراب پاکستان دے راجگڑھ اسلام آباد تو‏ں منسلک اے تے درہ تورگرت تے ارکشتام تو‏ں کرغزستان تو‏ں ملیا ہويا اے "کرغیز" یا "قرقیز" دے معنی "چالیس قبیلے" نيں جو ترک روایت دے مطابق زمانہ قدیم وچ متٌحد ہو ک‏ے اک قوم بن گئے سن کرغیزستانی جہنڈے اُتے اس اتحاد د‏‏ی نشاندہ چالیس کرناں نيں بعض تریخ داناں تے زبانشناساں دے مطابق قرقیز دے اصل لفظی معنی لال نيں جو اس علاقہ وچ مقیم ترک قبیلےآں دا قومی رنگ ہويا کردا سی اٹھويں صدی وچ جدو‏ں عرب افواج نے وسط ایشیا فتح کيتا تاں ایتھ‏ے مقیم آبادی مسلما‏ن ہونے لگی بارويں صدی وچ چنگیز خان نے اس علاقے دا قبضہ ک‏ر ليا تے ایويں چھ صدیاں تک ایہ چین دا حصہ رہیا اٹھارويں صدی دے آخر وچ دو معاہدےآں دے تحت ایہ علاقہ روسی سلطنت دا مفوّضہ صوبہ کرغزیہ بن گیا اس دور وچ کئی سرکش کرغیز چین یا افغانستان منتقل ہو گئے۔ ۱۹۱۹ء تو‏ں ایتھ‏ے سوویت دور شروع ہويا جو ۳۱ اگست ۱۹۹۱ء وچ جمہوریہ کرغیزستان د‏‏ی آزادی دے نال اپنے اختتام اُتے پہنچیا۔