کامرا
| کامرا | |
| Kamra | |
 | |
| دیس : | پاکستان 
|
| صوبا : | پنجاب 
|
| ضلع : | اٹک |
| تحصیل : | اٹک |
| لوک گݨتی : | |
| بولی : | پنجابی |
کامرا پنجاب دے ضلع اٹک دی تحصیل اٹک وچ اک قصبا اے ۔
کامرا کینٹ
[سودھو]پاکستان ایئرفورس دا تعمیر کردہ ایئر بیس اے ۔ ایہ اس وقت پاکستان ائیر فورس دے زیر اثر کم کر رہیا اے۔
بین الاقوامی شہرت یافتہ علاقہ کامرا کینٹ ضلع اٹک دے راجگڑھ اٹک شہر توں پندراں کلومیٹر دے فاصلے اُتے شمال وچ واقع اے۔ پاکستان ایروناٹیکل کمپلکس (PAC) اسی دے ناں توں منسوب اے۔ جو پاک فضائیہ دی دفاعی پیداوارکا اک اہم تے وڈا کارخانہ اے۔ جتھے پرانے طیاراں دی مرمت دے علاوہ نويں طیارے وی بنائے جاندے نيں۔
ابتدائی علاقا
[سودھو]کامرا چھاؤنی دی ابتدا کامرا کلاں پنڈ دے نال تعمیر کیتا گیا چھوٹا جہا ائربیس سی ۔ بعد وچ آں اس چھاؤنی دا ناں اسی پنڈ دی مناسبت توں کامرا چھاؤنی (کینٹ) پے گیا۔
کامرا کلاں پنڈ
[سودھو]کامرا کلاں اک زرعی پنڈ اے۔ اس دے شمال، مغرب تے جنوب مغرب دی زمیناں نوں رہٹ والے کنوواں دے ذریعے سیراب کیتا جاندا سی ۔ شمال ول دے اکثر رہٹ والے کھوہ دوسری جنگ عظیم دے دوران برطانوی حکومت نے ایئرپورٹ وچ شامل کر لئے۔
ایئر پورٹ دی ابتدا
[سودھو]ایہ ایئرپورٹ دوجی جنگ عظیم دے دوران وڈا مصروف جنگی ہوائی اڈا سی ۔ بعد وچ ایہدی کچھ اراضی مالکان نوں واگزار کر دتی گئی اُتے ایئرپورٹ قائم رہیا۔ سن ستّر 1970ءکی دہائی وچ پاکستان ایروناٹیکل کمپلکس اسی پرانے ائرپورٹ دی اہمیت نوں مدّنظر رکھ کر قائم کیتا گیا۔ تے ہن ایہ ائرپورٹ پاک فضائیہ دا اک اہم مستقر اے۔ مقامی پنڈ دے لوک اس ایئرپورٹ نوں گراؤنڈ کہندے سن ۔ جداں کہ دسیا جا چکيا اے کچھ کنوئاں اس ائرپورٹ دے اندر چلے گئے،کچھ آبادی دے ودھن دی وجہ توں ختم ہو گئے تے باقی ایروناٹیکل کمپلکس وچ چلے گئے۔ ہن پنڈ دی جنوب وچ بارانی اراضی اُتے مونگ پھلی تے گندم دی کاشت ہُندی اے۔
کامرا دی لوکیشن
[سودھو]پاکستان ایرو ناٹیکل کمپلکس نے انگریزی دے حرف 'سی' دی صورت وچ تن اطراف توں اس پنڈ نوں اپنے حصار وچ لے رکھیا اے۔ اُس دی صورت کچھ ایويں اے کہ شمال وچ تاں مذکورہ بالا ائرپورٹ اے، مشرق وچ جہاز سازی دے کارخانے نيں جدوں کہ جنوب وچ غازی دے مقام اُتے دریائے سندھ توں نکلنے والی نہر بروٹھہ وچ قائم ھائیڈرو الیکٹرک پتے اسٹیشن دی جانب وڈی شان توں رواں دواں اے۔ نہر دے کبھے کنارے اُتے اک پہاڑی اے جسنوں مقامی لوک 'پئی' کہندے نيں۔ 'پئی' یا 'پڑ' توں بتھر مراد لیا جاندا اے۔ اس پہاڑی دے پِچھے پاکستان ایروناٹیکل کمپلکس دا اسپتال،سول آبادی تے سکول وغیرہ تعمیر کیتے گئے نيں۔
کامرا کلاں دے مغرب وچ ٹھیکریاں ناں دا اک چھوٹا جہا پنڈ اے۔ کامرا کلاں توں مغرب دی جانب جانے والی سڑک اسی ٹھیکریاں پنڈ توں گزر کر مدروھٹہ تے گوندل نوں جاندی اے۔ گوندل جی ٹی روڈ اُتے پاکستان وچ مویشیاں دی مشہورتے وڈی منڈی اے۔
مشرق وچ کامرا کلاں توں تقریبا متصل دو چھوٹے چھوٹے پنڈ 'پنڈا' تے ' چھوٹا کامرا' یا 'کامرا خورد' واقع نيں، محکمہ مال دے کاغذات وچ انہاں دونے دا مشترکہ ناں " پنڈسلیمان مکھن" اے۔ قریب تر ھونے دے باعث کامرا کلاں،کامرا خورد تے "پنڈا" اک ہی آبادی سمجھے جاندے نيں، اُتے بولی یا بولی وچ تھوڑا سا فرق اے پنڈا تے کامرا خورد والے "میرا" ،"میری" بولدے نيں جدوں کہ کامرا کلاں والے "میڈا"، "میڈی" بولدے نيں۔
کامرا کلاں وچ مختلف قوماں بستی نيں۔ سیّد، گوجر،اعوان، ملیار، جٹ،بیلی، کمھار، بافندے، نائی، موچی تے لوہار،ترکھان جدوں کہ اک آدھ گھرانا شرال،کیمپر، کھٹر، جھمٹ تے تریڑ وغیرہ دا وی اے ۔ البتا سیّد تے گجر اس پنڈ دے قدیم تے وڈے قبیلے نيں۔ پنڈ دی ابتدا اُچے ٹیلے توں ھوئی اس لئی سادات دی قدیم مسجد سب توں بلند مقام اُتے واقع اے۔۔ پنڈ دی قدیم مسیتاں مین مسجد سادات، مسجد ملیاراں (میر پور حسین)،مسجد کسران کوانہہ والی مسجد،مسجد لوہاراں تے ڈھوک والی مسجد نيں ۔ ہن آبادی پھیلن دے نال مسیتاں وچ اضافہ ہو رہیا اے۔
کامرا کلاں اک پرانا تے تاریخی پنڈ اے۔ ایہ مغرب دی طرف توں آنے والے حملہ آوراں دی گذرگاہ رھا اے۔ اس دی قدامت تے تاریخی اہمیت دا پتہ اس دے اک درجنہاں توں زیادہ قبرستاناں توں چلدا اے۔ انہاں وچ دو تن وڈے قبرستان تاں ایداں نيں جنہاں دی قبراں زمین دے نال ھموار تے سپاٹ ھو چکياں نيں۔ اُتے وڈی وڈی الواح مزار ہن وی باقی نيں۔ انہاں مقابر توں نکلنے والی انسانی ہڈیاں وی اس دی قدامت دی گواہ نيں۔ "پنڈا" پنڈ وچ مکاناں وغیرہ دے لئی کھدائی دے دوران پرانے زمانے دے برتن تے پتھر وغیرہ وی ملے نيں۔ انہاں پتھراں وچوں اک کالے رنگ دا پتھر جو قریبی پہاڑی "پئی" دا اے۔ اس اُتے کوئی قدیم بولی کندہ سی۔ جیہنوں ایہدی تریخی اہمیت دے پیش نظر ٹیکسلا دے عجائب گھر دی انتظامیہ دے حوالے کے دتا گیا تے اوہ عجائب گھر وچ اس علاقہ دی تاریخی یادگار دے طور اُتے وڈے اہتمام نال رکھیا ہویا اے ۔ سیاحاں تے تریخی نوادرات دے کھوج کاراں لئی اک نادر تحفہ اے ۔
کامرا کلاں دی عام آبادی دا پیشا زراعت سی ۔ اوہ محنت مزدوری کر کے کماندے سن ۔ سادات وچوں بعض لوک بھارت دے مشہور فولاد دے کارخانے وچ کم کرن لئی ٹاٹا نگر جمشید پور وچ کم کردے رہے ۔ جمشید پور نوں شاید کالی مٹی وی کہندے نيں اس لئی پنڈ دے ایہناں سادات دی پہچان" کالی مٹی والے " پے گئی ۔ پنڈ دے کئی پیشا ور مثلن موچی وغیرہ پنڈ توں بہتر روزگار دی تلاش وچ دوسرے تھاںواں تے منتقل ہوچکے نيں ۔ بعض لوکاں نے تعلیم حاصل کر کے تے دوسرے ہنر سِکھ کر نويں پیشیاں نوں اپنا لیا اے۔
پنڈ وچ شروع وچ لڑکےآں دی تعلیم لئی اک پرائمری سکول سی پر کُڑیاں دی تعلیم دا کوئی انتظام نہ سی ۔ طلبا قریبی پنڈ دے ورنیکلر مڈل سکول شمس آباد جاندے سن ۔ 1951 وچ جدوں پنڈ دے پرائمری سکول نوں مڈل دا درجہ دتا گیاتو شمس آباد دے علاوہ عباسیا، کالو خُرد، گوندل، مدروہٹا، حاجی شاہ تے ٹھیکریاں دے طالب علم کامرا آ کے علم حاصل کرن لگے ۔ اس وقت سکول دی عمارت صرف دو کمرےآں تے اک دفتر اُتے مشتمل سی بعد وچ اس وچ اضافہ کیتا گیا۔ ہن لڑکےآں دا ایہ سکول دوسری جگہ منتقل ہو چکيا اے تے ایہدی جگہ لڑکیاں دا ہائی سکول کم کر رہیا اے۔ اس وقت پنڈ وچ کُڑیاں تے لڑکےآں دے وکھ وکھ سرکاری پرائمری تے ہائی سکولاں توں علاوہ پرائیویٹ سکول وی فروغ تعلیم وچ مصروف نيں ۔
تعلیم دے حصول تے فروغ توں پنڈ دے لوک مختلف شعبہ ہائے زندگی وچ نمایاں مقام اُتے فائز ہو چکے نيں۔ ایہناں وچ فوجی افیسر، ڈاکٹر، انجنئیر، پرفیسر، پرنسپل، ہیڈماسٹر، وکلا تے ڈینٹل سرجن وغیرہ شامل نيں ۔