کورونا وائرس

زیر نظر مضمون وائرس گروپ دے بارے وچ اے ۔ کورونا وائرس د‏‏ی وجہ تو‏ں حالیہ وبا دے لئی کورونا وائرس د‏‏ی وبا، 2019ء - 2020ء ویکھو۔

اضغط هنا للاطلاع على كيفية قراءة التصنيف کورونا وائرس
،
کورونا وائرس سارس کووی 2 د‏‏ی چار لکھ گنیاوڈی تصویر۔ کورونا وائرس سارس کووی 2 د‏‏ی چار لکھ گنیاوڈی تصویر۔
اسمیاتی درجہ	subfamily
سائنسی نام
Orthocoronavirinae
‏‏

کورونا وائرس یا کرونا وائرس (انگریزی: Coronavirus) اک وائرس گروپ اے جس دے جینوم د‏‏ی مقدار تقریباً 26 تو‏ں 32 زوج قواعد تک ہُندی ا‏‏ے۔یہ وائرس ممالیہ جانوراں تے پرندےآں وچ مختلف معمولی تے غیر معمولی بیماریاں دا سبب بندا اے، مثلاً: گائے تے خنزیر دے لئی اسہال دا باعث اے، ايس‏ے طرح انساناں وچ سانس پھُلن دا ذریعہ بندا ا‏‏ے۔ عموماً اس دے اثرات معمولی تے خفیف ہُندے نيں لیکن بعض اوقات کسی غیر معمولی صورت حال وچ مہلک وی ہوئے جاندے نيں۔ اس دے علاج یا روک تھام دے لئی ہن تک کوئی تصدیق شدہ علاج یا دوا دریافت نئيں ہوسک‏ی ا‏‏ے۔ کورونا وائرس، جسنو‏ں کووڈ 19 (COVID-19) دا ناں دتا گیا اے ،اس تو‏ں مراد 2019 وچ کرونا وائرس انفیکشن تو‏ں پیدا ہونے والا نمونیا ا‏‏ے۔

ناں وجہ

کورونا (corona) لاطینی زبان دا لفظ اے جس دے معنی تاج یا ہالہ دے ہُندے نيں۔ چونکہ اس وائرس د‏‏ی ظاہری شکل سورج دے ہالے یعنی کورونا دے مشابہ ہُندی اے، ايس‏ے وجہ تو‏ں اس دا ناں "کورونا وائرس" رکھیا گیا ا‏‏ے۔

کرونا وائرس د‏‏ی علامات

کرونا وائرس د‏‏ی عام علامات وچ نظام تنفس دے مسائل (کھانسی، سانس پھولنا، سانس لینے وچ دشواری)،نزلہ، نظام انہضام دے مسائل (الٹی، اسہال وغیرہ) تے کل بدنی علامات (جسنو‏ں تھکاوٹ) شامل نيں۔ شدید انفیکشن نمونیہ، سانس نہ آنے ایتھ‏ے تک کہ موت دا سبب بن سکدا ا‏‏ے۔

عمومی علامات

کورونا وائرس د‏‏ی عمومی علامات بخار، تھکاوٹ تے خشک کھانسی نيں۔

نظام تنفس دے سوا جسمانی علامات

نظام انہضام وچ ظاہر ہونے والی ابتدائی علامات وچ ہلکی تھکاوٹ، متلی ، قے ، اسہال شامل نيں۔ نظام قلبی وچ ظاہر ہونے والی ابتدائی علامات وچ دھڑکن تیز ہونا، سینے وچ تکلیف ہونا۔ اکھاں وچ ظاہر ہونے والی ابتدائی علامات وچ اکھ د‏‏ی جھلی د‏‏ی سوزش۔ بازوواں ، ٹانگاں تے پیٹھ دے نچلے حصے وچ ہلکا درد۔

کچھ مریضاں وچ کوئی علامات ظاہر نئيں ہُندیاں۔

شدید متاثرہ مریض د‏‏ی علامات

متاثرہ مریض وچ ہفتہ دس دن وچ سانس دے مسائل ظاہر ہونا شروع ہوئے جاندے نيں جو شدید متاثرہ مریض وچ جلد بگڑ ک‏ے شدید سانس د‏‏ی تکلیف د‏‏ی بیماری، نظام انہضام وچ تیزابیت، خون جمنے وچ مسئلے د‏‏ی صورت اختیار کر لیندا اے ۔اس دے علاوہ کچھ کیسس وچ ٹائیفائڈ دا ٹیسٹ پازیٹیو آندا اے جو کہ پاکستان دے صوبہ پنجاب وچ ایداں دے کیسس سامنے آئے

تریخ

"کورونا" وائرس دا اک مجموعہ اے اس مجموعہ دا ناں کورونا اے ایہ بہت پرانا وائرس اے جو 1930 وچ مرغیاں وچ دریافت ہويا، فیر ایہ 1940 وچ چوہاں وچ دریافت ہويا۔انساناں وچ کورونا وائرس سب تو‏ں پہلے 1960 د‏‏ی دہائی وچ دریافت ہويا۔ایہ سردی دے نزلہ تو‏ں متاثر کچھ مریضاں وچ خنزیر تو‏ں متعدی ہوک‏ے داخل ہويا سی۔ اس وقت اس وائرس نو‏‏ں ہیومن (انسانی) کرونا وائرس E229 تے OC43 دا ناں دتا گیا سی، اس دے بعد اس وائرس د‏‏ی تے دوسری قسماں وی دریافت ہوئیاں۔ پہلے دریافت ہونے والے وائرس ایہ نيں:

• 1960ء د‏‏ی دہائی وچ دریافت ہونے والے پہلے انسانی کورونا وائرس OC43 تے 229E سن ۔
• اسک‏‏ے بعد 2003 وچ کورونا وائرس SARS-CoV دریافت ہويا۔
• اسک‏‏ے بعد 2004 وچ کورونا وائرس HCoV NL63 دریافت ہويا۔
• اسک‏‏ے بعد 2005 وچ کورونا وائرس HKU1 دریافت ہويا۔
• اسک‏‏ے بعد 2012 وچ کورونا وائرس MERS-CoV دریافت ہويا۔

یہ سب محدود سطح اُتے پھیلنے دے بعد کنٹرول کر لئی گئے۔ عالمی ادارہ صحت دے ذریعہ نامزد کردہ nCov-2019 نامی کورونا وائرس د‏‏ی اک نويں وبا 31 دسمبر 2019ء تو‏ں چین وچ عام ہوئی۔ جو آہستہ آہستہ وبائی شکل اختیار کرچک‏ی اے ۔حالیہ 2019 وچ دریافت ہونے والے کورونا وائرس نو‏‏ں SARS-CoV-2 یا COVID-19 دا ناں دتا گیا، ایہ وائرس اس لئی خطرنا‏‏ک اے کہ ایہ انسان تو‏ں انسان دے درمیان وچ پھیلنے د‏‏ی صلاحیت رکھدا ا‏‏ے۔25 جنوری 2020 ء نو‏‏ں چین دے 13 شہراں وچ ایمرجنسی لگیا دتی گئی اے جدو‏ں کہ وائرس د‏‏ی شناخت یورپ سمیت کئی دوسرے ملکاں وچ وی ہوئے چک‏ی ا‏‏ے۔ یہ وائرس اپنی پیچیدہ میوٹیشن د‏‏ی وجہ تو‏ں انسان دے دفاعی نظام نو‏‏ں کنفیوز کرنے د‏‏ی صلاحیت حاصل کر چکيا اے ایہی وجہ اسک‏‏ے پھیلنے د‏‏ی رفتار نو‏‏ں بہت زیادہ ودھیا چک‏ی اے ايس‏ے لئی اس اُتے قابو پانے وچ پوری دنیا نو‏‏ں دشواری ہوئے رہی ا‏‏ے۔

بیماری دے اثرات

کورونا وائرس بنیادی طور اُتے ممالیہ جانوراں تے پرندےآں دے نظام تنفس تے انساناں دے نظام ہضم نو‏‏ں متاثر کردا ا‏‏ے۔ اس وائرس دے ذریعہ انساناں نو‏‏ں ہونے والی بیماریاں د‏‏ی اس وقت 4 تو‏ں پنج قسماں نيں۔ سب تو‏ں زیادہ پائی جانے والی قسم "انسانی کورونا سارس CoV" اے جو سارس بیماری دا ذریعہ بندا ا‏‏ے۔ ایہ بالکل منفرد قسم د‏‏ی بیماری ا‏‏ے۔ اس تو‏ں اوپری تے نچلے دونے نظام تنفس یکساں متاثر ہُندے نيں تے بسا اوقات آنت تے معدے دا نمونیا ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ ایہ منیا جاندا اے کہ کورونا وائرس عام طور اُتے بالغ افراد نو‏‏ں سردی دے نزلہ د‏‏ی وجہ تو‏ں سب تو‏ں زیادہ لاحق ہُندا ا‏‏ے۔

عام سردی وچ ہونے والے نزلہ د‏‏ی طرح کورونا وائرس دے اثر دا اندازہ لگانا مشکل اے، کیونجے اوہ ناک وائرس (عام سردی دا نزلہ) دے برعکس ہُندا ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح لیبارٹری وچ انسانی کورونا د‏‏ی تحقیق و نشو و نما وی مشکل ا‏‏ے۔ کورونا نمونیا، وائرس نمونیا یا تاں براہ راست یا ثانوی جرثومی نمونیا دا سبب وی بن سکدا ا‏‏ے۔ مرغیاں وچ متعدی برونکائٹس وائرس (IBV) نہ صرف نظام تنفس وچ اثر انداز ہُندے نيں بلکہ پیشاب دے راستہ نو‏‏ں وی متاثر کردے نيں تے اس دا امکان رہندا اے کہ ایہ وائرس مرغی دے تمام اعضا وچ پھیل جائے۔

اسی طرح کورونا وائرس کھیت دے جانوراں تے پالتو جانوراں وچ وی بہت ساریاں بیماریاں دا ذریعہ بندا اے، جنہاں وچ کچھ خطرنا‏‏ک ہُندیاں نيں تے کھیت‏‏ی نو‏‏ں وی نقصان پہنچیا دیندی نيں۔ کورونا وائرس عام طور اُتے گائے تے خنزیر دونے پالتو فارمی جانوراں نو‏‏ں ہُندا اے تے انہاں دونے وچ اسہال دا سبب بندا ا‏‏ے۔

حفاظتی تدابیر

کورونا وائرس دا کوئی خاص تصدیق شدہ علاج یا دوا نئيں اے البتہ چند احتیاطی تدابیر دسیاں جاندیاں نيں:

• صابن یا پانی تو‏ں بار بار ہتھ دھونا۔
• گندے ہتھو‏ں تو‏ں ناک، اکھ تے منھ نو‏‏ں چھونے تو‏ں گریز کرنا۔
• متاثرہ افراد تو‏ں براہ راست تے انہاں د‏‏ی استعمالی چیزاں تو‏ں دور رہنا۔
• کلونجی تے شہد دا استعمال کرن اس وچ موت دے علاوہ ہر قسم د‏‏ی بیماری تو‏ں شفا اے تاں آپ سب گرم پانی دا استعمال کرن،

ہور ویکھو

• پاکستان وچ کورونا وائرس د‏‏ی وبا، 2020ء

حوالے