گوریشنکر ہیرانند اوجھا

گوریشنکر ہیرانند اوجھا
جم	15 ستمبر 1863
تاریخ وفات	17 اپریل 1947 (84 سال)
عملی زندگی
پیشہ	مورخ ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	ہندی

ڈاکٹر گوریشنکر ہیراچند اوجھا ( 1863–1947 ) بھارت دے اتیہاسکار اتے ہندی لکھاری سن ۔ ڈاں اوجھا راجستھان کھیتر دے مارگشودھک اتہاس لکھاریاں وچ گنے جاندے ہن ۔ ایہناں نے راجستھان اتے بھارت دے اتہاس متعلق کئی کتاباں لکھی سی ۔ کوراج شیاملداس نے ایہناں نوں ادیپور دے اتہاس ڈیپارٹمنٹ وچ نامزد کیتا سی ۔ اوجھاجی کوراج شیاملداس نوں اپنا گرو منندے سن ۔ 17 اپریل ، 1947 ای0 نوں اپنی جم تھاں روہڈا وچ ہی اوجھا دی موت ہو گیا ۔

گوریشنکر ہیرانند اوجھابھارت دے اک اتہاسکار تے ہندی دے اک لکھاری سن۔ اوہناں نے راجستھان دیاں وکھ-وکھ ریاستاں دا اتہاس لکھیا۔ 1927 وچ اوہناں ہندی ساہت تقریب وچ 'مہامہوپباب' یعنی اک مہان استاد دی ماند خطاب دتا گئیا۔

جیون

پنڈت گوریشنکر ہیراچند اوجھا دا جم 15 ستمبر ، 1863 ای ۔ نوں میواڑ اتے سروہی راج دی سیما اتے واقع روہڈا نامک چھوٹے جہے پنڈ وچ اک باہمن پروار وچ ہویا سی ۔ اوہناں دی پرارمبھک سکھیا پنڈ وچ ہی ہوئی ۔ سنسکرت دا پڑھائی ایہناں نے اپنے پیؤ دے کول رہکے کیتا ۔ بعد وچ 1877 وچ صرف 14 سال دی عمر وچ اچّ سکھیا لئی اوہ ممبئی گئے ، جتھے 1885 وچ ایلپھنسٹن ہائیسکول سے میٹرکیولیشن دی امتحان اتیرن کیتی ۔ روگگرست ہو جان دے کارن اوہ انٹرمیڈئیٹ دی امتحان نہیں دے سکے اتے پنڈ پرط آئے ۔

پیشہ

1888 وچ اوجھا جی ادیپر پہنچے سن ۔ کوراج شیاملداس ایہناں توں انا متاثر ہوئے سن کہ انھاننے ایہناں نوں اپنے اتہاس دفتر وچ معاون وزیر بنا دتا سی ، جسدے نال ایہناں نوں میواڑ دے وکھ وکھ تریخی تھاںاں نوں دیکھن اتے تریخی سامان سنکلت کرن دا موقعے ملیا ۔ بعد وچ ایہناں نوں ادئپر دے وکٹوریا ہال دے لائبریری اتے میوجئم دا پردھان بنایا گیا ۔ اتھے پراتتوَ ڈیپارٹمنٹ لئی ایہناں نوں شلالیکھوں ، سکوں ، مورتیاں آدی تریخی سامان سنگرہ کرن دا موقعے ملیا ۔ اتھے رہندے ہوئے ہی اوجھا جی نے بھارتی پرانے لپمالا نامک گرنتھ لکھ کر پراتتوَ جگت وچ خاص کھیایاتی حاصل کیتی ۔ ایہہ کتاب 1894 ای0 وچ شائع ہوئی سی ۔ بھارتی ابھلیکھوں دے پڑھائی دی ایہہ پہلاں پرمانک کتاب سی ۔ اسدا سنشودھت اڈیشن 1918 ای0 وچ شائع ہویا ۔ کتاب وچ دیوناگری اکھراں دا براہمی لپی سے ادبھو دا بوہت زیادہ سندر نمائش اے ۔

لارڈ کرجن دے رابطہ وچ آؤن اتے اوجھا جی دی ودوتا سے متاثر ہوکے کرجن نے ایہناں نوں اجمیر وچ میوجئم دا پردھان بنا دتا ۔ اس ویلے کئی راجپوت راجاں وچ بھرمنو کرن دا موقعے ایہناں نوں ملیا ۔ اتھے ہی رہندے ہوئے 1911 ای0 وچ ایہناں نے سروہی راج دا اتہاس لکھیا سی ۔ سولنکیاں دا اتہاس 1907 ای0 وچ شائع ہو چکیا سی ۔ اس کتاب دی سمکھئک جرنل آف دتی رائل ایشیاٹک سوسائٹی وچ شائع ہوئی سی । ہسٹری آف راجپتانا شرنکھلا دا شروع 1926 ای0 وچ ہویا ۔ پندراں سالاں دی معیاد وچ ادیپر ( میواڑ ) ، جودھپور ، بیکانیر ، ڈونگرپر ، بانسواڈا اتے پرتاپگڑ دے اتہاس شائع ہوئے ۔ قرون وسطی بھارتی رہتل نامک کتاب وچ بھارتی رہتل اتے شودھپورن پرکاش پایا گیا اے ۔

شلالیکھ ، ہباناما ، سکے ، ہستلکھت کھیایاتیں ، گلاں ، راو - بھٹاں دیامبہواں، راجستھانی اتے سنسکرت دے شاعری ، گجراتی اتے مراٹھیبھاشاواندے گرنتھ ، فارسی گرنتھاں دا ترجمہ اتے غیرملکی مسافراں دے ٹیکا اوجھا جی دے اتہاس لکھائی دے بنیاد سروت رہے ہن ۔ ایہناں نے ہر اک حادثہ دے ذکر وچ حاصل سارے بنیاد سروتوں دا ورتو کردے ہوئے اوہناں دی سچائی نوں مصدقہ کرن دا یتھاممکن کوشش کیتا اتے حوالہ سامان دا سواضع چرچہ پاد ٹپنی وچ کیتا ۔ بنیاد سروتوں دا پاد ٹپنی وچ چرچہ کرن دی روایت اوجھا جی نے ہی پائی سی ۔

شائع کتاباں

راجستھان سے متعلق اتہاس گرنتھ

1. سولنکیاں دا پرانے اتہاس ( 1907 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے شائع )
2. سروہی راج دا اتہاس ( 1911 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے )
3. راجپوتانے دا پرانے اتہاس ( راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور ؛ ایہہ کتاب راجپوتانے دے پرانے اتہاس سے سمبدھّ اے ۔ راجپوتانے دا اتہاس سرلیکھ مشہور شرنکھلا دیاں کتاباں دا اشاعتاں 1927 سے شروع ہویا ۔ اسدے پہلاں اتے دوسرا حصہ وچ ادئپر راج دا اتہاس سی ۔ اسدے کئی کھنڈیاں دے مطابق ہی راجستھان دے وکھرا راجاں دے اتہاس شائع ہندے رہے ، جو بعد وچ آزاد گرنتھاں دے روپ وچ شائع ہوئے ہن ۔
4. ادئپر راج دا اتہاس ( دو بھجیا وچ ، 1928–1932 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار جودھپور سے ، 1999–2006 )
5. ڈونگرپر راج دا اتہاس ( 1936 ، راجستھانی گرنتھاگار جودھپور - 2000 )
6. بانسواڈا راج دا اتہاس ( 1937 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے )
7. بیکانیر راج دا اتہاس ( دو بھجیا وچ ، 1937–1940 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے )
8. جودھپور راج دا اتہاس ( دو بھجیا وچ ، 1938–1941 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے )
9. پرتاپگڈھ راج دا اتہاس ( 1940 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے )
10. ویر شرومنِ مہانرانا پرتاپ سنگھ ( سچتر ) [ 1928 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور ؛ ایہہ کتاب ادئپر راج دا اتہاس دے ہی مہانرانا پرتاپ سے سمبدھّ انش دا یتھاوت پستکیئے روپ اے ۔ ]

ہور موضوع متعلق کتاباں

1. بھارتی پرانے لپی مالا ( 1894 ، منشیرام منوہرلال نویں دلی سے تیسری اڈیشن 1971 ، نوی اڈیشن - راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور سے )
2. भारतीय प्राचीन लिपि माला (1894, मुंशीराम मनोहरलाल नयी दिल्ली से तृतीय संस्करण 1971, नवीन संस्करण- राजस्थानी ग्रंथागार, जोधपुर से)

1. اشوککالین مذہبی ابھلیکھ
2. قرون وسطی بھارتی رہتل ( 1945 ، ہندوستانی ایکیڈمی الہٰ آباد )
3. بھارتی ساہت دی روپ ریکھا ( 1956 ، بھارتی گرنتھاگار ، لکھنؤ )
4. پرانے بھارتی ابھلیکھ ( بھارتی کلا اشاعتاں ، 2006 )
5. مشہور اتیہاسکار کرنل جینس ٹاڈ دا جیونچرت ( راجستھانی گرنتھاگار جودھپور ، 2002 )
6. اوجھا مضمون سنگرہ ( تن کھنڈیاں وچ ، 1954 ، ادیپر ساہت سنستھان ، راجستھان ، نوی اڈیشن - شبد وڈیائی اشاعتاں ، جے پور ، 2010 )
7. ناگری انک اتے اکھر ( ساتھی لکھاری - کیشو دیوَ ملیا ہویا ، دسواں اڈیشن - 1949 ، ہندی ساہت کانفرنس پریاگ )

سنپادت کتاباں

1. مہنوت نینسی دی کھیایات ( رامنارائن دوگڈ کرت ہندی ترجمہ سمیت ، راجستھانی گرنتھاگار ، جودھپور )
2. پرتھویراج فتح مہاکاوئں ( 1941 ، راجستھانی گرنتھاگار جودھپور ، 1997 ، مہاں دیوَ شرما گلیری دے نال اڈیٹنگ ، کام موہن شرما کرت ہندی ترجمہ سمیت )
3. کوشوتسو - یادگار - سنگرہ ( 1928 ، نوی اڈیشن - 1999 ، ناگری پرچارنی سبھا ، وارانسی )
4. پرانے مدرا ( لکھاری - راکھالداس بنرجی ، مترجم - رام چندر ورما ، ناگری پرچارنی سبھا ، وارانسی )

ابھنندن گرنتھ

بھارتی انشیلن گرنتھ ( 1933 ، ہندی ساہت کانفرنس ، پریاگ )

پرمکھ اعزاز

1. 1914 وچ رائبہادر دا خطاب ملیا ۔
2. 1927 وچ کل بھارتی ہندی ساہت کانفرنس دے اکٹھ نے تہانوں وڈا پنڈت دی اپادھ سے اعزازی کیتا ۔
3. 1933 وچ اورئنٹل کانپھرینس ، بڈودا وچ اتہاس ڈیپارٹمنٹ دا پردھان بنے ۔
4. 1935 وچ ساہتئواچسپتی دی پدوی سے ایہناں نوں سجایا کیتا گیا ۔
5. 1935 وچ ہی کاشی یونیورسٹی سے ڈِ0لٹ0 دی اپادھ ملی ۔
6. اوجھاجی دے سترویں جمدن تقریب وچ ہندی ساہت سملین نے ایہناں دے اعزاز وچ بھارتی انشیلن گرنتھ پیش کیتا ۔

باہری کڑیاں

سانچہ:Wikisourcelan hi ناگری انک اتے اکھر ڈجٹل ساؤتھ ایشیا لائبریری وچ یونیورسٹی آف شکاگو لائبریری سنگرہ وچ گوریشنکر ہیراچند اوجھا لکھتی کتاباں دی لسٹ

• • 'नागरी अंक और अक्षर' डिजिटल साउथ एशिया लाइब्रेरी में
  • यूनिवर्सिटी ऑफ़ शिकागो पुस्तकालय संग्रह में गौरीशंकर हीराचंद ओझा लिखित पुस्तकों की सूची
  • Early Chauhan Dynasties at google books [۱]
  • Cultural contours of India at google books [۲]
  • Nagari Anka aur Akshara at Digital South Asia Library [۳]
  • University of Chicago Library catalogue [۴] Archived 17 جولائی 2011 at the وے بیک مشین

  
  

  • میواڑ دے مان:گوریشنکر ہیرانند اوجھا
  • Early Chauhan Dynasties at google books [۵]
  • Cultural contours of।ndia at google books [۶]
  • Nagari Anka aur Akshara at Digital South Asia Library [۷]
  • Columbia University Library catalogue [۸]
  • University of Chicago Library catalogue [۹] Archived 2011-07-17 at the وے بیک مشین

  حوالے