گوہر جان
| گوہر جان | |
|---|---|
 | |
| ذاتی معلومات | |
| پیدائشی نام | اینجیلنا ییؤورڈ |
| پیدائش | 26 جون 1873 |
| تعلق | پٹنا پنڈ، اعظم گڑھ ، اتر پردیش، بھارت |
| وفات | ۱۷ جنوری ۱,۹۳۰ (عمر 56 سال) |
| اصناف | غزل، ٹھمری، دادر |
| پیشے | سنگیتکارا، رقاصہ |
| سالہائے فعالیت | 1900–1930 |
گوہر جان (26 جون 1873 – 17 جنوری 1930) اک بھارتی سنگیتکارا اتے طوائف سی جو کولکاتہ توں سی۔ ایہہ پہلی فنکارہ سی جسنے بھارت وچ 78 آر پی ایم تے اپنا سنگیت ریکارڈ کیتا۔ اسدے گیتاں نوں گراموفون کمپنی ولوں رلیز کیتا گیا۔[۱][۲]
مڈھلا جیون
[سودھو]گوہر جان دا جم 26 جون 1873 وچ اعظم گڑھ وچ، امریکی خاندان وچ ہویا۔[۳] اسنوں، اسدے پہلے ناں "اینجیلینا ییؤورڈ" توں وی جانیا جاندا سی۔ اسدا پیؤ، ولیئم روبرٹ ییؤورڈ، برف دی فیکٹری وچ اک انجینیئر وجوں کم کردے سن اتے 1872 وچ اسنے، گوہر دی ماں وکٹوریا ہیمنگز، نال ویاہ کروایا۔ اسدی ماں، وکٹوریا، جم توں بھارتی سی جو سنگیت کلا اتے ناچ کلا وچ ماہر سی۔
1879 وچ، اسدے ماں-پیؤ وکھ ہو گئے اتے بہت تنگیا تے اؤکھیائیاں سہن توں بعد، وکٹوریا تے گوہر دوویں 1881 وچ اک مسلم سردار 'خورشید' نال وارانسی چلیاں گئیاں۔ خورشید، وکٹوریا دے شوہر توں ودھ اسدے سنگیت دی قدر کردا سی۔
بعد وچ، وکٹوریا، نے اسلام دھرم اپنا لیا اتے اپنی دھی اینجیلینا دا ناں بدل کے 'گوہر جان' اتے اپنا خود دا ناں 'ملکہ جان' رکھ لیا۔[۴]
کیریئر
[سودھو]وکٹوریا ('ملکہ جان') اک نپن سنگیتکارا، کتھک رقاصہ اتے وارانسی دی اک طوائف بنی۔ اسنے اپنے آپ نوں بڑی ملکہ جان دا ناں دتا۔ اسدا اپنے آپ نوں بڑی (elder) کہن دا ایہہ کارن سی کیونکہ اسدے ویلے تن ہور وی ملکہ جان مشہور سن: آگرہ دی ملکہ جان، ملک پکھراج دی ملکہ جان اتے چلبلی دی ملکہ جان، اتے اوہ ایہناں تناں توں وڈی سی۔[۵]
انت وچ، ملکہ جان 1883 وچ کولکاتہ چلی گئی، اتے اسنے اپنے آپ نوں نواب واجد علی شاہ، دے دربار وچ سونپ دتا جو ماتیابرج (Garden Reach) وچ رہندا سی۔ تن سال دے وچ، نواب نے کولکاتہ دے نیڑے 24 چتپورے رستہ (ہن رابندر سارنی) اتے، 40,000 روپئے وچ اک عمارت خریدی۔ اتھے ہی گوہر نے اپنی سکھلائی دی شروعات کیتی، اسنے خالص اتے کلاسیکل ہندوستانی کلاسیکل سنگیت دا گائن، پٹیالہ دے کلے خان، 'کلو استاد'، رامپور دے استاد وزیر خان، اتے استاد علی بخش (پٹیالہ گھرانہ دے میمبر) اتے کتھک دی سکھلائی مہان کتھککار برندادین مہاراج (برجو مہاراج دے پرکھیاں وچوں)، سریجامبائی توں دھرپد دھمار، اتے چرن داس توں بنگالی کیرتن سکھیا۔ جلدی ہی اسنے غزل اپنے تخلص (قلمی-نام) 'ہمدم' ہیٹھ لکھنی اتے لیئبدھّ کرنی شروع کر دتی اتے ایہہ ربندر سنگیت وچ وی نپن بنی۔[۶]
حوالے
[سودھو]- ↑ 'First dancing girl, Calcutta'
- ↑ About us Sa Re Ga Ma.
- ↑ Savitha Gautam (13 مئی 2010)۔
- ↑ rum/main7.htm The importance of being Gauhar Jan The Tribune، 26 مئی 2002.
- ↑ 'My name is Gauhar Jan' Archived 2008-05-17 at the وے بیک مشین www.the-south-asian.com, اکتوبر 2003.
- ↑ Gohar Jan Archived 2008-07-24 at the وے بیک مشین Chowk, 16 اپریل 2008.