ہری پور
ہری پور پاکستان دا اک شہر تے ضلع ہری پور دا راجگڑھ اے ۔ ایتھے پنجابی بولی جاندی اے۔ ایہ نگر اک پنجابی جرنیل ہری سنگھ نلوہ نے وسایا سی۔
| ہری پور | |
|---|---|
 صوبہ خیبر پختونخوا وچ ضلع ہری پور دا محل وقوع | |
| ملک |  Pakistan |
| پاکستان دی انتظامی تقسیم | سرحد |
| پاکستان دی انتظامی تقسیم | ضلع ہری پور |
| بلندی | ۵۲۰ میٹر (۱,۷۱۰ فٹ) |
| منطقۂ وقت | پاکستان دا معیاری وقت (UTC+5) |
| کالنگ کوڈ | 0995 |
| یونین کونسلاں دی تعداد | 46 |
تریخ[سودھو]
ہری پور شہر دی بنیاد 1821ء وچ سکھ جنرل ہری سنگھ نلوہ نے فوجی نقطہ نظر تنال وں رکھی سی ۔ ہری پور شہر وچ اک قلعا تعمیر کیتا گیا جس دی دیواراں 4 میٹر چوڑی تے16 میٹر اُچی سن۔ قلعہ وچ داخل ہونے دے لئی چار دروازے سن ۔ ہري پور دا ناں رنجيت سنگھ دے ايک سِکھ جرنيل ہری سنگھ نلوہ دے ناں اُتے رکھیا گيا۔ ہري پور تحصيل نوں 1 جولائی، 1992ء ميں ضلع دا درجہ دے کے ضلع ايبٹ آباد توں علحيدہ کر دياگيا۔
ہری پور وچ تصوف[سودھو]
ہری پور وچ وی بہت سارے صوفی نيں -ایتھے کچھ پرانے ناں نيں۔
- حضرت بابا عبد المالک شاہ حقانی قادری مشہدی کاظمی دا گ شریف
- حضرت بابا شیر شاہ غازی قادری مشہدی کاظمی داڑی شریف
- بابا سجاول بادشاہ
- خواجا عبد الرحمان
جغرافیا[سودھو]
ایہ شہر اسلام آباد توں 65 کلومیٹر تے ایبٹ آباد توں 35 کلومیٹر دور واقع اے۔ اس ضلعے نوں جغرافيائي محلِ وقوع دے لحاظ نال کليدي حيثيّت حاصل اے ۔ کيونکہ ايہ ضلع ہزارا تے صوبا سرحد دے مابين ايک پھاٹک دا درجہ رکھدا اے۔
حدور اربعا[سودھو]
اپنے منفرد محل وقوع دی وجہ توں ہری پور دی حدور اٹھ مختلف ضلعے توں ملدیاں نيں ،جنہاں دی تفصیل کچھ ایويں اے۔ ہری پورکی مشرقی تے شمال مشرقی سرحد ضلع ایبٹ آباد توں ملدی اے۔ شمال وچ ایہ ضلع مانسہرہ تے شمال مغرب وچ ہری پور دا ناڑا امازئی تے بیٹ گلی دا علاقہ تورغر تے بونیر نال ملدا اے۔ ہری دی مغربی سرحد وچ ضلع صوابی واقع اے۔ مغرب تے جنوب مغرب وچ پنجاب دے دو ضلعے اٹک تے راولپنڈی جدوں کہ جنوب مشرق وچ وفاقی راجگڑھاسلام آباد واقعہ اے۔
موسم[سودھو]
ہری پور موسم دے لحاظ توں گرم بارانی معتدلہ خطے وچ شمار کیتا جا سکدا اے۔ ایتھے سب توں زیادہ گرم مہینہ جون دا ہُندا اے، جس درجہ حرارت 40 ڈگری سینٹی گریڈ توں وی ودھ جاندا اے ،اس دے بعد جولائی ،اگست وچ مون سون دی وجہ توں بہت زیادہ بارشاں ہُندیاں نيں جس توں گرمی دا زور تاں ٹُٹ جاندا اے مگر حبس بہت ودھ جاندی اے۔ نومبر دا مہینے وچ سب توں کم بارش ہُندی اے تے پور ماہ عموماً خشک سردی وچ لنگھدا اے۔ سردی دے موسم وچ جنوری سب توں سرد ہُندا اے، جدوں بعض دناں وچ درجہ حرارت نقظہ انجماد توں وی گر جاندا اے۔ مارچ ،اپرئل تے ستمبر،اکتوبر دے مہینےآں وچ موسم معتدل رہندا اے ۔
| ہری پور دا موسم | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
| اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 17 (63) |
18 (64) |
23 (73) |
28 (82) |
34 (93) |
40 (104) |
37 (99) |
34 (93) |
33 (91) |
30 (86) |
24 (75) |
19 (66) |
۴۰.۰ (۱۰۴) |
| اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 0 (32) |
06 (43) |
10 (50) |
14 (57) |
19 (66) |
24 (75) |
26 (79) |
24 (75) |
17 (63) |
10 (50) |
5 (41) |
0 (32) |
۰ (۳۲) |
| مینہہ م م (انچ) | 63.1 (2.484) |
68.8 (2.709) |
78.3 (3.083) |
58.7 (2.311) |
32.9 (1.295) |
41.1 (1.618) |
162.9 (6.413) |
175.0 (6.89) |
78.3 (3.083) |
22.6 (0.89) |
15.4 (0.606) |
38.5[۱] | |
| [حوالہ درکار] | |||||||||||||
انتظامی تقسیم[سودھو]
ضلع ہری پور کوغازی تے ہری پور دو تحصیلاں وچ تقسیم کیتا گیا سی لیکن 2018 وچ اک تیسری تحصیل خانپور نوں اس وچ شامل کیتا گیا۔ صوبائی اسمبلی دے لئی ضلع تن صوبائی حلفےآں وچ تقسیم اے۔ جو بالترتیب پی دے 40،پی دے 41، پی دے 42 دے ناں توں منسوم نيں۔ قومی اسمبلی دے لئی پورے ضلع صرف اک حلقے تک محدور اے جو این اے 17 کہلاندا اے جسنوں 2018ء وچ منعقدہ بلدیاتی انتخابات وچ ضلع ہری پور نوں 45 یونین کونسلاں وچ تقسیم کیتا گیا۔ جنہاں وچوں 37 ہری پور جدوں کہ صرف 8 تحصیل غازی وچ شامل نيں۔
ہری پور دی صنعتاں[سودھو]
صنعتي لحاظ توں ہري پور صوبہ خیبر پختونخوا ميں بڑ ا ضلع اے وڈے وڈے صنعتي يونٹ جيسے ٹيلي فون فيکٹري، ہزارہ فرٹيلائزر، پاک چائنا فرٹيلائزر، تربيلا کاٹن ملز تے کئي اُوني کارخانے قائم ہيں۔ علاوہ ازيں حطار انڈسٹریل اسٹیٹ ميں کئي چھوٹے وڈے کارخانے لگائے گئے ہيں۔ انہاں صنعتاں کي وجہ توں يہ ضلع ملکي سطح اُتے معاشي ترقي ميں ايک اہم کردار ادا کر رہاہے۔تے اس توں دی غریب لوکاں نوں روزگار حاصل اے۔
نباتات و حیوانات[سودھو]
ہریپورجغرافیائی لحاظ توں انتہائی متنوع ضلع اے۔ ایتھے اُتے زرخیز میدانی علاقےآں توں نال،بلندوبالا پہاڑ وی موجود نيں۔ اک طرف میدانی علاقے کھیتاں دا باغات توں لیس نيں تاں دوسری طرف ایتھے دے پہاڑ جنگلاں ،ندی نالاں تے آبشاراں توں آباد نيں۔ اس لئی ایتھے حیونات تے نباتات دی بہت ساریاں نسلاں موجود نيں۔
زرعی پیداوار[سودھو]
ہری پور دا زیادہ تر زرعی رقبہ بارانی اے ،جتھے سال وچ دو بار ربیع تے خریف دی فصیلاں بوئی تے کاٹی جاندیاں نيں۔ انہاں فصلاں وچ گندم، مکئی ،باجرہ تے سرساں شامل نيں۔ انہاں دے علاوہ سرائے صالح دے مقام اُتے دوڑ ندی توں تے خانپور ڈیم توں کڈی گئی نہراں اُتے مشتمل علاقےآں وچ سبزیاں وی کاشت دی جاندیاں نيں۔ ایتھے اُتے عام کاشت دی جانے والی سبزیاں وچ مٹر، ٹماٹر،آلو،پیاز، کھیرے،بینگن،کدو، لہسن، ادرک، کریلا،ٹیندا، پیٹھا تے پالک شامل نيں۔ ایہ ضلع خاص کر سبزی نہ صرف پشاور بلکہ اسلام آباد تے صوبہ پنجاب نوں وی مہياکردا اے۔
ہری پور وچ پھلاں دے باغات اُتے کثرت توں موجود نيں۔ جنہاں وچ لوکٹ، امرود، مالٹا تے لیچی جداں پھل پیدا ہُندے نيں۔ خاص کر لوکٹ دی پیداوار دے حوالے توں ہری پور بہت مشہور اے۔ اس دے علاوہ خانپور وچ پیدا ہونے والے مالٹا اپنے ذائقے وچ ثانی نئيں رکھدا۔ انہاں باغات وچ بلڈ مالٹا تے شکری مالٹا حاصل کیتا جاندا اے۔
پشاور توں اسلام آباد موٹر وے تے غازی بروتھا بند پروجيکٹ دے قيام توں ضلع دی سماجی تے معاشی ترقی مزيد يقينی ہونے دا امکان اے۔
شماریات[سودھو]
تحصیلاں دی تعداد2: ہری پور تے غازی
ہري پور ضلع دا کُل رقبہ1725 مربع کلوميٹر اے۔
ایتھے في مربع کلو میڑ 466 افراد آباد ہيں
سال 2004-05ميں ضلع کي آبادي 803000 تھی
پینڈو آبادي دا وڈا ذریعہ معاش زراعت اے۔
کُل قابِل کاشت رقبہ 77370 ہيکٹيرزہے
ہسپتال[سودھو]
سرکاری ہسپتال
- ضلع ہسپتال ہری پور جی ٹی روڈ
- ضلع ہسپتال ڈھینڈہ روڈ
- فوجی فاونڈیشن ہسپتال ڈھینڈہ روڈ
غیر سرکاری ہسپتال
- الغازی ہسپتال
- یحیٰی ہسپتال
- شاہ فیصل ہسپتال
- نور سرجیکل
- علامہ محمد اقبال ہسپتال
ڈیم[سودھو]
دنيابھر ميں مٹی دا بنیا ہویا سب توں وڈا بند تربیلا بند اسی ضلع ميں دریائے سندھ اُتے تعمير کيا گيا اے۔ يہ ڈيم 2200 ميگاواٹ بجلي پيدا کردا اے۔ اس دے علاوہ وی ہری پور فیر وچ چھوٹے وڈے ڈیماں دا جال بچھا ہويا اے جو مندرجہ ذیل نيں۔
- خان پور ڈیم
- تربیلہ ڈیم
- خیرباڑا ڈیم
- کاہل ڈیم
- بھُٹڑی ڈیم
- منگ ڈیم
ہور[سودھو]