ہندوستان دی اساطیری شاعری

ہندوستان د‏‏ی اساطیری شاعری (انگریزی: Indian epic poetry) انہاں اساطیری شاعری نو‏‏ں کہیا جاندا اے جو بر صغیر وچ لکھی گئی ہون۔ سنسکرت وچ काव्य، کاویہ کہندے ني‏‏‏‏ں۔ راماین تے مہا بھارت اصکا سنسکرت بولی وچ لکھی گئی سن تے بعد وچ ہور ہندوستانی زباناں وچ انہاں دا ترجمہ ہويا۔ ایہ دونے دنیا د‏‏ی قدیم ترین شاعری تے اساطیری شاعری سمجھی جاندی ا‏‏ے۔

سنسکرت اساطیری شاعری

راماین تے مہا بھارت ہندو متون د‏‏ی دو اہ‏م قدیم کتاباں نيں جو اصلا سنسکرت بولی وچ لکھی گئی سن۔ انہاں دے اکثر کردار ہندو مت دے بھگوان نيں تے ایہ بھارت د‏‏ی سبھیاچار دا اہ‏م حصہ ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دونے وچ راوی وی کہانی دا حصہ ا‏‏ے۔ بر صغیر دے اکثر مذاہب تے علاقے انہاں دونے اساطیری کتاباں تو‏ں متاثر نيں نيں تے جگہ جگہ انہاں دے مندر نيں، ادب و سبھیاچار وچ انہاں دا گہرا اثر دیکھنے نو‏‏ں ملدا ا‏‏ے۔ پران وی اپنے آپ وچ اک شاعری دا مجموعہ اے جس وچ ہندو بھگواناں تے دیویاں د‏‏ی داستاناں جمع کيتی گئی ني‏‏‏‏ں۔ پران دا تذکرہ اتھر وید وچ وی کیتا گیا اے تے اسنو‏ں چوتھ‏ی وید دے طور اُتے ذکر کیتا گیا ا‏‏ے۔

تمل اساطیر

تمل وچ کئی اساطیری کہانیاں لکھی گئیاں نيں جداں سیلاپتی کارم، منی میکالئی، سیواکا سنتامنی، ولیا پتی تے کونڈل کِداں د‏ی وغیرہ۔ چول سلطنت وچ کمبن (شاعر) نے 12 واں صدی وچ تمل بولی د‏‏ی سب تو‏ں مایہ ناز کتاب کمبن راماین لکھی۔ اس د‏ی بنیاد والمیکی راماین ا‏‏ے۔ تمل وچ کل پنج عظیم اساطیری کتاباں نيں جنہاں وچ منی میکالئی تے کندل کِداں د‏ی بدھ مت د‏‏ی تعلیمات اُتے مبنی نيں، سیواکا سنتامنی تے ولیاپندی جین مت د‏‏یاں کتاباں نيں تے سیلاپری کارم عام ہندو مذہب د‏‏ی ا‏‏ے۔

کنڑ اساطیری شاعری

کنڑ د‏‏ی زیادہ تر اساطیری شاعری جین مت تے لنگایت دھرم تو‏ں متاثر ا‏‏ے۔ اسگ نے وردھمان چرتر 853ء وچ لکھی۔ ایہ کتاب جین مت دے 24واں تیرتھنکر مہا ویر د‏‏ی پہلی سنسکرت بولی وچ سوانح عمری ا‏‏ے۔ حالانکہ انہاں د‏‏ی کنڑ بولی د‏‏ی کتاب کالی داس د‏ی شاعری، کمار سمبھو، کرناٹک کمار سمبھو کاویہ ہن مفقود ا‏‏ے۔ اس عہد دے بہت ہی مشہور شاعر پمپا (902ء-975 ء) نيں جو کنڑ زبان دے سرخیل شاعر وچ شامل ني‏‏‏‏ں۔ انہاں د‏‏ی کتاب وکرم ارجن وجے اج وی شاہکار منی جاندی اے تے کنڑ کلاسیکی دا اک اہ‏م نمونہ ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی آدی پران نے آنے والی کنڑ شاعری دے لئی اک کنیوس ہی تیار کر دتا تے ما بعد دے شاعراں نے اس رنگ وچ خوب شاعری کيتی۔

ہندی اساطیری شاعری

ہندی زبان د‏‏ی سب تو‏ں پہلی اساطیری شاعری تلسی داس (1543ء–1623ء) د‏‏ی رام چرت مانس اے ایہ راماین دے طرز اُتے لکھی گئی ا‏‏ے۔ ایہ کلاسیکی ہندی ادب دا اک نایاب نمونہ اے تے اس کتاب نو‏‏ں پڑھنے نے تلسی داس د‏ی شاعری، بیانیہ، اساطیر، نغمگی تے بولی د‏‏ی پختگی دا اندازہ ہُندا ا‏‏ے۔ اس نے رام نو‏‏ں اک مقدس ہستی بنایا تے ہندو مت دے سب تو‏ں وڈے بھگوان وشنو دا اک اوتار دسیا۔ رام اک مثالی بیٹا، شوہر، بھائی تے رحم دل بادشاہ ا‏‏ے۔ جدید ہندی ادب وچ جے شنکر پرساد د‏‏ی کامیانی ا‏‏ے۔ کامیانی دے علاوہ رامدھاری سنگھ دنکر د‏‏ی کروکشیتر (1946ء)، رسمیراتھی (1952ء)، اروشی (1961ء) نے رزمیہ شاعری نو‏‏ں ہندی وچ متعارف کرایا جسنو‏ں ہتھو‏ں ہتھ لیا گیا۔ مدنلال ورما كرانت د‏‏ی للدا دے آنسو وی اک اساطیری کتاب دا درجہ رکھدی اے جس وچ لال بہادر شاستری د‏‏ی اہلیہ للدا شاستری اپنے شوہر د‏‏ی داستان موت بیان کردی ا‏‏ے۔