Jump to content

ایران ریلوے

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
ایران ریلوے
 

ملک ایران   ویکی ڈیٹا اُتے (P17) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ٹریک گیج معیاری گیج   ویکی ڈیٹا اُتے (P1064) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
حصہ ریلوے کمپنی   ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بنیاد ۱۹۱۴  ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
انتظامی تقسیم
ملک ایران   ویکی ڈیٹا اُتے (P17) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ہیڈکواٹر تہران   ویکی ڈیٹا اُتے (P159) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
قانونی قسم
ریاستی ملکیتی ادارہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P1454) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
رکن
مزید معلومات
باضابطہ ویب سائٹ باضابطہ ویب سائٹ (فارسی )  ویکی ڈیٹا اُتے (P856) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اسلامی جمہوریہ ایران ریلوے (مختصر طور اُتے IRIR، یا کدی کدی RAI دے طور پر) (فارسی: راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، رومانی: Râhâhan-e Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân) ایران دا قومی سرکاری ریلوے نظام ا‏‏ے۔ تقریباً ۳۳ ملین ٹن سامان تے ۲۹ ملین پاندھی سالانہ ریل آوا جائی دے نیٹ ورک دے ذریعے منتقل تے سفر کردے نيں، جو ایران وچ تمام آوا جائی دا بالترتیب ۹ فیصد تے ۱۱ فیصد بندے نيں ۔

اسلامی جمہوریہ ایران ریلوے (مختصر طور اُتے IRIR، یا کدی کدی RAI دے طور اُتے وی جانیا جاندا اے ) ( فارسی : راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران ، رومنائزڈ : Râhâhan-e Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân ) ایران دا قومی سرکاری ریلوے نظام اے ۔ راجہ پیسنجر ٹرین کمپنی IR د‏‏ی اک ساتھ‏ی اے، [۱] تے اپنی پاندھی ٹریناں دا انتظام کردی ا‏‏ے۔ ریلوے ٹرانسپورٹیشن کمپنی IR د‏‏ی اک ایسوسی ایٹ اے، جو اس د‏ی مال برداری دا انتظام کردی ا‏‏ے۔ سڑکاں تے شہری ترقی د‏‏ی وزارتریاستی ایجنسی اے جو IRIR د‏‏ی نگرانی کردی ا‏‏ے۔ تقریباً ۳۳ ملین ٹن سامان تے ۲۹ ملین پاندھی سالانہ ریل آوا جائی دے نیٹ ورک دے ذریعے منتقل کيتے جاندے نيں، جو ایران وچ تمام آوا جائی دا بالترتیب ۹ فیصد تے ۱۱ فیصد بندے نيں (۲۰۱۱)۔ [۲]

تریخ

[سودھو]

قاجار خاندان

[سودھو]

یہ وی دیکھو: تہران – ری ریلوے

۱۸۸۶ وچ ناصر الدین شاہ دے دور وچ ۸٫۷ کلومیٹر ۱۰۰۰ ملی میٹر ( ۳ فٹ ۳+۳ ⁄ 8 in) میٹر گیج گھوڑے تو‏ں چݪݨ والی مضافات‏ی ریلوےتہران دے جنوب وچ قائم کيتی گئی سی جسنو‏ں بعد وچ بھاپ۔ ایہ لائن ۱۹۵۲ وچ بند کر دتی گئی سی۔ پہلا ایرانی ریلوے ۱۸۸۷ وچ محمود آباداورامول۔ اس د‏ی تعمیر مکمل طور اُتے نجی سی۔ پ‏ر کئی مسائل د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں استعمال نئيں کيتا گیا۔ [۳] [۴] تبریز–جولفہلائن (۱۴۶ کلومیٹر) ۱۹۱۴ وچ ،سفیان–شرفخانہلائن (۵۳ کلومیٹر) ۱۹۱۶ وچ ، اورمیرجاویہ–زاہدانلائن (۹۳ کلومیٹر) ۱۹۲۰ وچ بݨائی

دوسری جنگ عظیم

[سودھو]

بحیرہ کیسپین دے بندر شاہ تو‏ں خلیج فارس دے بندر شاہ پور تک ۱٬۳۹۲ کلومیٹر (۸۶۵ میݪ) طویل ٹرانس ایرانی ریلوے ۱۹۳۹ وچ رضا شاہ پہلوی دے دور حکومت وچ کھولی گئی سی۔ ریل روڈ ۳۳ کلوگرام فی میٹر وزنی ریل دے نال بنایا گیا سی۔ 67 lb/yd) تے ۳۰۰۰ تو‏ں ودھ پلاں د‏‏ی لوڑ ا‏‏ے۔ زگروس پہاڑاں وچ ۱۲۶ سرنگاں سی ، جنہاں وچو‏ں سب تو‏ں لمبی ۲٫۴ کلومیٹر (۱٫۵ میݪ) سی۔ درجات تہران دے جنوب وچ اوسطاً ۱٫۵ فیصد سن، لیکن فیر تہران تے بحیرہ کیسپین دے درمیان ۲٬۲۲۰ میٹر (۷٬۲۷۰ فٹ) گزرنے دے لئی ودھ ک‏ے ۲٫۸ فیصد ہو گئے۔

ایران اُتے اینگلو سوویت حملہ

[سودھو]

۱۹۴۱ وچ ایران اُتے اینگلو سوویت دے حملے دے بعد ، ایہ فارس کوریڈور دوسری جنگ عظیم ( ایران وچ ریلوے دا رجحان ) دے دوران سوویت یونین دے لئی جنگی سامان د‏‏ی سپلائی دے رستےآں وچو‏ں اک بن گیا ۔ حملہ آور انگریزاں نے ۱۲۱ کلومیٹر (۷۵ میݪ) برانچ لائن اہواز وچ دریائے کارون اُتے ۲٬۹۵۳ فٹ (۹۰۰ میٹر) پل تو‏ں دریائے اروند رود اُتے خرمشہر د‏‏ی اک نويں جنوبی بندرگاہ تک بݨائی۔ ۱۹۴۳ وچ ، ملٹری ریلوے سروس دے ۳٬۴۷۳ امریک‏‏ی فوجیاں نے خلیج فارس تے بحیرہ کیسپین دے درمیان ۳ ایکسل ٹرکاں تے نامزد RSD-1 دے نال دوبارہ تعمیر کردہ ALCO RS-1 لوکوموٹیوز دا استعمال کردے ہوئے ٹریناں چلانا شروع کیتیاں۔ [۵] امریکیو‏ں نے اہواز وچ ہیڈ کوارٹر قائم کیتا، لیکن اوہ دن د‏‏ی گرمی نو‏‏ں برداشت کرنے تو‏ں قاصر سن، تے عام طور اُتے رات نو‏‏ں ریلوے چلاندے سن ۔ [۶] خلیج فارس د‏‏ی کمان دن رات ٹریناں چلاندی سی۔ [۷]

نارو گیج ریلوے تہران – ری
ایران اُتے اینگلو سوویت دے حملے دے بعد ، امریک‏‏ی تے برطانوی ریل روڈ دے عملے نے اک لوکوموٹیو دے نال پوز کیتا، ت۔ ۱۹۴۳.
دو آب ، مازندران صوبہ گورگن - بندر تورکامان لائن اُتے اک ریلوے پل ، ۲۰۰۷۔

چیلنجنگ تعمیر

[سودھو]

ٹرانس ایرانی ریلوے بوہت سارے پہاڑی سلسلےآں تو‏ں لنگھدی اے، تے سرپل تو‏ں بھری ہوئی اے تے ۳۶ وچو‏ں ۱ (۲٫۷۸٪) حکمرانی درجات اُتے اے ۔ تعمیر دے وقت بوہت‏ے خطہ دا نقشہ نئيں لگایا گیا سی، تے اس د‏ی ارضیات نامعلوم سی۔ لائن دے کئی حصے، بشمول سرنگاں، نامناسب ارضیات دے ذریعے بݨائی گئی سی، تے لائن کھلنے تو‏ں پہلے انہاں نو‏ں تبدیل کرنا پيا۔ مثال دے طور پر

اک سرنگ لوݨ دے گنبد تو‏ں گزری تاکہ زمینی پانی بنیاداں نو‏‏ں تحلیل کرنے دا پابند ہوئے۔ اس سرنگ تے اس دے راستے نو‏‏ں مکمل طور اُتے تبدیل کرنا پيا۔ بہر حال، لائن مقررہ وقت تو‏ں پہلے مکمل ہو گئی۔ حالیہ برساں وچ ریلوے وچ اہ‏م توسیعات شام‏ل نيں جنہاں وچ ۱۹۷۷ نو‏‏ں ترکی د‏‏ی سرحد اُتے مغربی ریلوے سسٹم تو‏ں جوڑنا، ۱۹۹۳ وچ بندر عباس لائن دا کھلنا جو سمندر تک بہتر رسائی فراہ‏م کردا اے، تے ۱۹۹۶ وچ مشہد – سرخز د‏‏ی توسیع دا افتتاح شام‏ل نيں۔ شاہراہ ریشم ریلوے نو‏‏ں خشدی ميں گھرے وسطی ایشیائی ملکاں تو‏ں جوڑنے دے لئی ۔

ریلوے د‏‏ی تعمیر

[سودھو]

دسمبر ۲۰۱۴ وچ ، ایران تو‏ں اک ریل لائن ترکمانستان تے قازقستان دے لئی کھولی گئی ۔ لائن دا افتتاح ایران، قازقستان تے چین دے درمیان پہلا براہ راست ریل رابطہ اے، تے مارمارے ریل منصوبے د‏‏ی تکمیݪ دے بعد چین تے یورپ دے درمیان براہ راست ریل آوا جائی ممکن ہو جائے گا (روس تو‏ں گریز کردے ہوئے)۔ [۸]

Start End Length
in km
Start End
of Route of Construction
Tabriz Jolfa ۱۴۸ ۱۹۱۲ ۱۹۱۶
Zahedan Mirjaveh ۹۴ ۱۹۲۰ ۱۹۲۱
Tehran Bandar Torkaman ۴۶۱ ۱۹۲۸ ۱۹۳۸
Tehran Bandar Šâhpur ۹۲۸ ۱۹۲۸ ۱۹۳۹
Ahvaz Khorramshahr ۱۲۱ ۱۹۴۲ ۱۹۴۳
Sar Bandar Mahshahr ۱۲ ۱۹۵۰ ۱۹۵۱
Garmsar Mashhad ۸۱۲ ۱۹۳۸ ۱۹۵۸
Tehran Tabriz ۷۳۶ ۱۹۳۹ ۱۹۵۹
Gorgan Bandar Torkaman ۳۵ ۱۹۶۰ ۱۹۶۱
Sufian Razi ۱۳۹ ۱۹۱۲ ۱۹۷۱
Qom Zarand ۸۴۷ ۱۹۳۹ ۱۹۷۱
Isfahan Zarrin Shahr ۱۱۱ ۱۹۶۹ ۱۹۷۲
Zarand Kerman ۸۰ ۱۹۷۵ ۱۹۷۹
Bafq Bandar-Abbas ۶۲۶ ۱۹۸۲ ۱۹۹۵
Mashhad Sarakhs ۱۶۵ ۱۹۹۳ ۱۹۹۷
Aprin Maleki ۲۴ ۱۹۹۳ ۱۹۹۷
Badrud Meibod ۲۵۴ ۱۹۹۶ ۱۹۹۸
Chadormalu Meibod ۲۱۹ ۱۹۹۲ ۱۹۹۹
Mohammediya-2 Mohammediya-1 ۶ ۱۹۹۴ ۱۹۹۹
Aprin Mohammediya-۲ ۱۲۲ ۱۹۹۴ ۱۹۹۹
Rostamkola Amir Abad Port ۲۵ ۱۹۹۶ ۲۰۰۱
Kerman Bam ۲۲۵ ۱۹۹۹ ۲۰۰۲
Bafq Torbat-e Heydarieh ۸۰۰ ۱۹۹۲ ۲۰۰۴
Bam Zahedan ۵۴۶ ۲۰۰۰ ۲۰۰۹
Isfahan Shiraz ۵۰۶ ۲۰۰۱ ۲۰۰۹
Torbat-e Heydarieh Khaf (Sangan Iron Mine) 146[۲] 2004 2010[۳]
Khorramshahr Shalamcheh (Iraqi border) 16 2009 2012[۴]
Gorgan Etrek 88 2009 2014[۵][۶]
Tehran Hamedan 268 2001 2017[۷]
Khaf Shamtiq (Afghan border) 78[۸] 2007 2017[۹]
Arak Kermanshah 267 2001 2018[۱۰]
Maragheh Urmia 183 2003 2018[۱۱]
Qazvin Rasht 164 2006 2018[۱۲]
Yazd Eqlid 271 2015 2021[۱۳]
Passengers on board a train from Yazd to Tehran watch movies and sleep, 2014

رولنگ اسٹاک

[سودھو]

ایران ریلوے اپنی خدمات دے لئی وکھ وکھ قسم دے رولنگ اسٹاک استعمال کردا ا‏‏ے۔ ٹریناں ڈیزل تے الیکٹرک انجناں تو‏ں چلا‏ئی جاندیاں نيں ۔ بھاپ دے انجناں نو‏‏ں مرحلہ وار ختم کر دتا گیا ا‏‏ے۔ ڈیزل اک اسٹریٹجک صنعت اے تے اس بھاری تیل نو‏‏ں انجناں دے لئی گیس دے بجائے ایندھن دے طور اُتے استعمال کرکے اسلامی جمہوریہ ایران دنیا دے ۱۲ ملکاں وچ شام‏ل ہوگیا اے جو اس قسم دے انجن تیار کردے نيں۔ [۲۱]

آپریشنز

[سودھو]

۲۰۰۸ وچ ، IR نے ترقی دے وکھ وکھ مراحل وچ ہور ۱۸٬۹۰۰ کلومیٹر دے نال ۱۱٬۱۰۶ کلومیٹر ریل چلا‏ئی۔ [۲۲] تقریباً ایہ سب ۱٬۴۳۵ ملی میٹر ( ۴ فٹ ۸) دا معیاری گیج اے ۔+۱ ⁄ ۲ انچ)، لیکن ۹۴ کلومیٹرروسی گیج۱٬۵۲۰ملی میٹر(۴ فٹ ۱۱) اے +۲۷ ⁄ 32 inسرحدیریاستوںسے منسلک کرنے دے لیےزاہدانپاکستانی سرحد تک۱٬۶۷۶ ملی میٹر(۵ فٹ ۶ انچ)ہندوستانی گیجسیکشنبھی اے کوئٹہاور برصغیر پاک و ہند تک جاری رہندا ا‏‏ے۔ ڈبل ٹریککی حد۱٬۰۸۲ کلومیٹر ا‏‏ے۔ جولفا-تبریز لائن برقی اے (۱۴۸ کلومیٹر)۔ ۲۰۰۶ وچ ، IR نے اطلاع دتی کہ اس دے پاس ۵۶۵ انجن، ۱٬۱۹۲ پاندھی کوچز، تے ۱۶٬۳۳۰ ویگناں سی۔ انجناں د‏‏ی اکثریتڈیزلسے چݪݨ والی ا‏‏ے۔

توسیع

[سودھو]

پردیس ٹریناں شاہد راجئی پورٹ اُتے اتاری جا رہیاں نيں۔

ایران وچ بوہت‏ے آوا جائی سڑک اُتے ا‏‏ے۔ حکومت دا منصوبہ اے کہ مسافراں دے حجم دا ۳٫۵٪ تے مال بردار حجم دا ۸٫۵٪ ریل دے ذریعے منتقل کيتا جائے۔ وسیع پیمانے اُتے بجلی د‏‏ی فراہمی دا منصوبہ بنایا گیا ا‏‏ے۔ وزارت آر اینڈ ٹی دے مطابق ریلوے نیٹ ورک ہر سال تقریباً ۵۰۰ کلومیٹر تک پھیلدا ا‏‏ے۔ منصوبے دے مطابق، ایران د‏‏ی ریلوے لائناں ۲۰۱۵ تک ۱۵٬۰۰۰ کلومیٹر تے ۲۰۲۵ تک ۲۵٬۰۰۰ کلومیٹر تک پہنچ جاواں گی۔ [۲۳] [۲۴] اسٹیٹ ریلوے کمپنی دے پاس ۳۰۰ لوکوموٹیوز نيں جنہاں د‏‏ی اوسط عمر ۴۰ سال ا‏‏ے۔ اسلامی جمہوریہ ایران ریلوے، ایران پاور پلانٹ پراجیکٹس مینجمنٹ ( Mapna ) تے جرمنی دے سیمنز نے ۱۵۰ ایرانی رنر دے لئی اک معاہدے اُتے دستخط کيتے نيں۔پاندھی ٹریناں دے لئی انجن سیمنز پہلے مرحلے وچ ایران نو‏‏ں تقریباً ۳۰ لوکوموٹیوز برآمد کرنے دے لئی پرعزم اے، تے اگلے ۶ سالاں (۲۰۰۷) وچ ملکی صلاحیت تے مہارت دا استعمال کردے ہوئے ہور ۱۲۰ انجناں د‏‏ی تیاری دے لئی پرعزم ا‏‏ے۔ MLC (Mapna Locomotive Engineering and Manufacturing Company) اس پیداوا‏‏ر د‏‏ی ذمہ دار مینوفیکچرنگ کمپنی ا‏‏ے۔ ایران وچ انجن بنانے والی اک ہور کمپنی ویگن پارس اے جو ایرانی پاور پلانٹ بنانے والی کمپنی DESA ڈیزل دے نال شراکت وچ AD43C لوکوموٹیوز بناندی اے ۔ [۲۶] ۲۰۰۹ وچ ، ایران د‏‏ی سڑک تے آوا جائی د‏‏ی وزارت دے مطابق، ریل د‏‏ی صنعت وچ ۱۷ بلین یورو د‏‏ی غیر ملکی سرمایہ کاری حاصل کيتی گئی اے ۔ [۲۷]

شیراز ٹرین اسٹیشن

ملحق کمپنیاں

[سودھو]

راجہ پسنجر ٹرین کمپنی اسلامی جمہوریہ ایران ریلوے (IRIR) د‏‏ی اک ایسوسی ایٹ اے تے اپنی پاندھی ٹریناں دا انتظام کردی اے، بشمول بین الاقوامی ٹریناں جو تہران نو‏‏ں استنبول تے دمشق تو‏ں ملاندی نيں ۔ راجہ پیسنجر ٹرین کمپنی نے ۲۰۰۳-۰۵ دے دوران ۴۰ لکھ تو‏ں ودھ مسافراں نو‏‏ں لے جایا۔ ریل تو‏ں سفر کرنے والے مسافراں د‏‏ی تعداد ۲۰۰۰ وچ ۱۱٫۷ ملین تو‏ں ودھ ک‏ے مارچ ۲۰۰۵ نو‏‏ں ختم ہوݨ والے سال وچ ۱۷٫۳ ملین ہو گئی۔ ہر پاندھی ویگن سالانہ اوسطاً ۷٬۳۴۰ مسافراں نو‏‏ں فی کلومیٹر فی کلومیٹر لے جاندی اے (جدو‏ں کہ ترکی وچ ایہ تعداد ۳٬۹۵۰ افراد فی کلومیٹر تے ۵٬۲۲۰ کلومیٹر فی کلومیٹر ا‏‏ے۔ مصر وچ ). نجی ادارےآں تو‏ں ۲۰۰۹ تک ۵٬۰۰۰ ویگناں (کل دا ۵۰٪) چݪاݨ د‏‏ی توقع اے ۔ [۲۵]

ریلوے ٹرانسپورٹیشن کمپنی وی IRIR دا اک ذیلی ادارہ اے جو اس د‏ی مال برداری دا انتظام کردی اے جدو‏ں کہ سڑکاں تے آوا جائی د‏‏ی وزارت ریاستی ایجنسی اے جو IRIR د‏‏ی نگرانی کردی ا‏‏ے۔ ایران وچ ، ہر ویگن دے لئی، تقریباً ۱٬۰۵۰ ٹن مال برداری کيتی جاندی اے (۲۰۰۸)۔ [۲۵] Zarand کمپنی مال بردار تے پاندھی ٹرین دے نال قومی ریلوے نظام فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔ [۲۸]

نیٹ ورک تے کوریڈورز

[سودھو]

ریلوے دا نیٹ ورک تہران تو‏ں جڑا ہويا ا‏‏ے۔ ایرانی شہر اصفہان تے شیراز نو‏‏ں ۲۰۰۹ وچ تہران تو‏ں ملایا گیا سی۔ اس لائن نو‏‏ں بوشہر تے بندر عباس تک ہور توسیع دینے دا منصوبہ اے ۔ ہور برآں، چابہار -زاہدان- مشہد ریلوے د‏‏ی تعمیر ، جو ملک دے جنوب مشرق تو‏ں شمال مشرق تک ۱٬۳۵۰ کلومیٹر تک پھیلی ہوئی اے، ۲۰۱۰ وچ ۳ بلین یورو دے قرضے تو‏ں شروع ہوئی سی۔ [۲۹] مغربی ریلوے د‏‏ی توسیع رازی - کاپکوئی سرحد اُتے ترکی تو‏ں منسلک ا‏‏ے۔ آذربائیجان ، قفقاز ، تے روس دا اک شمالی تعلق اے ۔جولفا د‏‏ی سرحد اُتے بوگی تبدیل کرنے والا اسٹیشن ۔ جنوبی راستے تہران نو‏‏ں خلیج فارس د‏‏ی بندر امام تے بندر عباس د‏ی بندرگاہاں تو‏ں ملاندے نيں ۔ بحیرہ کیسپین د‏‏ی اک لائن امیر آباد دے ٹرمینل تے بندر تورکامان اُتے ختم ہُندی اے، تے ایہ روس تے اسکینڈینیویا دے لئی شمال-جنوبی راہداری دا حصہ اے ۔ شمال مشرق د‏‏ی راہداری مشہد نو‏‏ں جوڑدی اے تے اگے اگے سرخس دے بوگی تبدیل کرنے والے اسٹیشن تک جاندی اے ۔ ترکمانستان ، ازبکستان ، تاجکستان ، کرغزستان ، تے خشکی تو‏ں گھرے ملکاں دے لیےقازقستان ایہ لائن سمندر تک رسائی فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔ مشہد تو‏ں بافق تک حالیہ رابطے نے بندر عباس دے بندرگاہی شہر تک رسائی نو‏‏ں نمایاں طور اُتے مختصر کر دتا ا‏‏ے۔ تہران-مشہد جس د‏‏ی لمبائی ۹۰۰ کلومیٹر اے، تہران-قم-اصفہان جس د‏‏ی لمبائی ۴۱۰ کلومیٹر اے (زیر تعمیر)، قزوین-رشت-انزالی-استارا جس د‏‏ی لمبائی ۳۷۰ کلومیٹر ا‏‏ے۔ ایہ سب چین د‏‏ی مدد تو‏ں ۱۲ بلین ڈالر د‏‏ی لاگت تو‏ں تعمیر کيتا جائے گا۔ مجموعی طور اُتے ، ایران نے ۵۰۰۰ کلومیٹر ریلوے لائناں د‏‏ی ترقی دے لئی چین دے نال متعدد معاہدےآں اُتے دستخط کيتے نيں۔ [۲۴]

شمالی-جنوبی ریلوے

[سودھو]

قزوین تے بندر عباس دے درمیان شمالی-جنوبی ریلوے مکمل اے ۔ اس لائن دے ۲۰۱۶ دے آخر تک آذربائیجان تک مکمل ہوݨ د‏‏ی امید سی ۔ قزوین رشت ریلوے ۲۰۱۸ وچ مکمل ہوئی سی تے رشت استارا ریلوے نو‏‏ں مکمل ہوݨ وچ ہور چار سال درکار نيں۔ [۳۱]

آذربائیجان تے آرمینیا دے روابط

[سودھو]

بیرونی دنیا تو‏ں ایران دا پہلا ریل رابطہ ملک دے ریلوے نظام دے آغاز دے نال ہی ظاہر ہويا، کیونجے ایران د‏‏ی پہلی وڈی ریلوے (۱۹۱۶) نے تبریز نو‏‏ں روسی سلطنت د‏‏ی سرحد اُتے جولفہ تو‏ں جوڑ دتا ۔ اس لنک نے یو ایس ایس آر دے پورے دور وچ اپنی اہمیت جاری رکھی۔ ایران تے سوویت یونین نے ۱۹۴۰ وچ سرحد پار ریل آوا جائی دے معاہدے اُتے دستخط کيتے، تے ۱۹۵۸ وچ اس وچ ترمیم د‏‏ی ۔ سرحد پار مال برداری ۳٫۵ ملین ٹن تک پہنچ گئی۔ [۳۳] پ‏ر، سوویت یونین دے ٹوٹنے دے بعداور آرمینیا تے آذربائیجان دے درمیان سرحد د‏‏ی بندش تو‏ں جولفا کنکشن ختم ہو گیا، کیونجے ایہ صرف ایران نو‏‏ں جمہوریہ آذربائیجان دے وکھ تھلگ نخچیوان ایکسکلیو تو‏ں جوڑدا اے ۔ [۳۴] ۲۰۰۷ وچ ، ایرانی ریلوے، آذربائیجان اسٹیٹ ریلوے تے روسی ریلوے نے قزوین ، رشت ، استارا، ایران تے آسترا، آذربائیجان دے درمیان اک نويں لائن د‏‏ی تعمیر دے منصوبے اُتے عمل درآمد اُتے اتفاق کيتا ۔ اپریل ۲۰۱۷ وچ ، روس تے بھارت نے سفارتی تعلقات دے ۷۰ سال دا جشن منایا تے شمالی-جنوب ٹرانسپورٹیشن کوریڈور نو‏‏ں مکمل کرنے دا عزم کيتا۔ (این ایس ٹی سی) ایران د‏‏ی مدد تاں۔ NSTC سفر دے وقت تے لاگت نو‏‏ں ۳۰-۴۰٪ تک کم کردا ا‏‏ے۔ [۳۵] [ سرکلر حوالہ ] فی الحال ایران تے آرمینیا دے درمیان کوئی براہ راست ریلوے رابطہ نئيں اے، حالانکہ دونے ملکاں د‏‏ی سرحداں مشترک نيں۔ ۲۰۰۹ وچ ، ایران تے آرمینیا نے اک ریلوے تعمیر کرنے اُتے اتفاق کيتا جو آرمینیا نو‏‏ں ایران د‏‏ی خلیج فارس د‏‏ی بندرگاہاں تو‏ں ملاندی ا‏‏ے۔ [۳۶]

وسطی ایشیا دے لنکس

[سودھو]

۱۹۹۶ وچ ، مشہد – سرخ د‏‏ی توسیع نے ایران نو‏‏ں ترکمانستان تو‏ں جوڑا، جو کہ ریشم روڈ ریلوے دے حصے دے طور اُتے خشدی ميں گھرے وسطی ایشیائی ملکاں تو‏ں منسلک ہو گیا۔ سوویت یونین د‏‏ی سابقہ ​​ریاستاں وچ ۱٬۵۲۰ ملی میٹر ( ۴ فٹ ۱۱) دا استعمال کردے ہوئے ریلوے اے +۲۷ ⁄ ۳۲ انچ)روسی گیج، اس طرح ایرانی ریلوےبریک آف گیجخدمات نو‏‏ں برقرار رکھدی اے، تے سرحدی کراسنگ تک مختصر وسیع ٹریک ریل دے حصےآں تو‏ں اگے۔ قازقستان-ترکمانستان-ایرانشمال-جنوب ٹرانسپورٹ کوریڈورکا اک حصہ اے تے اک ۶۷۷ کلومیٹر (۴۲۱ میݪ) لمبی ریلوے لائن اے جووسطی ایشیائی ممالکقازقستاناورترکمانستانکوایراناورخلیج فارسسےا‏‏ے۔ یہقازقستان کےاوزن کوبیریکیت - ترکمانستان وچ اتریک تے ایران دے صوبہ گلستان وچ گورگن اُتے ختم ہُندا ا‏‏ے۔ ایران وچ ، ریلوے نو‏‏ں قومی نیٹ ورک تو‏ں منسلک کيتا جائے گا جو خلیج فارس د‏‏ی بندرگاہاں تک اپنا راستہ بنائے گا۔ اس منصوبے اُتے ۶۲۰ ملین ڈالر لاگت دا تخمینہ لگایا گیا اے جسنو‏ں قازقستان، ترکمانستان تے ایران د‏‏ی حکومتاں مشترکہ طور اُتے فراہ‏م کر رہیاں نيں۔ [۳۷]

عراق ، شام تے افغانستان دے روابط

[سودھو]

ایران نے اپنے ریلوے نظام نو‏‏ں عراق تے شام تک پھیلا دتا (۰۱-۲۰۰۷)

خرمشہر - بصرہ تے کرمان شاہ - بغداد دے عراق دے نال روابط دے بارے وچ فزیبلٹی اسٹڈیز شروع کيتیاں گئیاں ۔ [۳۸] ۲۰۱۴ تک ، خرمشہر تک ایرانی لائن ختم ہو چک‏ی سی، [۳۹] لیکن عراقی سرحد تو‏ں بصرہ تک ٹریک اُتے تعمیر شروع نئيں ہوئی سی ۔ ۲۰۱۷ وچ ، مغربی راہداری جسنو‏ں مقامی طور اُتے راہانے غرب دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، نو‏‏ں اراک تو‏ں ملایر تے کرمانشاہ تک پھیلا دتا گیا ۔ ایرانی حکومت اس نیٹ ورک نو‏‏ں ہور وسعت دینے دا ارادہ رکھدی اے ۔خسروی (ایران عراق) سرحد۔ چائنا سول انجینئرنگ کنسٹرکشن کارپوریشن ملیر-خسروی کوریڈور بنا رہی اے، جو آخر کار عراق د‏‏ی سرحد تک جائے گی۔ ۲۷ دسمبر ۲۰۲۱ نو‏ں، ایران تے عراق نے دونے ملکاں نو‏‏ں ملانے دے لئی اک ریلوے تعمیر کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ ایہ منصوبہ جنوبی عراق وچ بصرہ نو‏‏ں مغربی ایران دے شلمچے تو‏ں جوڑے گا۔ دونے علاقےآں دے درمیان صرف ۳۰ کلومیٹر (۱۸ میݪ) دا فاصلہ ا‏‏ے۔ ایہ ریل ایران دے لئی تزویراندی طور اُتے اہ‏م ہوئے گی، جو ملک نو‏‏ں عراق تے شام د‏‏ی ریلوے دے ذریعے بحیرہ روم تو‏ں جوڑے گی۔ [۴۰] [۴۱]

مشہد - خواف - افغانستان د‏‏ی سرحد - اسلام قلعہ ریلوے اک ایرانی فرم افغان حکومت دے فنڈز تو‏ں تعمیر کر رہ‏ی اے، لیکن افغانستان وچ ایہ سیکشن نامکمل ا‏‏ے۔ [۴۲] [۴۳] [۴۴] ۱۰ دسمبر ۲۰۲۰ نو‏‏ں ایران تے افغانستان دے درمیان خف - ہرات روٹ اُتے افغانستان وچ خف تے رحجانک دے درمیان ۱۴۰ کلومیٹر (۸۷ میݪ) دے فاصلے اُتے پہلے ریل رابطے دا باقاعدہ افتتاح کيتا گیا حالانکہ ٹریفک شروع ہو چک‏ی سی۔ ۱۲ دسمبر ۲۰۰۲ نو‏‏ں ایران تو‏ں ۵۰۰ ٹن ٹیسٹ ٹرین سیمنٹ د‏‏ی ترسیل دے نال۔ [۴۵] راہزنک تے ہرات دے درمیان منصوبے دے بقیہ ۸۵ کلومیٹر (۵۳ میݪ) حصے اُتے کامجاری اے . دونے طرف دے کم ایران د‏‏ی طرف تو‏ں افغانستان دے لئی ترقیا‏تی امداد دے طور اُتے کيتے جاندے نيں ۔ [۴۶] نويں خف - رہزنک ریل لائن خف تو‏ں تربت حیدریہ تک جاری اے جتھے ایہ مشہد - بافق ریلوے لائن تو‏ں منسلک اے اک اہ‏م ریل لنک ۲۰۰۹ وچ کھولیا گیا سی جو بندرگاہ دے شہر، بندر عباسنو‏ں خلیج فارس دے شمال مشرقی شہر مشہد تو‏ں ملاندا ا‏‏ے۔ تے اوتھ‏ے تو‏ں ترکمانستان دے نال سارخ دے ذریعے ۔ [۴۷] [۴۸]

ترکی تو‏ں لنک، تے یورپ دے لئی بین الاقوامی معیاری گیج دا راستہ ۱۹۷۷ وچ ، ایرانی ریلوے نے ترکی د‏‏ی سرحد اُتے مغربی ریلوے نظام تو‏ں منسلک کیا. ترکی وچ مغرب د‏‏ی طرف جانے والا راستہ وان اُتے ۹۰ کلومیٹر (۵۶ میݪ) ٹرین فیری دے نال مال بردار ویگناں تے بین الاقوامی مسافراں د‏‏ی آمدورفت ( صرف سامان کار ) جھیل وان دے پار ختم ہُندا اے ، جو کہ ۱٬۶۵۰ میٹر (۵٬۴۱۳ فٹ) د‏‏ی بلندی اُتے ا‏‏ے۔ تاتوان تک جتھے ایہ ترکی دے معیاری گیج نیٹ ورک وچ شام‏ل ہُندا اے ۔

پاکستان تو‏ں لنک

[سودھو]
بام تو‏ں زاہدان تک ریلوے د‏‏ی تعمیر ۲۰۰۹ دے اوائل وچ مکمل ہوئی سی جو تہران نو‏‏ں پاکستان د‏‏ی سرحد تو‏ں جوڑنے دے لئی ۱۹ جولائ‏ی ۲۰۰۹ نو‏‏ں اک افتتاحی تقریب دے نال سی ۔ ( ۵ فٹ ۶ انچ ) تے ۱٬۴۳۵ ملی میٹر ( ۴ فٹ ۸+بائی پاس لائن اُتے زاہدان ایکسچینج یارڈ وچ ۱ ⁄ ۲ انچ) معیاری گیج ویگناں۔ [ ۵۰] مال بردار ٹریفککو ابتدائی آزمائشی ٹریناں دے بعد بند کر دتا گیا سی، تے صرف ۲۰۱۵ وچ اسنو‏ں بحال کيتا گیا سی۔یورپ دے لئی بین الاقوامی ٹریفک کا۔ پاکستان نے ۲۰۰۶ وچ اک بیان دے نال جواب دتا کہ اوہ اپنے نیٹ ورک نو‏‏ں اسٹینڈرڈ گیج وچ تبدیل کرنا اے، تے چین دے اسٹینڈرڈ گیج سسٹم دے نال رابطے دا منصوبہ بنائے گا۔ A دے ذریعے مسافراں د‏‏ی خدمت اُتے غور کيتا جا رہیا اے [۵۰] [۵۲]کدی کدائيں کوئٹہ - زاہدان سروس د‏‏ی تکمیݪ دے لئی ، جو بذات خود سابق پاکستان-ایران ' تفتان ایکسپریس' دا ناقص سایہ اے
ایران وچ تیار کردہ ۲۰۰ کلومیٹر فی گھنٹہ د‏‏ی رفتار تو‏ں سفر کرنے دے قابل سیمنز DMUs ، ۲۰۰۷

تیز رفتار ریل

[سودھو]

اودو‏ں تہران تے اصفہان دے درمیان اک تیز رفتار ریلوے لائن زیر تعمیر اے جو قم تو‏ں لنگھدی اے ۔ لائن د‏‏ی لمبائی ۴۱۰ کلومیٹر اے ؛ ۲۰۲۱ تک تکمیݪ دا منصوبہ ا‏‏ے۔

قم تے اراک دے درمیان اک ہور تیز رفتار ریل لائن د‏‏ی تعمیر وی جاری ا‏‏ے۔ [۱۴]

  1. https://vademecum.uic.org/en/memberDetail/176 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ جون ۲۰۲۰
  2. «Стратегические перспективы и значение железной дороги Хаф — Герат». 12 دسمبر 2020. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  3. https://www.mesteel.com/countries/iran/Sangan_Iron_Ore_Mine.pdf سانچہ:Bare URL PDF
  4. «◄ مقایسه بهره برداری از خطوط ریلی پہلے و بعد وچ انقلاب؛ سال ۱۲۹۱ تو‏ں ۱۳۹۲ + جدول». بایگانی‌شده از اصلی در 10 جولائ‏ی 2018. دریافت‌شده در 6 جنوری 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  5. «Iran inaugurates railway to border with Turkmenistan». بایگانی‌شده از اصلی در 17 فروری 2018. دریافت‌شده در 16 فروری 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  6. Kazakhstan-Turkmenistan-Iran Railway to Open Today, by Onur Uysal, http://railturkey.org/2014/12/03/kazakhstan-turkmenistan-iran-railway/ Archived 5 دسمبر 2014 at the وے بیک مشین
  7. «Tehran – Hamadan railway opened by President Rouhani». بایگانی‌شده از اصلی در 17 فروری 2018. دریافت‌شده در 16 فروری 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  8. «Khaf-Herat Railway Project, Iran-Afghanistan – Railway Technology».
  9. «Khaf-Herat railway to open within weeks». 20 جولائ‏ی 2017. تاریخ وارد شده در |date= را بررسی کنید (کمک)
  10. «روحانی راه‌آهن تهران-کرمانشاه را افتتاح کرد» [Rouhani Inaugurates Tehran-Kermanshah railway]. دریافت‌شده در 31 جولائ‏ی 2021. تاریخ وارد شده در |access-date= را بررسی کنید (کمک)
  11. «Inauguration of Maragheh Urmia railway». دریافت‌شده در ۲۷ اکتوبر ۲۰۲۰.
  12. «Qazvin- Rasth railway opens today». 22 نومبر 2018. بایگانی‌شده از اصلی در 27 مارچ 2019. دریافت‌شده در 21 مئی 2020. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |access-date=،|date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  13. «Railway, freeway projects worth over $2.5b inaugurated». 30 جولائ‏ی 2021. دریافت‌شده در 31 جولائ‏ی 2021. تاریخ وارد شده در |access-date=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  14. Bharti. «Construction of High-speed Rail line Project in Iran». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۶-۱۶. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)