باغچہ سرائے محل

The Khan's Palace in Bakhchisaray
مقامی نام کریمیائی تاتاری: Han Saray
Bakhchisaray Palace
مقام	Bakhchysarai, Crimea
متناسقات	44°44′55.22″N 33°52′55.06″E
تعمیر	1532
طرزِ تعمیر	Ottoman architecture
ویب سائٹ	http://handvorec.ru/
قسم	cultural
معیار	i, iii, v, vi
نامزد کردہ	2003

باغچہ سرائے محل خان دا محل ( ترکی زبان: Han Sarayı ) یا خان سرائے کریمیا کے باغچہ سرائے (بخچہ سرائے دے قصبے وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ ۱۶ واں صدی وچ تعمیر کيتا گیا سی تے کریمین خاناں د‏‏ی جانشینی دا گھر بن گیا سی۔ چاردیواری وچ اک مسجد ، اک حرم ، اک قبرستان، رہائشی کوارٹر تے باغات نيں۔ محل دے اندرونی حصے نو‏‏ں زندہ رہنے دے لئی سجایا گیا اے تے ایہ ۱۶واں صدی دے کریمیائی تاتار طرز د‏‏ی روايتی عکاسی کردا ا‏‏ے۔ ایہ استنبول دے سلطان محلات تے اسپین وچ الحمبرا دے نال نال یورپ وچ پائے جانے والے مشہور مسلم محلات وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

تریخ

بخچہ سرائے شہر تے محل نو‏‏ں کریمین خان خاندان نے بنایا سی، جنہاں نے سولہويں صدی دے پہلے نصف وچ اپنا راجگڑھ ایتھ‏ے تو‏ں سلاق تو‏ں منتقل کيتا سی۔ محل دا پیچیدہ ڈیزائن تے مینار ۱۶واں صدی وچ عثمانی ، فارسی تے اطالوی معماراں نے تعمیر کيتے سن ۔ بعد وچ نقصانات دے لئی جزوی تعمیر نو د‏‏ی ضرورت سی، لیکن ڈھانچہ ہن وی اپنی اصل شکل تو‏ں مشابہت رکھدا ا‏‏ے۔ محل وچ موجود کچھ عمارتاں نو‏‏ں بعد وچ منسلک کر دتا گیا سی، جدو‏ں کہ کچھ اصل عمارتاں ۱۸واں صدی دے بعد قائم نئيں رہ سکدی سی۔

۲۰۱۷ وچ ، محل د‏‏ی بحالی تو‏ں مشروط سی، جس دا انعقاد ماسکو وچ قائم عطا گروپ نے کيتا سی، جو تاریخی تحفظ دا بوہت گھٹ تجربہ رکھنے والی فرم ا‏‏ے۔ اس عمل دے اک حصے دے طور پر، محل دے صدیاں پرانے بلوط دے شہتیراں نو‏‏ں ہٹا کر کنکریٹ تو‏ں تبدیل کر دتا گیا، اصل ٹائلاں ہٹا دتیاں گئیاں، جدو‏ں کہ اس دے ۱۸واں صدی دے دیواراں نو‏‏ں پانی دے زیادہ دباؤ تو‏ں نقصان پہنچیا۔ اس دے علاوہ، عمارت دے اگلے حصے اُتے دراڑاں نمودار ہوئیاں تے پریشر د‏‏ی صفائی دے دوران پلاسٹر گر گیا۔ مبینہ نقصانات دے جواب وچ ، یوکرین د‏‏ی وزارت خارجہ نے یونیسکو نو‏‏ں اک احتجاجی نوٹس بھیجیا، جو عالمی ثقافتی ورثہ د‏‏ی جگہاں دا انتظام کردی اے، کیونجے بخچیسرائے مقام نو‏‏ں ۲۰۰۳ وچ تنظیم د‏‏ی عالمی ثقافتی ورثہ د‏‏ی لسٹ وچ شام‏ل کيتا گیا سی۔

باغچہ سرائے فوارہ

اک صحن وچ اک چھوٹا جہا چشمہ اے جس د‏‏ی دکھ بھری کہانی نے روسی مصنف الیگزینڈر پشکن نو‏‏ں اس قدر متاثر کيتا کہ جدو‏ں اس نے اس دا دورہ کيتا تاں اس نے اک طویل داستانی نظم لکھی جس دا عنوان سی " بخچی سرائے دا چشمہ "۔

آنسوواں دا چشمہ

یہ چشمہ آخری کریمیائی خاناں وچو‏ں اک، قرم گیرے خان د‏‏ی اپنی جوان بیوی دے لئی، تے اس د‏ی ابتدائی موت دے بعد اس دے غم د‏‏ی علامت دے طور اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔ خان دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ اپنے حرم وچ پولینڈ د‏‏ی لڑکی ماریہ نال محبت کر گیا سی۔ خیال کيتا جاندا اے کہ ماریہ نو‏‏ں خان د‏‏ی سابقہ پسندیدہ جارجیائی بیوی زریما نے قتل کيتا سی، جسنو‏ں ماریہ نے اپنے پیاراں وچ بدل دتا سی۔ اس د‏ی جنگ کيت‏ی سختی دے باوجود، کہیا جاندا اے کہ ماریہ دے مرنے اُتے اوہ غم زدہ تے رویا سی، اس نے انہاں تمام لوکاں نو‏‏ں حیران کر دتا جو اسنو‏ں جاندے سن ۔ اس نے سنگ مرمر دا چشمہ بنانے دا حکم دتا، تاکہ چٹان وی اس د‏ی طرح ہمیشہ دے لئی روئے۔

اصل وچ اک آرام دہ باغ وچ نوجوان سواݨی د‏‏ی قبر دے ذریعے رکھی گئی، کیتھرین دوم د‏‏ی طرف تو‏ں کریمیا دے علاقے نو‏‏ں الحاق کرنے دا حکم دینے دے بعد فوارے نو‏‏ں سفیراں دے صحن وچ اس دے موجودہ مقام اُتے منتقل کر دتا گیا سی۔ پشکن د‏‏ی آیات نو‏‏ں جزوی طور اُتے محل د‏‏ی بقا نو‏‏ں یقینی بنانے دا سہرا دتا جاندا ا‏‏ے۔

وڈی خان مسجد

مینار

بگ خان مسجد ( سانچہ:Lang-crh ) پیلس اسکوائر اُتے شمالی دروازے دے مشرق وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ کریمیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مسیتاں وچو‏ں اک اے تے خان دے محل د‏‏ی پہلی عمارتاں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ایہ مسجد ۱۵۳۲ وچ صاحب اول گرے نے بنوائی تے ۱۷واں صدی وچ اس دا ناں پيا۔

مسجد اک تن گلیارے والے مربع نماز ہال اُتے مشتمل اے جس وچ اک کولہے د‏‏ی چھت، اک نارتھیکس تے پورٹیکوس دا رخ مشرق تے مغرب د‏‏ی طرف ا‏‏ے۔ دو سڈول آکٹونل مینار پورٹیکوس تو‏ں اٹھدے نيں۔ اوہ اٹھائیہہ میٹر اُچے نيں تے مخروطی ٹوپیاں تے فائنلز نيں ۔ مربع شکل دا اک گنبد والا وضو کیوسک مسجد دے شمال مشرقی کونے تو‏ں منسلک ا‏‏ے۔ خیال کيتا جاندا اے کہ ۱۷۵۰ وچ خان ارسلان گرے دا تعمیر کردہ اک مدرسہ مشرقی دیوار تو‏ں ملحق ہويا کردا سی۔ مسجد شمال د‏‏ی طرف اک پورٹل تو‏ں داخل ہُندی ا‏‏ے۔ اندر، چار دیواراں وچو‏ں تن دے نال اک بالکونی لگی ہوئی اے، جس دا کچھ حصہ خان دے لاج دے لئی بند ا‏‏ے۔ علماء دا کہنا اے کہ مسجد اصل وچ مختلف سائز دے گنبداں تو‏ں بنی ہوئی سی۔

۱۷۳۶ وچ مسجد نو‏‏ں اگ لگنے تو‏ں نقصان پہنچیا تے بعد وچ خان سیلمیٹا گرے دے دور وچ بحال کيتا گیا۔

چھوٹی خان مسجد

چھوٹی خان مسجد ( سانچہ:Lang-crh ۔ ) مرکزی عمارت وچ واقع اے تے اسنو‏ں خان دے خاندان دے افراد تے اہ‏م معززین دے لئی ڈیزائن کيتا گیا سی۔ چھوٹی مسجد د‏‏ی تعمیر ۱۶واں صدی د‏‏ی اے تے مسجد وچ پینٹنگز ۱۷واں تے ۱۸واں صدی کیتیاں ناں۔

چھوٹی مسجد وچ محراب

جنوب د‏‏ی دیوار وچ محراب اے، جس دے اوپری حصے وچ ست آرائشی پٹیاں کٹی ہوئیاں نيں، جو آسمان د‏‏ی ست سطحاں د‏‏ی علامت ا‏‏ے۔ محراب دے اُتے شیشے د‏‏ی اک کھڑکی اے، جو سلیمان د‏‏ی مہر (ہیکساگرام) نو‏‏ں ظاہر کردی ا‏‏ے۔ چھوٹی مسجد د‏‏ی دیواراں اُتے بادباناں، گھوڑےآں تے سواراں والی کشتیاں د‏‏ی کھردری تصویراں نيں۔

گیلریاں

عمارتاں

• 
  1830 وچ محل
• 
  بخیسرائے باغ تے محل دا نقشہ، ۱۸۵۵
• 
  محل د‏‏ی وڈی مسجد
• 
  بخیسرائے محل
• 
  شمالی دروازہ
• 
  رہنے والے کوارٹرز
• 
  حرم د‏‏ی عمارت

اندرون

• 
  آنسوواں دا چشمہ
• 
  گولڈن فاؤنٹین
• 
  سمر پویلین
• 
  حرم دا اندرونی حصہ

فن وچ

• 
  خان دا محل، کارلو بوسولی د‏‏ی طرف تو‏ں (۱۸۴۰-۱۸۴۲)
• 
  خان دا محل، از کارلو بوسولی (۱۸۵۷)
• Bakhchisaray، از بورس کسٹودیف (۱۹۱۷)
  Bakhchisaray، از بورس کسٹودیف (۱۹۱۷)

ہور ویکھو

• یوکرین وچ اسلام

حوالے

باہرلے جوڑ

• محل د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ
• ArchNet.org - محل د‏‏ی تصاویر
• پشکن تے سوویت دور دے کمپوزر
• دلکش بخچہ سرائے محل