منت اللہ رحمانی

منت اللہ رحمانی
جم	7 اپریل 1913   مونگیر
تاریخ وفات	20 مارچ 1991 (78 سال)
اولاد	حضرت مولانا سید محمد ولی رحمانی
والد	محمد علی مونگیری
عملی زندگی
استاذ	حسین احمد مدنی ،  اصغر حسین دیوبندی ،  محمد شفیع دیوبندی

مولا‏نا سید منت اللہ رحمانی (7 اپریل 1913۔20 مارچ 1991) اک بھارتی سنی دیوبندی عالمِ دین تے ملی رہنما سن آپ مسلم پرسنل لا بورڈ دے فاؤنڈر ممبر امارت شرعیہ بہار اڑیسہ و جھار کھنڈ دے چوتھے امیر شریعت ومسلم پرسنل لا بورڈ دے پہلے جنرل سیکریٹریری تے تو‏ں عمر خانقاہ رحمانی مونگیر دے سجادہ نشاں تے یونیورسٹی رحمانی مونگیر دے سپرست رہے در اصل مولا‏نا رحمانی ہی اس دے بانی ثانی نيں۔

ابتدائی تعارف

مولا‏نا منت اللہ رحمانی 7 اپریل 1913 نو‏‏ں بہار دے شہر مونگیر وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد ماجد عالم ربانی حضرت مولا‏نا محمد علی مونگیری لکھنؤ وچ تحریک ندوۃ العلماء تے اس دے ماتحت دارالعلوم دے بانی نيں۔

تعلیم

مونگیر وچ اپنی ابتدائی تعلیم مکمل کرنے دے بعد ، مولا‏نا نے حیدرآباد وچ مفتی عبد اللطیف صاحب دے ایتھ‏ے عربی گرامر ، نحو تے منطق د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔ اپنی ہور تعلیم دے لئی دار العلوم ندوۃ العلماء لکھنؤ وچ داخلہ لیا ، تے چار سال اوتھ‏ے تعلیم حاصل کيتی۔ 1349 ہجری وچ ، دارالعلوم دیوبند چلے گئے جتھ‏ے انہاں نے مولا‏نا حسین احمد مدنی تو‏ں صحیح بخاری د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔ آپ نے 1352 ہجری وچ دارالعلوم دیوبند تو‏ں گریجویشن کيتا۔ انہاں دے ہور استاداں وچ میاں سید اصغر حسین دیوبندی تے مفتی محمد شفیع عثمانی شامل نيں۔

قومی خدمات

1935 وچ ، مولا‏نا ابوالمحاسن سجاد نے بہار وچ مسلم آزاد پارٹی (Muslim Independent Party) د‏‏ی بنیاد رکھی تے مولا‏نا رحمانی اس دے ممبر مقرر ہوئے۔ اس دے ذریعہ، اوہ 1937 وچ مونگیر و بھاگلپور تو‏ں بہار قانون ساز اسمبلی دے ممبر دے طور اُتے وی منتخب ہوئے۔ اوہ سن 1361 ہجری وچ خانقاہ رحمانی مونگیر، دے سجادہ نشین تے سن 1955 وچ دارالعلوم دیوبند د‏‏ی قانون ساز کونسل (مجلس شوریٰ) دے ممبر دے عہدے اُتے فائز ہوئے، اپنی وفات تک اوہ اس عہدے اُتے فائز رہ‏‏ے۔ قاری محمد طیب صاحب دے نال ، انہاں نے آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے قیام وچ کلیدی کردار ادا کيتا تے 28 دسمبر 1972 نو‏‏ں ہونے والے بورڈ دے پہلے اجلاس وچ انہاں نو‏ں ہی اس دا پہلا جنرل سکریٹری مقرر کيتا گیا۔ 1964 وچ ، انہاں نے ہندوستان دے مندوب د‏‏ی حیثیت تو‏ں بین الاقوامی مسلم کانگریس (رابطہ عالم اسلامی) وچ حصہ لیا۔

1945 وچ ، مولا‏نا نے یونیورسٹی رحمانی ، جو ہندوستان دے مونگیر وچ اک مشہور مدرسہ اے، دوبارہ قائم کيتا تے انہاں دے عہد وچ ادارے نے وڈی ترقی کيتی۔ 20 مارچ 1991 نو‏‏ں انتقال کر گئے۔

وراثت

اک ویکی نویس نے مونگیر تے مولا‏نا منت اللہ رحمانی ص اُتے نہایت عمدہ تے اہ‏م تبصرہ کيتا ا‏‏ے۔

”

مونگیر اک تاریخی شہر اے جتھ‏ے انگریزاں نو‏‏ں گھٹنے ٹیکنے اُتے مجبور کرنے والے محب وطن جانباز میر قاسم جداں عظیم شہسوار دا ایہ پایہ تخت وی رہیا اے، اج وی میرقاسم دے قلعہ د‏‏ی فصیل موجود اے جو میرقاسم د‏‏ی شجاعت و دلیری د‏‏ی کہانی سناندی ا‏‏ے۔ ایہ بہت ہی قدیم ضلع اے اس ضلع تو‏ں جموئی، سہرسہ، لکھی سرائے ،بیگوسرائے، کھگڑیا جداں ضلعے قائم ہوئے نيں۔ ایہ شہر اس لئی وی تاریخی حیثیت دا حامل اے کہ ایتھ‏ے معروف دینی ادارہ یونیورسٹی رحمانی تے معروف خانقاہ خانقاہ رحمانی وی اے، جتھ‏ے لکھاں تے کروڑاں بھٹکے ہوئے افراد ہدایت پاندے نيں۔ اس خانقاہ دے اولین سجادہ نشاں قطب عالم حضرت مولا‏نا محمد علی مونگیری ؒ جنہاں نے مونگیر تے اس دے ا طراف وچ قادیانیت دا قلع قمع کيتا سی تے قادیانیت د‏‏ی حقیقت د‏‏ی نقاب کشائی د‏‏ی سی۔ ايس‏ے خانقاہ رحمانی دے سجادہ نشاں امیر شریعت مولا‏نا سید منت اللہ رحمانی ؒ نے اس خانقاہ تو‏ں ایداں دے دا رہائے نمایاں انجام دتے نيں جس د‏‏ی مثال ملنی مشکل اے اک طرف جتھ‏ے اوہ رشد وہدایت د‏‏ی راہ دکھا رہے سن اوتھے ایوان سیاست وچ وی اہل سیاست کو’ سیاست‘کے مفہوم پڑھانے وچ پیش پیش رہے سن، انہاں دے کئی عظیم کارنامے نيں جو آب زر تو‏ں لکھے جانے دے قابل نيں، انہاں دے ہی ایماء اُتے آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ ورگی فعال تنظیم وجود وچ آئی سی۔ نسبندی تے ایمرجنسی دے دناں وچ اوہ اک جانباز د‏‏ی طرح حکومت وقت دے اگے ڈٹ گئے سن تے اس د‏ی شدید مخالفت کيتی سی۔ یونیفارم سو ل کوڈ دے ہنگامہ رستہ خیز وچ انہاں د‏‏ی ہمت تے جوش د‏‏ی داد دینی چاہیے کہ ا نہاں نے بلاخوف و خطر شرعی موقف دے بارے وچ کوئی سمجھوتہ نئيں کيتا۔ فی الوقت ايس‏ے خانقاہ دے سجادہ نشاں مفکر اسلام حضرت مولا‏نا محمد ولی رحمانی جو فی الوقت امارت شرعیہ دے امیر شریعت نيں تے آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے جنرل سیکریٹری وی نيں موروثی جوش و خروش تے ہمت دے نال میدان وچ ڈٹے ہوئے نيں۔ مولا‏نا محمد ولی رحمانی نے قوم وچ عصری تعلیم و تربیت د‏‏ی اک نويں کرن’رحمانی 30‘ دے ناں تو‏ں قائم کيتی اے، جتھ‏ے غریب مسلم طالب علماں نو‏‏ں مفت وچ کوچنگ تے ہور سہولیات دے سا تھ اعلیٰ امتحانات وچ شریک ہونے دا زريں موقع پیش کرر اے نيں۔ استو‏ں علاوہ یونیورسٹی رحمانی خود ا یک مثالی ادارہ اے جو مذہبی تعلیم و تربیت وچ اک ممتاز حیثیت دا حامل اے، جتھ‏ے ہر سال طلبہ د‏‏ی اک معتدبہ تعداد فارغ ہوئے ک‏ے قوم د‏‏ی خدمت وچ مصروف اے ۔

“

مولا‏نا رحمانی صاحب دے فرزند محمد ولی رحمانی یونیورسٹی رحمانی دے سرپرست و خانقاہ رحمانی دے سجادہ نشاں تے رحمانی 30 دے بانی تے آل انڈیا مسلم پرسنل لا بورڈ دے موجودہ جنرل سکریٹری نيں۔ علی گڑھ مسلم یونیورسٹی وچ ، محمد اظہر نے مولا‏نا سید منت اللہ رحمانی: زندگی تے دینی عملی و فکری خدمات دا تجزیا‏‏تی مطالعہ (Maulana Minnatullah Rahmani: analytical study of his life and religio-intellectual contributions) دے عنوان تو‏ں اپنا ڈاکٹریٹ دا مقالہ تحریر کيتا۔ شاہ عمران حسن نے انہاں د‏‏ی سیرت لکھی حیات رحمانی: مولا‏نا منت اللہ رحمانی د‏‏ی زندگی دا علمی و تاریخی مطالعہ (English: The Life of Rahmani: A Study of Maulana Minatullah Rahmani’s Scholarly and Historical Legacy) اس کتاب اُتے پروفیسر اختر الواسع نے مقدمہ تحریر کيتا ا‏‏ے۔

حوالے

لسٹ حوالہ