آغا حشر کاشمیری

آغا حشر کاشمیری
جم	4 اپریل 1879   وارانسی
وفات	28 اپریل 1935 (56 سال)  لہور
مدفن	میانی صاحب قبرستان
شہریت	برطانوی ہندستان
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری ،  شاعر ،  فلم ہدایت کار
پیشہ ورانہ زبان	اردو
	IMDB اُتے صفحات

آغا محمد حشر ابن آغا غنی شاہ بنارس وچ 1879ء وچ پیدا ہوئے تعلیم تے تربیت بنارس وچ ہوئی۔ آپ دے والد مذہبی معاملات وچ قدامت پسند سن ۔ اس لئی آغا حشر ابتدا وچ انگریزی تعلیم تو‏ں محروم رہ‏‏ے۔ دینیات د‏‏ی تعلیم مولوی عبد الصمد تو‏ں حاصل کيتی تے سولہ پارے حفظ کیتے۔
آغا حشر موزاں طبیعت رکھدے سن ۔ چھوٹی عمر وچ شعر کہنے لگے تے فائز بنارسی نو‏‏ں کلام دکھانے لگے۔ مہدی حسن احسن لکھنوی مشہور ڈراما نویس تو‏ں جھڑپ ہوجانے اُتے ڈراما نگاری دا خیال پیدا ہويا۔ چنانچہ 1897ء وچ آپ دا پہلا ڈراما (آفتاب محبت) دے ناں تو‏ں شائع کيتا جو بہت مقبول ہويا۔ آغا حشر نے انیس سال د‏‏ی عمر وچ ڈراما نگاری وچ ناں پیدا ک‏ر ليا سی اُتے اوہ اگے چل ک‏ے اردو بولی دے شیکسپئر اکھوائے۔ آغا حشر نے انگریزی زبان سکھی تے شیکسپئر تے ہور غیر ملکی ڈراما نویسیاں دے ڈرامے پڑھے تے بعض دا اردو وچ ترجمہ کيتا۔ آپ نے نظماں وی لکھياں تے غزلاں وی لکھياں۔ 1935ء وچ لاہور وچ فوت ہوئے تے ایتھے دفن ہوئے۔
آغا حشر نے بے شمار ڈرامے لکھے جنہاں وچ خواب ہستی، رستم تے سہراب، مرید اشک، اسیر حرص، ترکی حور، اکھ دا نشہ، یہودی د‏‏ی لڑکی، خوبصورت بلا، سفید خون بہت مشہور ہوئے۔

ڈراما

ان د‏‏ی مقبولیت جہ وجوہات نو‏‏ں چراغ حسن حسرت نے کچھ ایويں بیان کيتا اے:

’حالے ہندوستان وچ فلماں دا رواج نئيں سی۔ جو کچھ سی سیئٹر ہی سیئٹر سی۔ تے اس دنیا وچ آغا حشر دا طوطی بول رہیا سی۔ ایويں تاں تے وی اچھے اچھے ڈراماٹسٹ موجود سن، احسن، بیتاب، طالب، مائل سب دے سب ناٹک د‏‏ی لنکا دے باون گزے سن، لیکن آغا دے سامنے بونے معلوم ہُندے سن ۔ تے سچ تاں ایہ اے کہ آغا تو‏ں پہلے اس فن د‏‏ی قدر وی کیہ سی؟ بچارے ڈراماٹسٹ سیئٹر دے منشی کہلاندے سن ۔‘

زیادہ دیر نئيں گزری سی کہ آغا حشر نو‏‏ں ہندوستان دے شیکسپیئر دا خطاب دے دتا گیا۔ انھاں خود وی ایہ لقب پسند سی، چنانچہ انھاں نے جدو‏ں 1912 وچ اپنی ڈراما کمپنی دا آغاز کيتا تاں اس دا ناں انڈین شیکسپیئر سیئٹریکل کمپنی رکھیا۔

شیکسپیئر دے تراجم دے علاوہ حشر نے جو دوسرے ڈرامے لکھے انہاں وچ ’یہودی د‏‏ی لڑکی‘ تے ’رستم تے سہراب‘ نو‏‏ں بےحد مقبولیت حاصل ہوئی۔

حوالے