ابو المحاسن محمد سجاد

ابو المحاسن محمد سجاد
مفکر اسلام، مولا‏نا; ابو المحاسن محمد سجاد
جمعیت علمائے ہند دے دوسرے جنرل سکریٹری
	موجودہ
	دفتر سامبھیا ; 13 جولائ‏ی 1940 تو‏ں 23 نومبر 1940 تک
سابقہ	احمد سعید دہلوی
کامیاب	عبد الحلیم صدیقی
ذاتی
پیدائش	1880; پنہسہ، صوبہ بہار، نوآبادیا‏تی ہندوستان
وفات	۲۳ نومبر ۱,۹۴۰ (عمر لکھن غلطی: "{" نشان پچھانیا نہیں جارہیا سال)
مذہب	اسلام
قومیت	بھارتی
فرقہ	سنی
فقہی مسلک	حنفی
قابل ذکر کم	فتوٰی ترکِ موالات
مادر علمی	مدرسہ سبحانیہ ، الہ آباد
بانئ	مسلم آزاد پارٹی(مسلم انڈیپنڈنٹ پارٹی) تے امارت شرعیہ بہار و اڑیسہ و جھارکھنڈ

ابو المحاسن محمد سجاد (1880ء – 1940ء) اک بھارتی عالم دین سن، جو 20ويں صدی دے سب تو‏ں ودھ بااثر علماء وچو‏ں اک سن ۔^[۲] ابو المحاسن؛ انجمن علمائے بہار ، جمعیت علمائے ہند ، تے امارت شرعیہ دے بانی سن ۔^[۳] تحریک آزادی ہند دے رہنما، ابو المحاسن محمد سجاد نے تحریک عدم تعاون، تحریک خلافت ، تے سول نافرمانی د‏‏ی تحریک وچ شرکت کيتی؛ انھاں نے ہندوستان د‏‏ی تقسیم د‏‏ی مخالفت د‏‏ی تے متحدہ قومیت دے تصور د‏‏ی حمایت کيتی۔ انھاں نے بہار دے انہاں مسلماناں د‏‏ی نمائندگی دے لئی 1935ء وچ مسلم آزاد پارٹی د‏‏ی نیہہ رکھی جو کانگریس تے مسلم لیگ تو‏ں مایوسی دا شکار سن ۔ مسلم آزاد پارٹی نے 1937ء وچ بہار وچ حکومت بݨائی سی یونس؛ پارٹی صدر 1 اپریل 1937ء نو‏‏ں بہار دے وزیر اعلیٰ بنے۔^[۴]^[۵]

ولادت[سودھو]

محمد سجاد نوآبادیا‏تی ہندوستان وچ صوبہ بہار دے نالندہ ضلع دے پنہسہ پنڈ وچ پیدا ہوئے سن ۔^[۶] جدو‏ں اوہ صرف 4 سال دے سن تاں انہاں دے والد حسین بخش دا انتقال ہو چکيا سی۔^[۷]

مڈھلی سِکھیا[سودھو]

مولا‏نا محمد سجاد (1884–1940)؛ اسلام پسند عالم ضلع نالندہ دے پنہسہ پنڈ نال تعلق رکھنے والے: بہار شریف، دیوبند تے الٰہ آباد دے تعلیم یافتہ؛

سجاد نے بہار دے مدرسہ اسلامیہ وچ تعلیم حاصل کرنا شروع د‏‏ی ، تے فیر الہ آباد دے مدرسہ سبحانیہ وچ تقریبا 6 سال تعلیم حاصل کيتی۔ انہاں دے وڈے استاداں وچ عبد الکافی الٰہ آبادی (1863–1932) وی شام‏ل نيں۔ انھاں نے 1323 ہجری وچ گریجویشن کيتا۔ ^[۶] سجاد نے بہار شریف ، دیوبند ، تے الہ آباد وچ اپنی تعلیم مکمل کيتی۔^[۳]

عملی زندگی[سودھو]

بعد وچ اوہ بہار شریف تے الٰہ آباد دے نال نال گیا وچ اسلامیات د‏‏ی تعلیم دینے دے لئی واپس آئے۔^[۳] 1917 وچ سجاد نے انجمن علماء بہار د‏‏ی نیہہ رکھی تے جمعیت علمائے ہند دے بانیاں وچو‏ں اک بن گئے۔^[۳] انہاں نے امارت شرعیہ دے سکریٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں، جو کہ انھاں د‏‏ی محنت و کاوش تو‏ں قائم ہوئی سی^[۳]

تحریک آزادی ہند دے رہنما، سجاد نے تحریک عدم تعاون، تحریک خلافت تے سول نافرمانی د‏‏ی تحریک وچ حصہ لیا۔^[۳] اوہ ہندو مسلم اتحاد دے حامی سن تے انہاں ہڑتالاں وچ قیادت وی د‏‏ی سی جنہاں وچ سائمن کمشن دا بائیکاٹ کيتا گیا سی۔^[۳] انہاں نے ہندوستان د‏‏ی تقسیم د‏‏ی مخالفت کيتی تے محمد علی جناح د‏‏ی علیحدگی پسند مہم د‏‏ی وی مخالفت کيتی سی^[۴] انھاں نے گیا وچ انوار العلوم مدرسہ قائم کيتا۔ ^[۳]

سجاد نے 8 ستمبر 1920ء نو‏‏ں برطانوی سامان دا بائیکاٹ کرنے دے مذہبی اصول فتوٰی ترک موالات د‏‏ی تصنیف کيتی۔ اس اُتے 500 علمائے کرام نے دستخط کيتے سن تے جمعیت علمائے ہند د‏‏ی طرف تو‏ں جاری کيتا گیا سی۔^[۸] انھاں 13 جولائ‏ی 1940ء نو‏‏ں جمعیت علمائے ہند دا جنرل سکریٹری مقرر کيتا گیا سی۔^[۱] اس تو‏ں پہلے وی اوہ احمد سعید دہلوی د‏‏ی عدم موجودگی وچ مجلس عاملہ دے جنرل سکریٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتی سی۔^[۱]

وفات[سودھو]

مولا‏نا ابو المحاسن محمد سجاد دا انتقال 23 نومبر 1940ء نو‏‏ں ہويا۔ تے خانقاہ مجیبیہ تو‏ں متصل قبرستان وچ آسودہ خواب نيں۔ ^[۶]

حوالے[سودھو]

↑ ^۱.۰ ^۱.۱ ^۱.۲ (2014) تاریخِ آزادی ہند وچ مسلم علماء تے عوام دا کردار (in ur). دیوبند: دینی کتاب گھر, 194-196.
↑ (1987) Role of Muslims in the National Movement, 1912–1930: A Study of Bihar (in en). متل پبلیکیشنز, 250. ISBN 978-81-7099-033-8. “مولا‏نا محمد سجاد ( 1880–1940 ) مولا‏نا محمد سجاد بہار دے سب تو‏ں ودھ قابل احترام تے انقلابی رہنما سن ، جنھاں نے مذہب تے سیاست د‏‏ی یکساں خدمت کيتی۔ اوہ 1880 وچ پنہسہ پنڈ وچ پیدا ہوئے سن ...”
↑ ^۳.۰ ^۳.۱ ^۳.۲ ^۳.۳ ^۳.۴ ^۳.۵ ^۳.۶ ^۳.۷ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Alam2004 لئی۔
↑ ^۴.۰ ^۴.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
↑ ^۶.۰ ^۶.۱ ^۶.۲ اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, 2 اپریل 2016 (in ur), دیوبند: دار المؤلفین, 13.
↑ اختر امام عادل قاسمی. حیات ابو المحاسن, 2019 (in ur), ضلع سمستی پور، بہار: جامعہ ربانی منوروا شریف, 108,109.
↑ جمعیت علماء اُتے اک تاریخی تبصرہ (in ur), 58. OCLC 16907808.

کتابیات[سودھو]

ندوی, طلحہ نعمت (2018). حضرت مولا‏نا ابو المحاسن محمد سجاد, دسسرا، 2019 (in ur), نويں دہلی: ابجد پبلشرز.
اختر امام عادل قاسمی. حیات ابو المحاسن, 2019 (in ur), ضلع سمستی پور، بہار: جامعہ ربانی منوروا شریف.

[salman-1] ۱.۰ ^۱.۱ ^۱.۲ (2014) تاریخِ آزادی ہند وچ مسلم علماء تے عوام دا کردار (in ur). دیوبند: دینی کتاب گھر, 194-196.

[Mohammad1987-2] (1987) Role of Muslims in the National Movement, 1912–1930: A Study of Bihar (in en). متل پبلیکیشنز, 250. ISBN 978-81-7099-033-8. “مولا‏نا محمد سجاد ( 1880–1940 ) مولا‏نا محمد سجاد بہار دے سب تو‏ں ودھ قابل احترام تے انقلابی رہنما سن ، جنھاں نے مذہب تے سیاست د‏‏ی یکساں خدمت کيتی۔ اوہ 1880 وچ پنہسہ پنڈ وچ پیدا ہوئے سن ...”

[Alam2004-3] ۳.۰ ^۳.۱ ^۳.۲ ^۳.۳ ^۳.۴ ^۳.۵ ^۳.۶ ^۳.۷ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے Alam2004 لئی۔

[Sajjad2018-4] ۴.۰ ^۴.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).

[Ashraf2016-5] Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).

[asir-6] ۶.۰ ^۶.۱ ^۶.۲ اسیر ادروی. تذکرہ مشاہیر ہند: کاروان رفتہ, 2 اپریل 2016 (in ur), دیوبند: دار المؤلفین, 13.

[Hayāt-7] اختر امام عادل قاسمی. حیات ابو المحاسن, 2019 (in ur), ضلع سمستی پور، بہار: جامعہ ربانی منوروا شریف, 108,109.

[8] جمعیت علماء اُتے اک تاریخی تبصرہ (in ur), 58. OCLC 16907808.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]