احمد شاہ ابدالی دا ہندستان اُتے پہلا حملہ

احمدشاہ ابدالی دا پہلا حملہ

ایرانی بادشاہ نادر شاہ دے درانی فوجیاں نوں فوج ولوں باہر کڈھیا ہویا کرن اتے نادرشاہ دے خلاف فوجی بغاوت بھڑک اٹھی، جس وچ نادر شاہ ماریا گیا۔ اس انقلاب وچ احمد شاہ ابدالی دی قسمت چمک اٹھی۔ اوہ نادر شاہ دا جانشین بن بیٹھا۔ بھلے ہی اسنوں بہت جدوجہد کرنا پیا پر اوہ آزاد افغانستانی بادشاہ بنن وچ کامیاب ہو گیا۔ اسنے گروہ افغان قبیلیاں نوں متحد کیتا اتے راج پھلار دی نیت نال ہندستان اتے حملہ کرن دی سکیم بنائی۔

حملے دا مقصد

اصل وچ اسدا مقصد ایہہ سی کہ مغل بادشاہ نوں ہار کرکے افغان قوم نوں نویں ساکھ حاصل کیتی جاوے اتے بھارت دے سبتوں زیادہ زرخیز علاقے پنجاب اتے اپنا اختیار قائم کرکے افغانستان دی وقعت نوں درڑ کیتا جاوے۔ اک طرف تاں احمدشاہ ابدالی اپنی سکیم نوں کامیاب بناؤن لئی فوج اکٹھی کر رہا سی تاں دوجے پاسے شاہ نواز خان مغل بادشاہ محمدشاہ ولوں اسدے گورنر دی تعیناتی دی موزونیت دی منظوری دے کارن احمدشاہ دے خلاف لڑن نوں تیار ہو گیا۔ جنوری، 1748 عیسوی وچ احمد شاہ ابدالی نے بھارت اتے پہلا حملہ کر دتا۔

جت تے لٹ مار

شاہ نواز نے وی اپنی فوج اسدا سامنا کرن لئی بھیجی پر تن دن دی گھمسان دی لڑائی دے بعد ابدالی جیتو رہا اتے اسنے لاہور اتے قبضہ کر لیا۔ اس وچ شاہ نواز بچیا ہویا خزانہ لے کے دلی بھج گیا۔ ابدالی نے لاہور وچ لٹ–کھسٹ اتے قتل عام شروع کر دتا۔ اک ہی دن وچ نگر دا نقشہ بدل گیا۔

لہو روچ ابدالی دے ناں دا سکہ تے خطبہ

اس اتے نگر دے کجھ دھناڑئے لوک اکٹھے ہوئے، جنہاں وچ میر مومن شان، جمیل الدین، امیر نیامت خان بخاری، دیوان لکھپت رائے، دیوان صورت سنگھ، دیوان کوڑا مل احمدشاہ دے کول حاضر ہوئے اتے 30 لکھ روپئے نذرانہ پیش کیتا۔ اس پرکار لاہور وچ قتل عام بند ہویا۔ لاہور اتے قبضے دی خوشی وچ ابدالی نے اپنے نام دا سکہ جاری کیتا اتے مسجداں وچ ابدالی دے نام اتے خطبہ پڑھیا گیا۔ فتح دے بعد احمدشاہ سوا مہینہ لاہور وچ پربندھکی انتظام لئی ٹھہریا رہا۔

لہور دا پربندھ

اسنے جنہیں خان قصوری پٹھان نوں لاہور دا گورنر تعینات کیتا اتے میر مومن خان نوں نائب حاکم اتے لکھپت رائے نوں اسدا دیوان بنایا گیا۔ اس مگروں ابدالی 17 فروری، 1748 نوں دلی دے ول کوچ کر گیا۔

سرہند دی لڑائی وچ ہار

اس وچ سرہند دے سپہ سالار نواب علی محمد خان روہیلا نے سرہند نوں خالی کر دتا جسدے نال بناں لڑائی دے سرہند درانی فوج دے قبضے وچ چلا گیا۔ پر مغل بادشاہ دے ولوں وزیر قمرالدین دی سالاری وچ ستر ہزار فوج دے نال سرہند ولوں لگبھگ پانچ میل دی دوری اتے منپور نامی تھاں اتے احمد شاہ نوں چیلنج دتا۔

گھمسان لڑائی ہوئی۔ جس وچ گولی لگن نال وزیر قمرالدین ماریا گیا۔ جسدے نال وزیر قمرالدین دی فوج دا حوصلہ پست ہو گیا پر اسدے بیٹے میر منو نے فوج دی کمان آپ سنبھال لئی اتے درانی فوج اتے پھیر حملہ کر دتا۔ پھلت: ابدالی دی فوج دے پیر اکھڑ گئے۔ اس دوران ابدالی دے بارود خانے نوں وی اگ لگا دتی گئی۔ جسدے نال بہت سارے فوجی بیموت مارے گئے۔ اجیہی حالت وچ ابدالی دی فوج وچ بھاجڑ مچ گئی۔ اس پرکار احمدشاہ نے واپس جانا ہی بہتر سمجھیا، 17 مارچ 1748 نوں احمد شاہ ہار ہوکے سرہند ولوں لاہور چلا گیا اتے اتھے تھوڑھی دیر آرام کرکے قندھار پہنچ کے سکھ دی ساہ لئی۔

سکھاں دی پالیسی

مغلاں اتے افغاناں دی لڑائی وچ سکھاں نے غیر جانبدار رہن دی پالیسی اپنائی۔ اوہ افغاناں نوں وی بھلے آدمی نہیں سمجھدے سن کیونکہ اوہناں دے دل وچ پنجاب اتے مکمل قابض ہون دا وچار پیدا ہو رہا سی۔ ات: اوہ احمدشاہ نوں خالصہ راج دے قیام وچ اک نویں وڈی اڑچن منندے سن۔ اس حوالہ وچ سکھاں دی دلی خواہش ایہہ سی کہ مغل اتے افغان طاقتاں آپس وچ لڑ کے کمزور ہو جان، جسدے نال انھاننوں موقع مل سکے۔

سکھاں دے ابدالی دی فوج تے حملے

بھلے ہی مغلاں اتے افغاناں دی آپسی لڑائی وچ سکھ غیر جانبدار سن پر پرتدے ہوئے احمدشاہ ابدالی اتے کجھ چھاپامار لڑائیاں کیتی، جس وچ اوہ ویری ولوں کجھ جنگی سامان حاصل کر سکن۔ اس کم وچ سردار چڑھت سنگھ سکرچکیا نے سبھتوں ودھکے یوگدان کیتا۔