ازبکستان دے تاجک

ازبکستان دے تاجک
معلومات نسلی گروہ
دیس	ازبکستان
نسلی گروہ	نسلی گروہ
مادری زبان	تاجک
پیشہ ورانہ زبان	تاجک

ازبکستان تو‏ں تاجکستان وچ تاجک زبان

ازبکستان وچ تاجک بلحاظ خطے

ازبکستان دے تاجک ( ازبک: O'zbekiston tojiklari, O'zbekistondagi tojiklar / Ўзбекистон тожиклари, Ўзбекистондаги тожиклар ازبیکستان دے تاجک، ازبکستان وچ تاجک) جدید ازبکستان دا دوسرا نسلی گروہ ا‏‏ے۔ سرکاری اعداد و شمار دے مطابق ازبکستان د‏‏ی آبادی وچ تاجکاں دا حصہ تقریباً ۵ ا‏‏ے۔ % (۱٫۵ ملین افراد)، غیر سرکاری طور اُتے - ۳۸٪ تک (یا ~ ۱۲ ملین افراد)۔ اوداں، تاجک بولی ملک دے بوہت سارے باشندےآں کی مادری زبان اے، جو ملک وچ تاجکاں د‏‏ی وڈی تعداد د‏‏ی نشاندہی کر سکدی ا‏‏ے۔ فی الحال، ازبکستان دے بوہت سارے تاجک بولنے والے شہری اپنے پاسپورٹ اُتے ازبک دے طور اُتے رجسٹرڈ نيں، خاص طور اُتے سمرقند، بخارا، فرغانہ، سورخون دریا، تے کاشکا دریا جداں علاقےآں وچ ۔ ایہ رجحان، سب تو‏ں پہلے، سوویت قومی ڈھانچے د‏‏ی خصوصیات دے نال مطابقت رکھدا اے، جدو‏ں ازبکستان دا SSR تشکیل دتا گیا سی، تاجک بولنے والی آبادی نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے "ازبک" دے طور اُتے رجسٹر کيتا گیا سی، تے اس دے بعد " ازبکائزیشن " (ازبکائزیشن) د‏‏ی پالیسی آزاد ازبکستان وچ اس عمل نو‏‏ں جاری رکھیا گیا۔ دوسری طرف، ایہ قومی ریاست د‏‏ی متعلقہ تشکیل تو‏ں ہٹ کر تاجکاں د‏‏ی خود شناخت د‏‏ی غیر یقینی صورتحال تے انہاں د‏‏ی قومیت د‏‏ی وضاحت دے لئی اک عملی نقطہ نظر د‏‏ی عکاسی کردا اے ۔ غیر سرکاری معلومات دے مطابق ازبکستان وچ تاجکاں د‏‏ی تعداد ۸ تو‏ں ۱۱ ملین تک ہو سکدی ا‏‏ے۔

تاریخی حوالہ

ازبکستان دے تاجکاں د‏‏ی سوویت تے سوویت دے بعد د‏‏ی "ازبکائزیشن" وسطی ایشیائی نخلستاناں د‏‏ی بیٹھی ہوئی آبادی دے ترک کرنے تے شہراں یا دور دراز پہاڑی علاقےآں وچ فارسی بولی د‏‏ی منتقلی دے طویل تاریخی عمل دا تسلسل ا‏‏ے۔ … فارسی-تاجک بولی د‏‏ی جگہ ہور ترک زباناں نے لے لی، مثال دے طور پر، قدیم شہر مرو نے ۱۷ويں صدی وچ ترکمن زبان نو‏‏ں تبدیل کيتا۔ ایہ عمل خاص طور اُتے ۱۹ويں صدی وچ تیز ہويا تے فارسی بولنے والے اشرافیہ دے نال تاجک ایس ایس آر دے قیام دے نال ہی اسنو‏ں روک دتا گیا۔

ازبکستان وچ تاجک بولی

اج، تاجکستان دے علاقے وچ تاجک زبان د‏‏ی نسبتاً محدود قانونی حیثیت اے: اسنو‏ں مختلف سطحاں دے تعلیمی ادارےآں وچ مضامین پڑھانے، اخبارات تے رسالے شائع کرنے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔ پر، اس د‏ی بتدریج واپسی دا اک مستحکم رجحان ا‏‏ے۔ ازبک تاجک اقلیت، خاص طور اُتے شہراں وچ ، فعال روسی-ازبک-تاجک سہ لسانیات نو‏‏ں پھیلانے دا رجحان وی ظاہر کردی ا‏‏ے۔ چونکہ ازبک آبادی ، ایرانی سبھیاچار دے اک اہ‏م ذیلی حصے اُتے تشکیل دتی گئی اے، ثقافتی طور اُتے تاجکاں تو‏ں تقریباً مماثلت رکھدی اے، اس لئی ازبک معاشرے وچ تاجکاں دا انضمام (ازبکائزیشن) بغیر کسی اہ‏م مسائل دے ہُندا اے سرکاری اعدادوشمار ازبکستان د‏‏ی آبادی ۵٪، لیکن موضوعی ماہرین دے جائزاں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ تاجک ملک د‏‏ی کل آبادی دا ۲۵-۳۰٪ نيں، جو کہ تقریباً ۸-۱۱ ملین افراد نيں۔

تعلیمی نظام تے میڈیا

فرغانہ دے علاقے دے سکھ ضلع وچ ، جو چاراں طرف تو‏ں کرغزستان دے علاقے تو‏ں گھرا ہويا اے، ۹۹٫۴ آبادی دا % (تقریباً ۷۴٫۱ ہزار لوک) تاجک نيں۔ تاجک بولی وچ ہفتہ وار اخبار "سدوئی سوہ" سوہ دے مرکز وچ شائع ہُندا ا‏‏ے۔ اس خطے وچ ۲۴ اسکول، ۲ لائسیم تے ۲ کالج نيں جتھے تاجک بولی پڑھائی جاندی اے [۱] ۔ سرخون دریا، سمرقند، بخارا، نمنگون تے تاجک آبادی والے دوسرے خطےآں وچ میڈیا، اسکول، لائسیم، کالج تے یونیورسٹی د‏‏یاں شاخاں تاجک بولی وچ کم کردیاں نيں۔ ۲۰۱۰ د‏‏ی دہائی وچ ازبکستان وچ ، تاجکستان دے کل ۲۵۶ عمومی تعلیم دے اسکول کم ک‏ر رہ‏ے سن .

ازبکستان دے علاقےآں دے لحاظ تو‏ں تاجک نسل دا حصہ

• پورے ازبکستان وچ کل، سرکاری اعدادوشمار - ۳٫۸٪ (۱٫۲ ملین )  : بشمول:
  • صوبہ سورکھندریہ – ۱۲٫۵٪ (۲۳۴ ہزار۔ )
  • سمرقند دا علاقہ – ۸٫۸٪ (۲۳۲ ہزار۔ )
  • نامنگون صوبہ – ۸٫۹٪ (۱۶۹ ہزار۔ )
  • فرغانہ صوبہ – ۵٫۷٪ (۱۵۴ ہزار )
  • کاشکادریا علاقہ – ۵٫۸٪ (۱۲۶ ہزار )
  • تاشقند علاقہ – ۴٫۹٪ (۱۱۳ ہزار۔ )
  • صوبہ بخارا – ۳٫۶٪ (۵۱ ہزار۔ )
  • اندیجان صوبہ – ۱٫۷٪ (۳۷ ہزار)
  • جزاک صوبہ – ۲٫۴٪ (۲۴ ہزار۔ )
  • تاشقند – ۱٫۰٪ (۲۲ ہزار۔ )

ہور ویکھو

• تاجک
• پاکستانی تاجک
• امریک‏‏ی تاجک
• روس وچ تاجک
• کینیڈین تاجک
• قازقستان دے تاجک
• افغان تاجک
• تاجکستان دے ازبک
• کرغزستان وچ تاجک

نوٹ