امرجیت چندن

امرجیت چندن
جم	1946 نیروبی، کینیا
کم کِتہ	شاعر، مفکر
بولی	پنجابی
قومیت	برطانوی
نسل	پنجابیت
دور	1965 - ہن

امرجیت چندن (جم نومبر 1946) لندن ( برطانیہ ) وچ وسدے بہو-پکھی پنجابی اتے انگریزی لکھاری ہن۔

مڈھلا جیون

امرجیت چندن 1986 وچ

چندن دا جم نومبر 1946 نوں نیروبی، کینیا وچ ہویا سی۔ پنجاب یونیورسٹی توں گریجوئیشن اوہ نکسلی لہر وچ سرگرم ہو گیا، اتے لگپگ دو سال گپتواس وانگ گزارے۔ پنجاب وچ نکسلی لہر دے پہلے میگزین ‘دستاویز’؛جسدے کجھ انک ہی شائع ہوئے، دا اڈیٹر وی سی۔ پھر کئی ساہتی میگزیناں اتے رسالیاں وچ کم کیتا اتے 1980 وچ انگلینڈ چلیا گیا۔ اوہدے پیؤ گوپال سنگھ چندن دے غدریاں نال چنگے تعلق تے ہمدردی سی۔ گوپال سنگھ ودھیا شاعر اتے چنگے فوٹوگرافر سی۔ اوہناں نے نامی دیشبھگتاں دیاں فوٹواں کھچیاں جہناں وچ تیجا سنگھ آزاد دی پرچلت فوٹو امرجیت چندن دے پیؤ گوپال سنگھ چندن دی کھچی ہوئی اے۔

شعری سروکار تے شاعری

چندن دی شاعری نوں اوہدے سمکالیاں نالوں نکھیڑن والا مڈھلا گن اوہدا بہپساری تے سہج ہونا اے۔ شاعری کہن لگیاں شاید ہی پنجابی دا کوئی ہور شاعر اس جنا سہج ہووے۔ اوہ شبداں نال کھیڈدا ضرور اے، پر گل نوں صرف اکھر دی لشک تک محدود نہیں کردا سگوں شبد دے دیسی سواد دی دبتا چکھدا اے۔ انج لگدا اے، جیوں اوہ آکھدا ہووے- جے گھر وچ منگو ہون تاں ڈولو چکّ دوجیاں دے گھر لسی منگن کیوں جائیے۔ جنی اپنتّ دھرتی دے اپنے شبد وچ ہو سکدی اے، اوہ ادھار لئے شبداں وچ کتھے۔ شبداں دے موہ وچ بھجیا جنا سہج اوہ شاعری آکھ جاندا اے، انج لگدا اے کہ اس توں ودھ ہور سوکھا تے سہج ہویا ہی نہیں جا سکدا۔ جداں تتلی دا بھار پھلّ نوں بھار نہیں لگدا، اوہدی شاعری تہاڈے دل وچ اپنی چھنّ پا لیندی اے۔

بھاویں چندن نکسلی لہر دی مڈھلی قطار وچ وی رہا تے اس لہر دے ساہتی پرچے ‘دستاویز’ دا اڈیٹر وی؛ پر اپنی شاعری وچ اوہ کتے وی اسہج ہندا پرتیت نہیں ہندا۔ معصوم لوکاں نوں مار کے انقلاب لیاؤن والا اس لئی پنجاب دا قاتل اے۔ اوہ ایہناں قاتل لوکاں نوں ونگاردا آکھدا اے: ‘‘اسیں تاں اسے دھرتی دے پتّ ہاں جہدا دھرا ننکانہ بندا اے، پر تسیں ساڈے وچوں نہیں ہو۔ تسیں ہندو-سکھ-مسلمان مزہبیئت دے قاتل نہیں سگوں پنجابیت دے قاتل ہو۔’’ اہ ننکانے نوں کسے اک مذہب دا تھاں نہیں سگوں سمچی دھرتی دا مرکز مندا اے۔ اوہ آکھدا اے:

ننکانہ منزل ہے کل راہواں دی

ننکانہ گھر دا راہ ہے۔

رچناواں

شعری مجموعہ

• کون نہیں چاہیگا (1975)
• کویتاواں (1985)
• جڑھاں (1995,1999)
• بیجک (1996)
• چھنا (1998)
• گتھلی (1999)
• گڑھتی (2000)
• انجل (2006)
• پریم کویتاواں (2011) چونویں شاعری
• Sonata for Four Hands (انگریزی اتے پنجابی دوہاں بولیاں وچ Arc Publications نے شائع کیتا اے۔)
• اناراں والا وہڑھا(شاہمکھی: اناراں والا ویہڑا) ; پبلیشرز: کتاب ترننجن، میاں چیمبر، 3 ٹیمپل روڈ لاہور -2004)

وارتک

• نشانی (1997)
• فیلسوفیاں(2001)
• لکھت پڑھت (2014) (پندراں لیکھاں دا مجموعہ)

ہور

• لمی لمی ندی وہے (ویلے بارے چونویں شاعری)

شعری نمونہ

تیہ اوہ بول جسدا کوئی نہ ثانی

کوئی جو مینوں تیہ کردا ہے
جس نوں میری تیہ ہے لگی
پانی وی بن تیہ دے کاہدا پانی

تیہ تاں دل نوں پیندی کھوہ ہے
جس نوں کوئی دل والا بھردا

تیہ اڑدا ٹکیا پنچھی
جسدے پیر نہ تھلے لگدے
تیہ تاں اس پنچھی دا ساہ ہے
تیہ تاں اس دی چھاں ہے کھنبھ ولھیٹ کے بیٹھی

تیہ تاں اوہدا ناں ہے
جس نوں لیاں منہ مٹھا ہووے
مٹھی جسدی اکھاں مند کے چیتے کرداں

تیہ اپنے آپ نہ’ گلاں کرنا ہؤمے ہرنا
سجن نوں تکنا ہولے ہولے
تیہ ہوا نوں پائی جپھی

حوالے