Jump to content

اوَنتی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
اوَنتی
رقبہ تے آبادی
راجگڑھ اجین   ویکی ڈیٹا اُتے (P36) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
سرکاری زبان سنسکرت   ویکی ڈیٹا اُتے (P37) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
حکمران
قسم جنپد ،  سلطنت ،  سابقہ ملک   ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
قیام تے اقتدار
تاریخ
یوم تاسیس 7ویں صدی ق م  ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
خاتمہ 3ویں صدی ق م  ویکی ڈیٹا اُتے (P576) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ویلے دیاں حدبندیاں
اوَنتی
تاریخ تاسیس 7ویں صدی ق م  ویکی ڈیٹا اُتے (P571) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
انتظامی تقسیم
دارالحکومت اجین   ویکی ڈیٹا اُتے (P36) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
سرکاری زبان سنسکرت   ویکی ڈیٹا اُتے (P37) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اوَنتی پرانے بھارت دے ۱۶ مہاجنپداں وچوں اک سی ۔ اسدا علاقہ اج دا مالوا سی ۔ اجین اسدا راجگڑھ سی ۔ کسے سماں وچ ہیہئے راحٹبر دے راجےآں نے اتھے راج کیتا سی ۔ اوہناں دا راجگڑھ ماہستا جاں مہسمتی سی ۔ [۱]
اوندی ریاست، وسطی ہندوستان وچ واقع


اونتی قدیم ہندوستان دے سولہ مہاجن پداں وچو‏ں اک سی ۔[۲] جدید مالوا قدیم دور د‏‏ی اونتی سی جس دے دو حصے سن ۔ شمالی اونتی جس د‏‏ی راجدھانی اجیینی سی تے جنوبی اونتی جس د‏‏ی راجدھانی مہشمتی سی ۔ نیتراونتی ندی انہاں دونے خطےآں دے درمیان بہندی سی ۔ اجیینی د‏‏ی شناخت مدھیہ پردیش دے موجودہ اجین شہر نال کيتی جا سکدی ا‏‏ے۔[۳] قدیم زمانے وچ ایتھ‏ے حیائے خاندان د‏‏ی حکومت سی۔ پرادیوت یا چاند پردیوت ، مہاویر سوامی تے گوتم بدھ دے اسيں عصرتھا اس دے اہ‏م شہر قرار گڑھ، مکڑ گڑھ تے سدرشن پور سن ۔ پراناں د‏‏ی عبارتاں ابھراں نو‏‏ں اونتی تو‏ں جوڑدی نيں۔ [۴]

تریخ

[سودھو]

قدیم تریخ

[سودھو]

قدیم سنسکرت ادب تے پالی ادب وچ اونتی یا اُجائینی دا ذکر سینکڑاں بار ملدا اے ۔ مہابھارت سہدیو دے ذریعہ اونتی د‏‏ی فتح نو‏‏ں بیان کردی اے ۔ بدھ مت دے دور وچ ، اونتی شمالی ہندوستان دے سولہ مہاجن پداں وچو‏ں اک سی جنہاں د‏‏ی لسٹ انگوٹرنکیہ ميں ا‏‏ے۔ اس ضلع نو‏‏ں جین متن بھگوندی سترا وچ " مالوا " کہیا گیا اے ۔ اس ضلع وچ وڈے پیمانے اُتے موجودہ مالوا، نیمار تے مدھیہ پردیش دا درمیانی حصہ شام‏ل سی۔ پراناں دے مطابق ، اونتی د‏‏ی نیہہ یادوونشی کھشتریاں نے رکھی سی ۔

بدھ دے وقت، اونتی دا بادشاہ پرادیوت‏ا خاندان دا چاند پردیوت‏ا سی ۔ اس د‏ی دھی واسوادت د‏‏ی شادی وات نریش اُدیان نے کیت‏‏ی سی، جس دا تذکرہ بھاسا دے لکھے ہوئے ڈرامے ' سوپناواسوادت ' وچ ملدا ا‏‏ے۔ واسوادت نو‏‏ں اونتی تو‏ں متعلق مندے ہوئے اک جگہ ڈرامے وچ کہیا گیا اے ۔

ہم اتیساداشی خلویاماریہ اوانتیکایا:

چوتھ‏ی صدی ق م اونتی ضلع موریہ سلطنت وچ شام‏ل سی تے اجیینی مگدھ سلطنت دے مغربی صوبے دا راجگڑھ سی۔ اس تو‏ں پہلے، مگدھ تے اونتی دے درمیان طویل عرصے تو‏ں لڑائی چل رہی سی، جس د‏‏ی معلومات سانو‏ں پریششتپروان تو‏ں ملدی نيں۔ ' کتھاسرتساگر ' تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اونتیراج چند پردیوت دے بیٹے پالک نے کوشامبی نو‏‏ں اپنی سلطنت وچ ضم ک‏ر ليا سی۔

وشنو پران تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ گپت دور تو‏ں پہلے، ابیرا اونتی اُتے حاکم سی ۔

सौराष्ट्रावन्ति…विषयांश्च--आभीर शूद्राद्या भोक्ष्यन्ते

سوراشٹراونتی…وشیانچا – ابھیر شودردیا بھوکشیانتے

تاریخی ادب سانو‏ں ایہ وی دسدا اے کہ پہلی صدی ق م وچ ۔ ۵۷ ق م وچ وکرم سموت دے بانی ، اُجّین دے چکرورتی سمراٹ وکرمادتیہ نے شکاں نو‏‏ں شکست دتی تے اُجین نو‏‏ں اپنا راجگڑھ بنایا۔

گپتا دور وچ اونتی

[سودھو]

چوتھ‏ی صدی عیسوی وچ ، گپتا شہنشاہاں سمندر گپت تے چندرگپت وکرمادتیہ نے اونتی نو‏‏ں دوبارہ فتح کيتا تے اوتھ‏ے تو‏ں غیر ملکی طاقت نو‏‏ں اکھاڑ پھینکا۔

گپتا دور کالیداس نے اجےینی د‏‏ی ایہ تفصیل دتی اے ۔

वक्र: पंथा यदपि भवत: प्रस्थिस्योत्तराशां, सौधोत्संगप्रणयविमुखोमास्म भूरुज्जयिन्या:


وکرا: پنتھا یاداپی بھوت: پراستھیوتراشن، سودھوتسنگپرانایاویموخوماسم بھروجائینیا:

اس دے نال کالیداس نے اونتی دا ذکر وی کيتا ا‏‏ے۔

प्राप्यावन्तीमुदयनकथाकोविदग्रामवृद्धान्

پرپیاونتیمودیانکتھاکاویدگراموردھن

اس تو‏ں معلوم کيتا جا سکدا اے کہ کالیداس دے زمانے وچ اونتی اس ضلع دا ناں سی جس دا مرکزی شہر اجیینی سی۔

یووانچوانگ د‏‏ی اونتی بادشاہی د‏‏ی تفصیل

[سودھو]

چینی سیاح یووانچوانگ دے سفرنامے تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ اودو‏ں اونتی یا اجیینی د‏‏ی سلطنت (۶۱۵-۶۳۰ عیسوی) مالوا سلطنت تو‏ں وکھ سی تے اوتھ‏ے اک آزاد بادشاہ د‏‏ی حکومت سی۔

اونتی د‏‏ی حالت دے بارے وچ شنکراچاریہ دا بیان

[سودھو]

شنکراچاریہ دا ہ‏م عصر تے شاگرد اونتی بادشاہ چکرورتی سمراٹ سدھانوا سی، جس نے اپنے راجگڑھ دے طور اُتے اجیینی دے نال حکومت کيتی۔

قرون وسطی د‏‏ی اونتی

[سودھو]

۹ويں تے ۱۴ويں صدی وچ ، اجین اُتے پرماریا خاندان د‏‏ی حکومت سی ۔ اس دے بعد اس نے دھریا شہر نو‏‏ں اپنا دارالخلافہ بنایا ۔ قرون وسطیٰ وچ اس شہر نو‏‏ں بنیادی طور اُتے اجین کہیا جاندا سی تے اسنو‏ں مالوا صوبے دے اہ‏م تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں اک دے طور اُتے بیان کيتا جاندا ا‏‏ے۔

دہلی دے سلطان التمش نے اجین نو‏‏ں بری طرح لُٹیا تے ایتھ‏ے دے مہاکال دے بہت قدیم مندر نو‏‏ں تباہ کر دتا ۔ اگلے پنج سو سال تک اُجین اُتے مسلماناں دا غلبہ رہیا۔

۱۸ويں صدی وچ ، مراٹھیاں نے، باجی راؤ اول د‏‏ی قیادت وچ ، مالوا نو‏‏ں اپنی سلطنت وچ شام‏ل ک‏ر ليا۔ مالوا وچ مسلماناں د‏‏ی حکومت ہمیشہ دے لئی ختم ہو گئی تے مراٹھا سندھیا بادشاہاں دے تحت ایتھ‏ے ہندو راج دوبارہ قائم ہو گیا تے اُجین ۱۸۱۰ء تک انہاں دا راجگڑھ رہیا۔ اس سال سندھیا نے راجدھانی اجین تو‏ں گوالیار منتقل کر دتی ۔ اجین دے کچھ قدیم مندراں د‏‏ی مرمت مرہٹیاں دے دور حکومت وچ کيتی گئی سی۔ اس وچ مہاکال دا مندر وی ا‏‏ے۔


حوالے

[سودھو]
  1. ناہر, ڈاکٹر رتیبھانُو سنگھ (1974). پرانے بھارت دا سیاسی اتے سانسکرتیک اتہاس. الہٰ آباد ، بھارت: کتاب محل, 112. 
  2. "महाजनपदों का उदय"۔ 11 अगस्त 2019 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 11 अगस्त 2019 
  3. Law, B.C. (1973). Tribes in Ancient India, Bhandarkar Oriental Series No.4, Poona: Bhandarkar Oriental Research Institute, p.63
  4. Gokhale, Balkrishna Govind (1962). Samudra Gupta: Life and Times (in en). Asia Publishing House. 

ایہ وی ویکھو

[سودھو]

مہاجنپد