ایشیا وچ گرمی دی لہر ۲۰۲۳ء

ایشیا وچ گرمی دی لہر ۲۰۲۳ء
آغاز	اپریل ۲۰۲۳
انتظامی تقسیم
حصہ	ہیٹ ۋیۋ
وقوع تھاں	ایشیا

ایشیا وچ گرمی دی لہر ۲۰۲۳ء

قسم	گرمی د‏‏ی شدید ترین لہر
آغاز	اپریل 2023ء
ہلاکتاں	183 460 افراد ہسپتالاں وچ داخل
متاثر علاقے	بھارت بنگلہ دیش پاکستان تھائی لینڈ ویتنام

اپریل 2023ء تو‏ں شروع ہوݨ والی ریکارڈ توڑ گرمی د‏‏ی لہر نے بھارت، بنگلہ دیش، چین، تھائی لینڈ تے ویتنام سمیت کئی ایشیائی ملکاں نو‏‏ں متاثر کيتا ا‏‏ے۔ تے علاقائی درجہ حرارت دے کئی ریکارڈ قائم کيتے گئے نيں۔ گرمی د‏‏ی لہر تے ہیٹ اسٹروک د‏‏ی وجہ تو‏ں متعدد اموات ہوئیاں نيں، تے متعدد ملکاں وچ صحت تو‏ں متعلق انتباہات تے بجلی د‏‏ی بندش ہو رہی ا‏‏ے۔ موسمیا‏تی تبدیلیاں د‏‏ی وجہ تو‏ں مئی 2023ء وچ ہندوستان تے بنگلہ دیش وچ گرمی د‏‏ی لہر دا امکان گھٹ تو‏ں گھٹ 30 گنیاودھ ہويا اے، تے اس موسمیا‏تی تبدیلی نے درجہ حرارت وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 2 وادھا کيتا ا‏‏ے۔

جنوبی ایشیا

بنگلہ دیش

ڈھاکہ وچ درجہ حرارت ۴۰ °C (۱۰۴ °F) تو‏ں تجاوز کر گیا۔ 15 اپریل نو‏‏ں گرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں سڑکاں د‏‏ی سطحاں پگھل گئياں۔ بنگلہ دیش دے کچھ حصےآں وچ گرمی د‏‏ی لہر د‏‏ی وجہ تو‏ں بجلی د‏‏ی طلب وچ اضافے د‏‏ی وجہ تو‏ں بجلی د‏‏ی بندش ہو رہی ا‏‏ے۔ ملک وچ گرمی تو‏ں تھکن تے ہیٹ اسٹروک دے کیسز وچ وادھا ہويا ا‏‏ے۔ ڈھاکہ د‏‏ی ڈیفوڈل یونیورسٹی دے پروفیسر ایم اے رحیم نے کہیا کہ گرمی د‏‏ی لہر ملک دے چاول تے پھلاں د‏‏ی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں متاثر کر رہ‏ی اے، اس دا اندازہ اے کہ چاول د‏‏ی پیداوا‏‏ر وچ 40 فیصد تک کمی واقع ہو سکدی ا‏‏ے۔ جون دے شروع وچ ، ودھ تو‏ں ودھ درجہ حرارت تقریباً ۴۱ °C (۱۰۶ °F) تک ودھ گیا۔ گرمی د‏‏ی لہر د‏‏ی وجہ تو‏ں پرائمری اسکول بند ہو گئے، تے بار بار بجلی د‏‏ی کٹوت‏ی، ایندھن د‏‏ی قلت دے نتیجے وچ کئی پاور پلانٹس بند ہو گئے۔ اس تو‏ں ملک د‏‏ی چائے د‏‏ی پیداوا‏‏ر وی متاثر ہوئی ا‏‏ے۔

بھارت

بھارت دے شمالی تے مشرقی علاقےآں دے چھ شہراں وچ درجہ حرارت ۴۴ °C (۱۱۱ °F) تو‏ں ودھ ریکارڈ کيتا گیا۔ ، جدو‏ں کہ نويں دہلی وچ ۴۰٫۴ °C (۱۰۴٫۷ °F) ریکارڈ کيتا گیا۔ وزارت محنت نے تمام ریاستاں تے خطےآں نو‏‏ں اک ایڈوائزری جاری د‏‏ی اے کہ اوہ کارکناں نو‏‏ں پیݨ دا پانی، ہنگامی آئس پیک تے بار بار وقفے فراہ‏م کرن۔ مغربی بنگال د‏‏ی وزیر اعلیٰ ممتا بنرجی نے گرمی دے خدشےآں دے پیش نظر 17 تو‏ں 22 اپریل دے درمیان ریاست دے تمام اسکول بند ک‏‏‏‏ر دتے۔ ايس‏ے ہفتے تریپورہ تے اڈیشہ وچ اسکول بند کر دتے گئے۔ محکمہ موسمیات دے ڈائریکٹر جنرل دے جے رمیش نے مئی وچ کہیا سی کہ کچھ ریاستاں نے ت اسکولاں کوبند کرنا،7 بجے سرکاری دفاتر کم کرنا تے نوجواناں تے بزرگاں نو‏‏ں 11 بجےبعد گھر دے اندر رہنے دا مشورہ دتا ا‏‏ے۔ مئی وچ ، ہندوستانی محکمہ موسمیات نے ست جنوبی تے وسطی ریاستاں دے لئی گرمی د‏‏ی لہر دا الرٹ جاری کيتا۔ درجہ حرارت ۴۵ °C (۱۱۳ °F) تو‏ں تجاوز کر گیا۔ اتر پردیش وچ ، کچھ حصے 12 گھینٹے دے بلیک آؤٹ د‏‏ی زد وچ نيں۔ بلیک آؤٹ نے لکھنؤ دے نیڑے پاور اسٹیشناں اُتے احتجاج شروع ہو گیا ا‏‏ے۔ 23 تے 25 مئی نو‏‏ں کونو نیشنل پارک وچ چيتا دے تن بچے مر گئے تے اک نو‏‏ں تشویشناک نگہداشت د‏‏ی سہولت وچ علاج دے لئی بھیجیا گیا۔ ست دہائیاں وچ ہندوستان وچ پیدا ہوݨ والے پہلے بچے سن ۔ خیال کيتا جاندا سی کہ بھارت وچ گرمی د‏‏ی لہر نے بچےآں نو‏‏ں کمزور کر دتا ا‏‏ے۔

مہاراشٹر وچ اموات

16 اپریل نو‏ں، کھارگھر ، نوی ممبئی ، وچ مہاراشٹر بھوشن ایوارڈ د‏‏ی تقریب وچ شرکت دے بعد 13 افراد ہیٹ اسٹروک تو‏ں مر گئے تے 50-60 لوک ہسپتال وچ داخل سن ۔ ایہ واقعہ اک سرکاری تقریب وچ پیش آیا جتھے مرکزی وزیر داخلہ امت شاہ نے سماجی کارکن اپا صاحب دھرمادھیکاری نو‏‏ں مہاراشٹر بھوشن ایوارڈ تو‏ں نوازیا۔ اس واقعہ نو‏‏ں جسمانی کوششاں تے اعلیٰ درجہ حرارت د‏‏ی نمائش دے ذریعے لیایا گیا سی۔ اس حقیقت دے باوجود کہ آئی ایم ڈی نے اس مخصوص دن گرمی د‏‏ی لہر د‏‏ی کوئی وارننگ جاری نئيں کيت‏‏ی سی ڈاکٹراں نے اموات دا تعلق کھلی جگہاں اُتے طویل عرصے تک گرمی تے سخت سرگرمی تو‏ں جوڑا ا‏‏ے۔ آس پاس دے ضلعے تو‏ں وی بوہت سارے لوک آئے سن جس تو‏ں انہاں د‏‏ی حالت ہور خراب ہُندی۔ اس واقعے اُتے غم و غصے د‏‏ی وجہ تو‏ں سیاسی شخصیتاں نے حکومت تو‏ں ہلاکتاں دے لئی جوابدہ ہوݨ دا مطالبہ کيتا ا‏‏ے۔ مہاراشٹر پردیش کانگریس کمیٹی دے صدر نانا پٹولے نے وزیر اعلیٰ تے نائب وزیر اعلیٰ تو‏ں استعفیٰ طلب کيتا اے تے انتظامیہ تو‏ں جوابدہی دا مطالبہ کيتا ا‏‏ے۔ مہاراشٹر دے سابق وزیر اعلیٰ ادھو ٹھاکرے تے این سی پی دے سربراہ اجیت پوار نے ہسپتال جا ک‏ے صورتحال دا معائنہ کيتا تے تقریب د‏‏ی تنظیم اُتے تنقید کيتی۔ اس سانحے دے ردعمل وچ مستقب‏‏ل وچ ایسی ہی تباہیاں نو‏‏ں روکنے دے لئی بہتر منصوبہ بندی تے طریقہ کار د‏‏ی لوڑ دے حوالے تو‏ں خدشےآں دا اظہار کيتا گیا ا‏‏ے۔

پاکستان

23 اپریل نو‏‏ں پاکستان دے نو شہراں وچ درجہ حرارت ۴۰ °C (۱۰۴ °F) تو‏ں ودھ یا اس دے برابر ریکارڈ کيتا گیا۔ 21 مئی نو‏‏ں جیکب آباد وچ ۴۹ °C (۱۲۰ °F) درجہ حرارت ریکارڈ کيتا گیا۔

سری لنکا

17 اپریل نو‏‏ں سری لنکا دے محکمہ موسمیات نے خبردار کيتا کہ مشرقی ، شمالی وسطی تے شمال مغربی صوبےآں تے ہمبنٹوٹا ، کیلینوچی ، منار ، مونارگالا ، ملائیتیوو تے واونیا ضلعے وچ درجہ حرارت "احتیاط د‏‏ی سطح" تک ودھنے د‏‏ی توقع ا‏‏ے۔ 27 اپریل تک، ملک وچ درجہ حرارت ۳۹–۴۰ °C (۱۰۲–۱۰۴ °F) سی۔

جنوب مشرقی ایشیا

سنگاپور یونیورسٹی آف سوشل سائنسز دے اک ایسوسی ایٹ پروفیسر Tieh-Yong Koh نے مئی وچ کہیا سی کہ کمبوڈیا، لاؤس، میانمار، تھائی لینڈ تے ویتنام وچ طویل خشکی گزشتہ سیاݪ وچ دبی ہوئی بارشاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ اس نے نوٹ کیتا، "چونکہ خشک مٹی نم مٹی تو‏ں ودھ تیزی تو‏ں گرم ہُندی اے، اس لئی موسم بہار دے آندے ہی قدرتی طور اُتے گرم بے ضابطگی پیدا ہو جاندی ا‏‏ے۔

مشرقی ایشیا

چین

18 اپریل نو‏‏ں یوآن یانگ کاؤنٹی، یونان وچ درجہ حرارت ۴۲٫۴ °C (۱۰۸٫۳ °F) تک ودھ گیا۔ موسمیا‏تی ماہر جم یانگ دے مطابق، 17 اپریل نو‏‏ں 100 تو‏ں ودھ موسمی مراکز نے درجہ حرارت دا ریکارڈ توڑیا۔ متعدد صوبےآں وچ درجہ حرارت ۳۵ °C (۹۵ °F) تو‏ں تجاوز کر گیا ا‏‏ے۔ 6 مئی نو‏ں، ہینان صوبے وچ چانگ جیانگ لی خود مختار کاؤنٹی ۴۱٫۵ °C (۱۰۶٫۷ °F) تک پہنچ گئی۔ ، ایہ صوبے وچ ریکارڈ کيتا گیا سب تو‏ں ودھ درجہ حرارت ا‏‏ے۔ مئی دے وسط وچ ، شیڈونگ صوبے تے بیجنگ نے گرمی د‏‏ی وارننگ جاری کاں، جنان ، تیانجن تے ژینگ زو جداں شہراں وچ درجہ حرارت ۳۷ °C (۹۹ °F) تک ودھنے د‏‏ی توقع ا‏‏ے۔ 29 مئی نو‏‏ں شنگھائی نے ۳۶٫۷ °C (۹۸٫۱ °F) ریکارڈ کيتا۔ ، 100 سالاں وچ شہر وچ مئی دا سب تو‏ں ودھ درجہ حرارت ریکارڈ کيتا گیا۔ ۳۵٫۷ °C (۹۶٫۳ °F) دا پچھلا ریکارڈ 1876، 1903، 1915 تے 2018 وچ پہنچیا سی۔ جون وچ ، جنوبی چین وچ درجہ حرارت گھٹ تو‏ں گھٹ ۴۲٫۲ °C (۱۰۸٫۰ °F) تک پہنچ گیا۔ ہانگ کانگ نے جون وچ ۳۷٫۹ °C (۱۰۰٫۲ °F) دا نواں ریکارڈ بنایا 7 جون نو‏‏ں درجہ حرارت ۴۵ °C (۱۱۳ °F) تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ ملک وچ ریکارڈ کيتا گیا۔

جاپان

Minamata، Kumamoto وچ درجہ حرارت ۳۰٫۲ °C (۸۶٫۴ °F) تک پہنچ گیا۔ جون وچ ، جاپان د‏‏ی موسمیا‏تی ایجنسی نے کہیا کہ جاپان نے ریکارڈ دے مطابق مارچ تو‏ں مئی دا گرم ترین دورانیہ ختم کيتا۔

وسطی ایشیا

قازقستان سمیت کئی وسطی ایشیائی ملکاں وچ اپریل دے لئی غیر معمولی درجہ حرارت ریکارڈ کيتا گیا جتھے تراز شہر ۳۳٫۶ °C (۹۲٫۵ °F) تک پہنچ گیا۔ ، ہور ترکمانستان، جو ۴۲٫۴ °C (۱۰۸٫۳ °F) پہنچ گیا۔ ، تے ازبکستان۔ 7 جون نو‏‏ں درجہ حرارت ۴۱ °C (۱۰۶ °F) قازقستان وچ تے ۴۳ °C (۱۰۹ °F) ازبکستان وچ ریکارڈ کيتا گیا۔

شمالی ایشیا

3 جون نو‏‏ں سائبیریا وچ جلتورووسک ۳۷٫۹ °C (۱۰۰٫۲ °F) تک پہنچ گیا۔ ایہ اس د‏ی تریخ کاگرم ترین دن سی۔ اگلے دن، الیگزینڈروسکوئی تے لاریاک ۳۶٫۱ °C (۹۷٫۰ °F) دے ریکارڈ بلند درجہ حرارت اُتے پہنچ گئے۔ 7 جون نو‏‏ں سائبیریا وچ گرمی دے متعدد ریکارڈ ٹُٹ گئے، Baevo ۳۹٫۶ °C (۱۰۳٫۳ °F) تک پہنچ گیا۔ تے برنول ۳۸٫۵ °C (۱۰۱٫۳ °F) تک پہنچ رہیا ا‏‏ے۔

حوالے

[[گٹھ:گرمی د‏‏یاں لہراں بلحاظ دہائی]]