جامی حیدرآبادی
| جامی حیدرآبادی | |
|---|---|
| جم | 15 مئی 1915 |
| وفات | 8 مارچ 1972 (57 سال) |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | شاعر ، لکھاری |
| پیشہ ورانہ زبان | اردو ، فارسی |
ترمیم  | |
جامی حیدرآبادی یا خورشید احمد حیدرآبادی (پیدائش:15 مئی 1915ء— وفات: 8 مارچ 1972ء) اردو زبان دے شاعر تے مصنف سن ۔ استوں علاوہ اوہ مترجم وی سن ۔
سوانح[سودھو]
جامی 15 مئی 1915ء نوں حیدرآباد دکن وچ پیدا ہوئے۔جامی دا اصل ناں خورشید احمد سی ۔ اُنہاں دا خاندان حیدرآباد دکن دا علمی گھرانہ شمار ہُندا سی ۔ ایہ خاندان پربھنی (مہاراشٹر) وچ آباد سی جتھے توں اُنہاں دے نانا قاضی صدیق احمد تخلیص فہیم، نقل مکانی کرکے حیدرآباد دکن آگئے تے ایتھے وکیل سرکار مقرر ہوئے گئے۔ جامی دے والد مولوی محمد یعقوب وی عالم دین سن ۔ حالے جامی کم سن ہی سن کہ والد دا انتقال ہوئے گیا۔ والد دے انتقال دے بعد تعلیم و تربیت اپنی والدہ تے نانی دی نگرانی وچ پائی۔ عربی، فارسی تے دینیات دی تعلیم گھر اُتے ہی حاصل کيتی۔ بعد وچ 1932ء وچ پنجاب یونیورسٹی، لاہور توں منشی فاضل دا اِمتحان پاس کر ليا تے کسبِ معاش دے لئی محکمہ آبکاری وچ ملازم ہوئے گئے تے اِس محکمے وچ انسپکٹری دے عہدے تک ترقی کيتی۔ جلد ہی اِس عہدے توں دِل اُچاٹ ہوئے گیا تے مستعفی ہوئے گئے۔[۱]
شعرگوئی[سودھو]
جامی نے بائیس سال دی عمر وچ 1937ء وچ ہی شعرگوئی شروع کردتی سی۔ شعرگوئی وچ فصاحت جنگ جلیل پوری توں مشورہ کردے رہے۔ اُنہاں دی وفات دے بعد کچھ دِن بعد علی اخترحیدرآبادی تے جوش ملیح آبادی توں وی اصلاح لیندے رہے۔ اوہ شاعری وچ علامہ محمد اقبال، فراق گورکھپوری تے فیض احمد فیض توں بہت متاثر ہوئے۔ شعرگوئی وچ جلد ہی منازل طے کردے گئے تے اِس وچ غزل تے نظم دونے وچ دلچسپی تھی۔جس قدر اُنہاں دا کلام شائع ہوئے سکیا، اُس توں کدرے زیادہ اُنہاں نے اپنا کلام دوسرےآں دی نذر کر دتا۔ جامی دی بدولت حیدرآباد دکن دے کئی افراد صاحب سخن ہوئے۔ جامی صحیح معنےآں وچ شاعر تے خادمِ ادب سن، بلکہ احباب دی نجی مجالس تک وچ وی شعر سنانے دے روادار نئيں ہُندے سن ۔ اُدھر پچھلے دو چار سال توں احباب دے اصرار اُتے کدی کدی مشاعرے وچ چلے جاندے لیکن اِس طرح جداں کوئی گناہ سرزد ہوئے رہیا ہوئے۔ تمام عمر تجرد وچ گزار دتی تے شادی نئيں کيتی۔
لکھتاں[سودھو]
ادارۂ ادبیات اردو دی طرف توں اُنہاں دی متعدد کتاباں شائع ہوئیاں جنہاں وچ بچےآں دے لئی بعض کتابچے وی شامل نيں۔ جامی دے تن ابتدائی شعری مجموعے، شرارے، نشانِ راہ تے منزل دی طرف شائع ہوئے۔ 1958ء وچ اُنہاں نے رنگِ سخن تبدیل کر ليا تے اِس تبدیلیٔ رنگِ سخن دے بعد دو تے شعری مجموعے شائع ہوئے: رخسار (یہ سحریہ انجمن ترقی اُردو، آندھراپردیش توں 1964ء وچ شائع ہويا تھا) تے دوسرا مجموعہ کلام برگِ آوارہ (یہ 1968ء وچ شائع ہويا تھا)۔ تیسرا دِیوان وی مرتب کرچکے سن مگر اِس دے چھپنے دی نوبت نہ آسکی تے خود جامی دنیا توں رخصت ہوئے گئے۔ جامی دی وفات دے بعد ایہ مجموعہ کلام ’’یاد دی خوشبو‘‘ دے عنوان توں حیدرآباد دکن توں 1971ء وچ شائع ہويا سی ۔[۲]
اواخر عمر تے وفات[سودھو]
صحت ہمیشہ بالعموم اچھی رہی۔ اگرچہ آخری ایام وچ مختلف عوارض دی شکایت ہونے لگی سی۔ بدقسمتی توں اٹھ مہینے تک مرضِ سرطان وچ مبتلا رہے۔مرضِ سرطان وچ حالت تشویشناک ہوئے گئی تاں 18 فروری 1972ء نوں بغرضِ علاج دواخانہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن وچ داخل کروادیے گئے۔ اِسی دواخانے وچ 8 مارچ 1972ء دی شام نوں انتقال کرگئے۔ ہوش و حواس آخری دم تک درسست رہے تے وقتِ اِنتقال توں چند منٹ پہلے وی گل گل کردے رہے۔ میت نوں اُنہاں دے محلہ سلطانپورہ وچ منتقل کر دتا گیا تے اگلے روز 9 مارچ 1972ء نوں بعد نمازِ عصر جنازہ اُٹھایا گیا تے احاطہ چیونٹی شاہ دے قبرستان، عثمانپورہ وچ سپردِ خاک ہوئے۔[۳]