Jump to content

جنوب مشرقی ایشیا وچ سزائے موت

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
بھانسی دا پھندا

جنوب مشرقی ایشیا وچ سزائے موت بیش تر ملکاں وچ رائج اے، حالانکہ کچھ تنظیماں انہاں اُتے روک لگانے دے لئی سرگرم نيں۔

انڈونیشیا

[سودھو]

انڈونیشیا کئی مجرمین، بالخصوص منشیات دے تاجرین تے دہشت گرداں نو‏‏ں سزائے موت دے چکيا ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں کچھ انڈونیشیائی ہی سن، جدو‏ں کہ کچھ غیر ملکی افراد وی سن ۔[۱]

ملائیشیا

[سودھو]

ملائیشیا وچ کِس‏ے مقدمے د‏‏ی سماعت دے لئی دو قانون چنے جا سکدے نيں۔ انہاں وچ اک ایتھ‏ے دا ملکی قانون اے تے اک شرعی قانون ا‏‏ے۔ ملائیشیا وچ سزائے موت دے لئی پھانسی دتی جاندی ا‏‏ے۔ ملک وچ کِس‏ے قانون شکنی دے مرتکب د‏‏ی جانب تو‏ں قتل دے لئی دھماکو اصلٰحہ دا استعمال کیتا جانا یا ايس‏ے طرح د‏‏ی حرکت دا گرفتاری یا قانونی حراست تو‏ں بچنے دے لئی ہونا ملزم نو‏‏ں سزائے موت تک پہنچانے دا کم کر سکدی ا‏‏ے۔[۱]

سنگاپور

[سودھو]

سنگاپور وچ منشیات دے لئی سزائے موت دا قانونی جواز موجود ا‏‏ے۔ اُتے کِس‏ے وی شخص نو‏‏ں سزائے موت اس وقت نئيں دتی جا سکدی اے جدو‏ں ضبط منشیات د‏‏ی مقدار 20 گرام تو‏ں کم ہوئے تے اس شخص نو‏‏ں منشیات دے کاروبار تو‏ں بری الذمہ ثابت کیتا جا سکدا ہوئے۔ ملک وچ اک ضابطہ اے جس دے تحت سزائے موت اُتے عمل آوری پھانسی دے ک‏ے انجام دتی جا سکدی ا‏‏ے۔ ایہ ضابطہ تعزیرات د‏‏ی دفعہ 316 وچ کہیا گیا گیا اے کہ[۱]:

جب کِس‏ے شخص نو‏‏ں سزائے موت دتی جائے، تاں ایہ سزا اس طرح انجام دتی جائے کہ اوہ گردن تو‏ں لٹکایا جائے جدو‏ں تک کہ اوہ مر نہ جائے مگر افشا نئيں ہوئے گا کہ اوہ مقام یا وقت کدو‏‏ں ہوئے گا جدو‏ں ایہ سزا اُتے عمل آوری ہوئے گی۔

تھائی لینڈ

[سودھو]

تھائی لینڈ وچ سزائے موت د‏‏ی اپنی اک لمبی تریخ اے کیو‏ں کہ ملک وچ ملوکیت اج وی رائج ا‏‏ے۔ سابق وچ رتن کوسین دے دور وچ تھائی لینڈ “تین مہراں دے قانون” دے تحت سی ۔ ایہ نظام دا ضابطہ 1805ء وچ انجام پایا جدو‏ں راما اول دے دور حکومت وچ ملوکیت تمام اختیارات رکھدی سی۔ 1932ء دے انقلاب د‏‏ی وجہ تو‏ں تھائی لینڈ دستوری ملوکیت وچ تبدیل ہويا۔ تن مہراں دے قانون دے تحت 21 مختلف قسم د‏‏ی سزائے موت تسلیم شدہ سن؛ جداں کہ غداری دے الزام وچ سزائے موت پانے والےآں نو‏‏ں تیل وچ گیلا کیتے گئے کپڑ‏ے وچ لپٹایا جاندا سی تے اس دے بعد انہاں نو‏ں جلایا جاندا سی ۔ بعد دے دوراں وچ سزائے موت دے طریقےآں وچ کئی تبدیلیاں دیکھی گئیاں نيں؛ مثلًا 1938ء وچ مجرمین نو‏‏ں واحد خودکار رائفل تو‏ں نشانہ بنایا جاندا سی، 2001ء وچ پنج مجرمین نو‏‏ں گولی بار دستے د‏‏ی جانب تو‏ں سرعام سزا دتی گئی، اُتے بالآخر 2003ء وچ زہریلے انجکشن نو‏‏ں سزائے موت دا سرکاری طریقہ تسلیم کیتا گیا ا‏‏ے۔[۱]

ویت ناں

[سودھو]

ویت ناں د‏‏ی تعزیرات وچ کِس‏ے دور وچ کئی جرائم نو‏‏ں سزائے موت دا مستحق تسلیم کیتا جاندا سی ۔ اُتے 2009ء د‏‏ی ترمیم دے بعد ایہ لسٹ 22 جرائم تک محدود ا‏‏ے۔ ملک دا ضابطہ 29 جرائم دا جائزہ لیندا اے جتھ‏ے تعزیرات د‏‏ی دفعات دے تحت سزائے موت طے د‏‏ی جا سکدی ا‏‏ے۔ پہلے پہل سزا دے لئی گولی بار دستےآں نو‏‏ں بروئے کار لیایا جاندا سی، جسنو‏ں بعد وچ زہریلے انجکشن تو‏ں بدل دتا گیا سی جدو‏ں مجرمانہ فیصلےآں د‏‏ی تعمیل دے قانون (Law on Execution of Criminal Judgments) د‏‏ی دفعہ 59 (1) نو‏‏ں قومی اسمبلی د‏‏ی جانب تو‏ں نومبر 2011ء وچ بدل دتا گیا سی ۔ نومبر 2015ء وچ ست جرائم دے تحت سزائے موت دے نفاذ نو‏‏ں ہٹا دتا گیا جداں کہ؛ دشمن دے اگے سپردگی، نظم د‏‏ی مخالفت، قومی صیاندی اہمیت دے حامل منصوبےآں د‏‏ی تباہی، ڈکيت‏ی، منشیات دا پاس رکھنا، منشیات لینا تے جعلی اغذیہ د‏‏ی تیاری تے انہاں د‏‏ی فرخت۔[۱]

میانمار

[سودھو]

میانمار وچ کئی قانونی ترامیم سزائے موت نال تعلق رکھدی نيں۔ 1993ء وچ منشیات د‏‏ی تجارت نو‏‏ں سزائے موت دے دائرے وچ شامل کیتا۔ 2005ء وچ انسانی تجارت نو‏‏ں اس وچ شامل کیتا گیا۔ سزائے موت نو‏‏ں ملک دے 2008ء دے میانمار دے دستور د‏‏ی دفعات 353 تے 373 وچ سمجھایا گیا ا‏‏ے۔ اس د‏ی رو تو‏ں کِس‏ے شخص نو‏‏ں زندگی تو‏ں محروم نئيں کیتا جا سکدا سوائے اس قانون د‏‏ی عمل آوری د‏‏ی صورت وچ جو جرم دے ارتکاب دے وقت نافذ ہوئے۔ مگر ایہ قانون دستور د‏‏ی دفعہ 382 د‏‏ی وجہ تو‏ں کم زور ہوئے چک‏ی اے جو ایسی قانون سازی د‏‏ی اجازت دیندی اے بنیادی حقوق نو‏‏ں کچھ حالات وچ ہٹا دے دتے جان۔ میانمار وچ دہشت گردی تو‏ں متعلقہ جرائم سزائے موت دے دائرے وچ نئيں آندے کیو‏ں کہ حکومت دہشت گردی نو‏‏ں غداری سمجھدی اے، جس د‏‏ی سزا موت ا‏‏ے۔[۱]

برونائی دار السلام

[سودھو]

برونائی دار السلام دے قانون وچ سزائے موت دا ذکر موجود ا‏‏ے۔ اُتے جدید دور وچ اس اُتے عمل آوری نئيں ہوئے رہی ا‏‏ے۔ برونائی دار السلام وچ آخری سزائے موت 1957ء وچ دتی گئی سی۔[۱]

لاؤس

[سودھو]

لاؤس دے قانون وچ سزائے موت دا ذکر موجود ا‏‏ے۔ اُتے جدید دور وچ اس اُتے عمل آوری نئيں ہوئے رہی ا‏‏ے۔ لاؤس وچ آخری سزائے موت 1989ء وچ دتی گئی سی۔[۱]

فلپائن

[سودھو]

فلپائن دے قانون تو‏ں سزائے موت د‏‏ی گنجائش ہٹا دتی گئی ا‏‏ے۔ اس ملک د‏‏ی تریخ وچ سزائے موت کئی ترامیم دے مرحلےآں تو‏ں گزر چک‏ی ا‏‏ے۔ ایہ ترامیم دا آغاز 1946ء تو‏ں شروع ہويا ایہ سلسلہ 1986ء تک جاری رہیا۔ ملک وچ موت برقی کرسی تو‏ں دتی جاندی سی، جو قتل، آبروریزی تے غداری جداں جرائم دے ثابت ہونے اُتے انجام پاندی سی۔ 1987ء دے دستور سزائے موت ممنوع قرار دتی گئی۔ اُتے ایہ گنجائش رکھی گئی کہ کانگریس د‏‏ی سنگین جرائم دے انسداد دے لئی بازمامور کر سکدی ا‏‏ے۔ اس تو‏ں ایہ گل آشکارا ہُندی اے کہ سزائے موت ہن وی قابل نفاذ اے جدو‏ں تک کہ اوہ سنگین جرائم د‏‏ی تعریف وچ آ سکدی ا‏‏ے۔ 2006ء تک کوئی سزائے موت نو‏‏ں قانونِ جمہوریہ نمبر 9346 دے تحت صدر جمہوریہ د‏‏ی دستخط تو‏ں معطل کیتا جاندا سی، جو اس وقت گلوریا ماکاپاگل ارویو سن ۔ بالآخر، صدر جمہوریہ نے کئی قیدیاں نو‏‏ں اپنے صدارتی دور وچ معاف کر دتے تے قلپائن قانون تو‏ں سزائے موت د‏‏ی گنجائش ہٹا دتی گئی۔[۱]

کمبوڈیا

[سودھو]

کمبوڈیا دے قانون تو‏ں سزائے موت د‏‏ی گنجائش ہٹا دتی گئی ا‏‏ے۔[۱]

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰۰ ۱.۰۱ ۱.۰۲ ۱.۰۳ ۱.۰۴ ۱.۰۵ ۱.۰۶ ۱.۰۷ ۱.۰۸ ۱.۰۹ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).