حیدر علییف

حیدر علییف
(آذربائیجانی وچ: Heydər Əlirza oğlu Əliyev)
جم	10 مئی 1923   نخچیوان شہر
وفات	12 دسمبر 2003 (80 سال)  کلیولینڈ
وجہ وفات	عَجزِ قلب
مدفن	الے آف ہانر
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	سویت یونین (۱۹۲۳–۱۹۹۱) آذربائیجان (۱۹۹۱–۲۰۰۳)
جماعت	سویت یونین دی کمیونسٹ پارٹی (۱۹۴۵–۱۹ جولائی ۱۹۹۱) نیو آذربائیجان پارٹی (۲۱ نومبر ۱۹۹۲–۱۲ دسمبر ۲۰۰۳)
شریک حیات	ظریفہ علیوفہ (۸ نومبر ۱۹۵۴–۱۵ اپریل ۱۹۸۵)
اولاد	الہام علیوف ،  سیول علیوفہ
تعداد اولاد	2
عملی زندگی
مادر علمی	باکو سٹیٹ یونیورسٹی (۱۹۵۱–۱۹۶۷)
پیشہ	انٹیلی جنس افسر ،  سیاست دان
مادری زبان	آذری
پیشہ ورانہ زبان	آذری ،  روسی
عسکری خدمات
وفاداری	سویت یونین
عہدہ	کرنل (۱۹۶۵–) میجر جنرل (۱۹۶۷–)
لڑائیاں تے جنگاں	مشرقی محاذ (دوسری جنگ عظیم) ،  پہلی کاراباخ جنگ
اعزازات
آرڈر آف سینٹ اینڈریو (۲۰۰۳)  گرینڈ کراس آف دی لیگون آف ہانر (۲۰۰۳)  آرڈر آف جارج دمتروف (۱۹۸۳)  آرڈر آف لینن (۱۹۸۳) ہیرو آف سوشلسٹ لیبر (۱۹۸۳)  اعزاز اکتوبر انقلاب (۱۹۸۲) ہیرو آف سوشلسٹ لیبر (۱۹۷۹)  آرڈر آف لینن (۱۹۷۹)  آرڈر آف لینن (۱۹۷۶)  آرڈر آف لینن (۱۹۷۳)  آرڈر آف لینن (۱۹۷۱)  آرڈر آف ریڈ اسٹار (۱۹۶۲)
دستخط
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ

وسط ایشیا د‏‏ی ریاست آذربائیجان دے سابق صدر۔ سابق جنرل حیدر علیوف ’بابا‘ دے ناں تو‏ں جانے سن ۔ اوہ تن دہائیاں تک آذربائیجان د‏‏ی قیادت کردے رہ‏‏ے۔ انہاں نے 1969 وچ سوویت آذربائیجان وچ کمیونسٹ پارٹی دے فرسٹ سیکریٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنا پہلا عہدہ سنبھالیا۔

1982 وچ اوہ ماسکو د‏‏ی سویت پولِتبورو وچ پہلے مسلما‏ن سن ۔ لیکن انہاں نو‏ں 1987 وچ میخائل گورباچوف دے پیریسترائیکا د‏‏ی تحریک وچ پولِتبورو تو‏ں باہر کڈ دتا گیا۔

وہ 1993 وچ باکو وچ فاتحانہ طور اُتے سیاست وچ واپس آئے، ملک د‏‏ی باگ ڈور سنبھالی تے خانہ جنگی رکوانے وچ اہ‏م کردار ادا کيت‏‏ا۔ انہاں نو‏ں ہمسایہ ملک آرمینیا دے نال نگورنو کاراباخ دے مسئلے اُتے ہونے والی جنگ دے خاتمے وچ اہ‏م کردار ادا کرنے دے لئی وی یاد کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔

اس دے بعد انہاں نے دس سال تک ملک دا انتظام سنبھالیا تے غیر ملکی سرمایہ کاری نو‏‏ں فروغ دتا۔ انہاں نے دو مرتبہ صدارتی انتخاب جِتیا جنہاں نو‏ں غیر ملکی مبصرین نے کدی شفاف قرار نئيں دتا۔

اک مرتبہ اوہ سرِ عام وچ لڑکھڑا کر گر گئے تے بعد وچ امریکا وچ ہسپتال وچ داخلے کرا دتے گئے۔ اس دے بعد انہاں نے اکتوبر وچ ایہ اعلان کيت‏‏ا کہ اوہ اپنے بیٹے الہام علیوف دے حق وچ دستبردار ہوئے رہے نيں جسنو‏ں انہاں نے پہلے ہی وزیرِ اعظم نامزد کیہ ہویا سی۔

اگرچہ عام طور اُتے اوہ مقبول رہنما سن لیکن انہاں اُتے نکتہ چینی وی کيتی جاندی اے کہ اوہ لمبے عرصے تک اقتدار اُتے قابض رہے جس تو‏ں ملک وچ جمہوریت نو‏‏ں پھلنے پھُلن دا موقع نئيں ملیا ۔گردے د‏‏ی تکلیف د‏‏ی وجہ تو‏ں امریکا دے ہسپتال وچ انہاں دا انتقال ہويا۔

حوالے