خلا
ہور استعمالات دے لئی ویکھو: فضاء (ضد ابہام) یا خلاء (ضد ابہام)
| ||||
---|---|---|---|---|
دا حصہ | کائنات | |||
ورتوں | خلا دی کھوج ، خلائی اڈاری | |||
انتظامی تقسیم | ||||
ذیلی کلاس | خالی تھاں ، Spatial | |||
حصہ | علاقہ | |||
ترمیم |
فضائے بسیط يا خلاء (انگریزی: Outer Space)، جسنوں بیرونی فضاء وی کہاجاندا اے، علمِ فلکیات وچ اَجرامِ فلکی دی فضاواں توں باہر کائنات دے خالی علاقہ نوں کہاجاندا اے۔ مقبولِ عام سمجھ دے برعکس، خلاء مکمل طور اُتے خالی نئيں اے (جداں کامل فراغ) بلکہ اِس وچ تھوڑے مقدار دا ریزہ موجود اے، بوہتے ہائیڈروجن پلازما تے نال ای برقناطیسی ریڈی ایشن. قیاساً، اِس وچ سیاہ مادہ تے سیاہ توانائی وی موجود اے۔
تسمیات
[سودھو]جداں کہ اُوپر لنگ چکيا کہ عام خیال ایہی کيتا جاندا اے پئی خلاء مکمل طور اُتے خالی اے ، اِیہی خیال دی وجہ توں اِسنوں خلاء کہا جاندا اے تے جے غور کيتا جائے تاں ایہ دھارنا غلط ثابت ہُندی اے تے ایہی وجہ اے کہ اِسنوں خلاء کہنا وی درست نئيں، اِس دے لئی صحیح لفظ فضاء ہو سکدا اے، پر فضاء دو قسم دے نيں یعنی اک اجرامِ فلکی دی اپنی فضاء جداں کرۂ ہويا تے اک اجرامِ فلکی دی کشش ثقل توں باہر یعنی اجرام دے درمیان دی جگہ، لہٰذا اِنہاں دونے فضاواں دے لئی اک ہی لفظ فضاء استعمال کرنے توں ابہام پیدا ہوݨ دا اندیشہ اے، اِس لئی خلاء دے لئی فضائے بسیط اک موزاں تے صحیح اِصطلاح اے، علمی لحاظ توں وی تے ادبی لحاظ توں بھی۔ دوسری اہم گل ایہ کہ اِس دے لئی خلاء دا لفظ استعمال کرنا وی ضروری اے کیونجے اِس دے لئی انگریزی وچ لفظ اسپیس استعمال کيتا جاندا اے تے لفظ اسپیس توں منسلک دوسرے اِصطلاحات دے اُردو متبادلات بنانے یا اپنانے وچ اِصطلاح فضائے بسیط استعمال کرن توں بہت ساری بھسوریاں دا سامنا پڑسکدا اے، لہٰذا، اُنہاں مرکبات وچ لفظ خلاء ہی موزاں اے جداں خلائی جہاز، خلائی پرواز، خلائی تحقیق، خلائی مرکز وغیرہ۔ لفظ خلاء دا جے مطالعہ کيتا جائے تاں معلوم ہُندا اے کہ ایہ عربی بولی دا لفظ اے تے اِس دی اوہی معنی اے جیہڑا انگریزی لفظ ویکیوم دا اے، پر ویکیوم دے لئی اک ہور عربی لفظ فراغ بلاجھجھک ورتیا جاسکدا اے، اِس لئی لفظ خلاء دا اسپیس دے لئی استعمال کسے ابہام دا پیش خیمہ ثابت نئيں ہو سکدا۔ موقع محل تے اِصطلاح دی مناسبت توں اِس دے لئی بعض اوقات صرف لفظ فضاء وی استعمال کيتا جاندا اے، جداں ہوافضاء (aerospace)، سمتیہ مکاں تے نمونہ فضا وغیرہ۔
ماحول
[سودھو]فضائے بسیط، کامل فراغ دی نیڑے ترین طبعی مثال اے۔ اِس وچ رگڑ ناپید اے، جو ستارےآں، سیّاراں تے چانداں نوں آزاد تیرن دے قابل بناندی اے۔ ستارے، سیّارے، نجمیئے تے چاند اپنی فضاء کششِ ثقل دے ذریعے قائم رکھدے نيں۔ اِنہاں دی فضاواں دی کوئی خاص حد نئيں ہُندی، بلکہ جسم توں فاصلہ ودھن دے نال نال فضاء دی کثافت وی گھٹ ہُندی جاندی اے۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- صفحات مع خاصیت P361
- صفحات مع خاصیت P366
- صفحات مع خاصیت P279
- صفحات مع خاصیت P31
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- فضائے بسیط
- اجرام فلکی
- بینکہکشائی وسیط
- پلازما فزکس
- خلانوردی
- خلاء
- خلائی پلازما
- شاکلہ خلا
- فراغ
- کونےآں دی وڈی پیمانی ساخت
- ماحول
- بود و باش دے کوائف
- ماورائےکہکشاں فلکشناسی
- تھانواں
- ویکی ڈیٹا توں مطابقت رکھنے والی مختصر تفصیل
- سائنس
- سائنسی علم