دِدھا
| ||||
---|---|---|---|---|
تاریخ پیدائش | سنہ 930
| |||
تاریخ وفات | سنہ 1003 (72–73 سال)
| |||
ہور معلومات | ||||
پیشہ | سیاست دان | |||
ترمیم |
دِدھا 958 ء توں 1003 ء تک کشمیر دی حکمران رہی، پہلاں اپنے پتردی ریجنٹ دے طور اتے بعد وچ خود حکمران رہی، اتے980 توں اکو اک حکمران اتے بادشاہ سی۔
دِدھا (ت 924ء – 1003ء)، جو کشمیر دی کیتھرین [۱] تے دی وچ کوئین دے ناں توں وی جانی جاندی اے، [۲] 980 عیسوی توں 1003 عیسوی تک کشمیر دی حکمران رہی۔ اس نے سب توں پہلے اپنے بیٹے تے مختلف پوتاں دے لئی 958ء توں 980ء تک تے 980ء تک واحد حکمران تے بادشاہ دے طور اُتے کم کيتا۔ اس توں متعلق زیادہ تر علم راج ترنگنی توں حاصل کيتا گیا اے، جو کہ کلہن نے بارہويں صدی وچ لکھی سی۔
جیون
[سودھو]دِدھا سمہاراجا دی دھی سی ، جو لوہارا دا راجا سی ،اسدا راج مغربی پنجاب اتے کشمیر وچکار وپاری رستے اُتے لوہارا پہاڑاں دی پیر پنجال دی رینج وچ سی ، اتے بھیما شاہی اسدا نانا سی، جو کابل شاہی دے بادشاہاں وچوں اک سی۔[۳][۴]
دیدا لوہارا دے بادشاہ سمہراج دی بیٹی سی تے کابل دی ہندو شاہی وچوں اک بھیم دیو شاہی دی کی پوتی سی۔ لوہارا مغربی پنجاب تے کشمیر دے درمیان تجارتی راستے اُتے پہاڑاں دے پیر پنجال سلسلے وچ واقع اے۔ [۵] [۶]
26 سال دی عمر وچ ، [۷] اس نے کشمیر دے بادشاہ، کسمگپتا نال شادی کيتی، اس طرح لوہارا دی بادشاہی نوں اپنے شوہر دے نال ملیا دتا۔ ایتھے تک کہ ریجنٹ بننے توں پہلے، دیدا دا ریاستی معاملات وچ کافی اثر و رسوخ سی، تے ایداں دے سکے ملے نيں جو اس دا تے کسمگپتا دا ناں ظاہر کردے نيں۔ [۸]
نائبہ ملکہ
[سودھو]جد 958 وچ شکار دے بعد بخار وچ مبتلا ہونے دے بعد کسمگپتا دی موت ہو گئی، تاں اس دے بعد اس دا بیٹا، ابھیمنیو II اس دی جگہ بادشاہ بنیا۔ چونکہ ابھیمنیو حالے بچہ سی، دیدا نے نائبہ ملکہ دے طور اُتے کم کيتا تے مؤثر طریقے توں واحد طاقت دا استعمال کيتا۔ [۶] اس دور دے ہور معاشراں دے مقابلے کشمیر وچ سوانیاں دا احترام کيتا جاندا سی۔ [۹]
اس دا پہلا کم خود نوں مصیبت زدہ وزراء تے رئیساں توں نجات دلانا سی، جنہاں نوں اس نے اپنے خلاف بغاوت کرنے دے لئی عہدے توں ہٹایا سی۔ صورتحال کشیدہ سی تے اوہ کنٹرول کھونے دے نیڑے پہنچ گئی سی، لیکن دوسرےآں دی حمایت دے نال اپنا موقف ظاہر کردے ہوئے، جنہاں وچوں کچھ نوں اس نے رشوت دتی سی، دیدا نے نہ صرف پکڑے گئے باغیاں نوں بلکہ انہاں دے خانداناں نوں وی پھانسی دینے وچ بے رحمی دا مظاہرہ کيتا۔ ہور مصیبت 972 وچ پھوٹ پئی، جدوں ابھیمنیو دی موت ہوگئی۔ اس دے بعد اس دا بیٹا، نندی گپتا، جو خود حالے اک چھوٹا بچہ سی، نے تخت نشین کيتا تے اس نے دماراں دے درمیان بے چینی پیدا کردتی، جو جاگیردار زمیندار سن تے بعد وچ لوہارا خاندان دے لئی بہت زیادہ مسائل پیدا ہوئے جس دی بنیاد دیدا نے رکھی سی۔ [۶]
973 وچ ، اس نے اسٹین دے فقرے وچ نندی گپتا دا 'تصرف' کيتا تے فیر 975 وچ اس دے چھوٹے بھائی تریبھون گپتا دے نال وی ایسا ہی کيتا۔ اس توں اس دا سب توں چھوٹا پوتا، بھیمگپت، دوبارہ تخت اُتے بیٹھیا، دیدا دے نال بطور نائبہ ملکہ۔ مطلق اقتدار دی اس دی خواہش بے اثر ہو گئی، خاص طور اُتے پھلونگا دی موت دے بعد، جو اک مشیر جو اپنے شوہر دی وزیر اعظم رہ چکی سی، اس توں پہلے کہ کسمگپتا دی موت دے بعد دیدا دے ذریعے جلاوطن ہو گئی سی تے فیر جدوں اس دی مہارتاں دی ضرورت پئی تاں اسنوں واپس لے آیا۔ اس وقت اس نے ٹنگا نامی اک عاشق نوں وی نال لیا تے بھانويں اوہ محض اک چرواہا سی، لیکن اس نے اسنوں کافی تحفظ دا احساس فراہم کیہ کہ 980 وچ ٹنگا دے نال اس دے وزیر اعظم بھیم گپتا نوں تشدد کرکے موت دے گھاٹ اتارنے دا انتظام کيتا تے خود اُتے بے قابو کنٹرول سنبھال لیا۔ [۶]بادشاہ
[سودھو]دیدا نے 980 عیسوی توں 79 سال دی عمر وچ 1003 عیسوی وچ اپنی موت تک ملکہ دے طور اُتے حکومت کیتی۔ [۷] اوہ ہندوستانی تریخ دی چند سوانیاں بادشاہاں وچوں اک نيں۔ [۱۰] اوہ کدی کدی کشمیر دی کیتھرین کہلاندی اے، جو روس دی بے رحم کیتھرین دتی گریٹ دا حوالہ دیندی اے، جس نے اپنے پسندیدہ لوکاں دی مدد توں طویل عرصے تک حکومت کیتی، جنہاں نوں اوہ وقتاً فوقتاً پاک کردی رہی۔ [۱] [۱۱]
بھانويں دماراں وچ کچھ عدم اطمینان باقی رہیا، دیدا تے ٹنگا طاقت تے سفارت کاری دے ذریعے مسائل نوں حل کرنے وچ کامیاب رہے، جس دی وجہ توں سٹین نے ایہ تبصرہ کيتا۔
مدبرانہ جبلت تے سیاسی قابلیت جس نوں سانوں اس دے کردار دے تمام نقائص دے باوجود ڈیڈا توں منسوب کرنا چاہیدا، اس حقیقت توں ثابت اے کہ اوہ کشمیر دے تخت اُتے پرامن قبضے وچ سب توں آخر وچ رہیاں، تے اوہ اسنوں اپنے خاندان نوں وصیت کرنے وچ کامیاب ہوئیاں۔ غیر متنازعہ جانشینی۔[۱۲]
اپنے والدین نوں قتل کرنے دے بعد وگراہاراجہ نے کنٹرول سنبھال لیا سی۔ اودے راجہ نوں بھجنا پيا۔ اس نے کشمیر وچ اپنا وارث بننے دے لئی اک بھتیجے، سمگراماراجا ، اڈیراج دے وڈے بیٹے نوں گود لیا۔ اس فیصلے توں کشمیر دا لوہارا خاندان وجود وچ آیا، حالانکہ وگرہاراجہ نے اپنی زندگی دے دوران وی اس علاقے دے نال نال لوہارا اُتے وی اپنا حق جتانے دی کوشش کيتی سی۔ اس دا دور 1003 وچ ختم ہويا۔ [۶] [۵]
محمود غزنوی نے 1013 تک کشمیر اُتے حملہ نئيں کیا، جدوں کہ محمود غزنوی دے حملہ کرنے توں دس سال پہلے، 1003 وچ دیدا دا انتقال ہوگیا۔ [۱۳][۱۴] دیدا نے اپنے دور حکومت وچ کِسے وی پڑوسی حکمران دے نال تصادم دی مہم جوئی دا آغاز نئيں کيتا۔ [۱۴] ایہ اس دے جانشین سمگرامراج دے دور وچ سی جدوں غزنی دے محمود نے شمالی ہندوستان اُتے حملہ کيتا۔ 1015 وچ ، غزنی دی کشمیر دی مہم ناکام ہوگئی، لوہرکوٹ دے قلعے اُتے قبضہ کرنے وچ ناکامی، خراب موسم تے خطے دے پہاڑی جغرافیہ دی وجہ تاں۔ [۱۵] [۱۶]
مقبول سبھیاچار وچ
[سودھو]- آشیش کول دا تاریخی افسانہ دیدا: دی واریر کوئین آف کشمیر دیڈا دی زندگی تے افسانےآں اُتے مبنی اے۔ [۱۷][۱۸]
- جنوری 2021 وچ ، کنگنا راناوت نے اعلان کيتا کہ اوہ کوئین دیدا اُتے اک فلم مانیکرنیکا ریٹرنز: دی لیجنڈ آف دیدا بناۓ گی۔ [۱۹]
ہورویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ "Kashmir's Women Rulers"۔ Greater Kashmir۔ 4 اگست 2016۔ اخذ شدہ بتاریخ 26 جون 2021
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Stein (1989b), pp. 293-294
- ↑ Stein (1989a), p. 104
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ Stein (1989b).
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ ۶.۳ ۶.۴ Stein (1989a).
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ Kashmir's 'Ruthless' Queen Didda
- ↑ Ganguly (1979).
- ↑ Kaw (2004).
- ↑ Kalia (1994).
- ↑ "Queen Didda: Between facts and fantasy"۔ Free Press Kashmir۔ 18 جنوری 2021۔ اخذ شدہ بتاریخ 25 جنوری 2021
- ↑ Stein (1989a), p. 106
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ "FACT CHECK: Queen Didda did not face Ghaznavi in battle"
- ↑ Chandra 2006.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Amitabh Bachchan unveils Didda – The Warrior Queen of Kashmir by Ashish Kaul"
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Kangana Ranaut announces Manikarnika Returns: The Legend of Didda, to play Kashmiri warrior queen"
باہرلےجوڑ
[سودھو]- Pages using the EasyTimeline extension
- 930 دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1003 دیاں موتاں
- ۱۰۰۳ دیاں موتاں
- گیارہويں صدی دیاں ہندوستانی شخصیتاں
- گیارہويں صدی دیاں بھارتی سوانیاں
- دسويں صدی دے ہندوستانی بادشاہ
- دسويں صدی دیاں ہندوستانی شخصیتاں
- دسويں صدی دیاں بھارتی سوانیاں
- گیارہويں صدی دیاں سوانیاں حکمران
- کشمیر دے حکمران
- دسويں صدی دیاں سوانیاں حکمران
- ہندوستانی سواݨی شاہی اقتدار
- بھارت دیاں حکمران عورتاں
- کشمیر دی تریخ
- بھارتی عورتاں