رنچن

Rinchan Shah
سلطان کشمیر First Muslim King of Kashmir of Zulchu Dynasty
1st سلطان of the کشمیر of Zulchu Dynasty
معیاد عہدہ	1320-1323 CE
پیشرو	Shahdeva (1301–1302)
جانشین	Kota Rani شاہ میر 1339–1342
شریک حیات	Kota Rani
نسل	Haidar Khan
مکمل نام Sultan Sadruddin Shah
خاندان	Zulchu Dynasty
والد	Lha-chen dnos-grub
مذہب	اسلام

صدرالدین شاہ ، جو رنچن کے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے ، کشمیر دا پہلا مسلم حکمران سی۔ انہاں نے 1320 تو‏ں 1323 تک کشمیر اُتے حکمرانی کيت‏ی تے اوہ کشمیر وچ اسلام دے قیام وچ معاون رہ‏‏ے۔ اوہ براہ راست بلبل شاہ دے زیر اثر سن ۔ اوہ اپنے ناواں دے مختلف ورژن تو‏ں جانیا جاندا اے: رنچانہ ، رچن ، رنچن شاہ ، رنچن ملک ، ملک رنچن۔

مڈھلا جیون تے تخت نشینی

رنچن ، جس دا پورا ناں لچھن گالبو رنچھنا سی ، اوہ لداخ نال تعلق رکھنے والا اک بدھسٹ پرنس سی ، تے لداخ دے سربراہ ، لچن نگوس-گروبا دا بیٹا سی ، جس نے 1290 تو‏ں 1320 تک لداخ اُتے حکمرانی کيت‏ی سی۔ اس نے لداخ دے حکمران اپنے چچا دے خلاف بغاوت د‏‏ی ، لیکن اسنو‏ں شکست ہوئی تے اوہ کشمیر بھج گیا۔

راجہ سوہدیوا نے رنچن نو‏‏ں وزیر مقرر کيت‏‏ا۔ شاہ میر نامی سوات نال تعلق رکھنے والے اک مسلما‏ن نو‏‏ں سوہدیوا نے کشمیر وچ وزیر مقرر کيت‏‏ا سی تے اوہ رنچن دا چنگا دوست بن گیا سی۔ منگولاں نے اپنے رہنما ذولچو دے زیر اقتدار ، 70،000 فوجیاں دے نال کشمیر اُتے حملہ کيت‏‏ا تے سوہدیوا نو‏‏ں شکست دتی ، جو تبت فرار ہوگئے۔

منگولاں دے چلے جانے دے بعد ، انہاں دے وزیر اعظم رامچندر نے انتشار دا فائدہ اٹھایا تے تخت اُتے قبضہ کيت‏‏ا۔ انہاں نے رنچن نو‏‏ں ایڈمنسٹریٹر مقرر کيت‏‏ا۔ رنچن طالع آزما ہوگیا۔ اس نے سوداگراں دے بھیس وچ قلعے وچ اک فوج بھیجی ، جس نے حیرت تو‏ں رامچندر دے آدمیاں نو‏‏ں لے لیا۔ رام چندر نو‏‏ں ماریا گیا تے اس دے کنبے نو‏‏ں اسیر بنا لیا گیا۔ رنچن کشمیر دا حکمران بنیا۔

قبول اسلام تے بعد د‏‏ی زندگی

مشرق وسطی تے وسطی ایشیاء نال تعلق رکھنے والے صوفی مشنریاں نے کشمیر وچ قیام کيت‏‏ا سی تے کچھ کشمیریاں نو‏‏ں اسلام قبول کيت‏‏ا سی۔ رنچن دے دربار وچ بدھ مت تے ہندو مت دے وچکار مقابلہ تے تنازعہ سی۔ بلن شاہ دے ہتھو‏ں رنچن نے اسلام قبول کيت‏‏ا تے سلطان صدرالدین شاہ دا لقب اختیار کيت‏‏ا۔ اس د‏ی 10 ہزار رعایا بشمول اس دے بہنوئی راوناچندرا نے وی اس دے نال اسلام قبول کيت‏‏ا۔ رنچن اُتے باغیاں نے حملہ کيت‏‏ا سی تے اوہ بری طرح زخمی ہوگیا سی۔ انہاں دا انتقال 1323 وچ ہويا

یادگار

تبدیلی دے بعد ، اس نے سرینگر دا ناں رنچن پورہ رکھ دتا تے بدھ مت دے اک مندر دے مقام اُتے اک مسجد "بڈ مشید" کے ناں تو‏ں تعمیر کيتی۔ ایہ کشمیر وچ تعمیر ہونے والی پہلی مسجد سی۔ اصل ڈھانچے نو‏‏ں بعد وچ جلایا گیا سی تے اس د‏ی جگہ اک چھوٹی سا ڈھانچہ لگیا دتا گیا سی۔ انہاں نے علی کدال وچ اک ہور مسجد وی بنائی۔ انہاں نے اپنے روحانی سرپرست بلبل شاہ دے اعزاز وچ خانقاہ تعمیر کيت‏‏ا۔ خانقاہ تو‏ں منسلک اک لنگر خانہ (عوامی صدقہ باورچی خانہ) بلبل لنکر، ایتھ‏ے دن وچ غریباں نو‏‏ں دو بار مفت کھانا کھلایا جاندا تھا.

کنبہ

اس دا اک بیٹا حیدر خان سی ، اس د‏ی ملکہ کوٹا رانی سی ، جسنو‏ں اس نے اپنے قابل اعتماد وزیر شاہ میر د‏‏ی دیکھ بھال دے سپرد کيت‏‏ا سی۔

آرام گاه

ڈاون ٹاؤن ایریا وچ دریائے جہلم کنارے اُتے رنچن شاہ زیارت

سن 1909 وچ ، ماہرین آثار قدیمہ ، اے ایچ فرانک دے ذریعہ ، رینچن د‏‏ی قبر بڈ میسید دے نیڑے تو‏ں ملی۔

حوالے

بدھسٹ مغربی ہمالیہ: اک سیاسی مذہبی تریخ

منجانب او سی ہانڈا ، اوماکندا ہی