رومیلا تھاپر

رومیلا تھاپر
جم	30 نومبر 1931 (93 سال)  لکھنؤ، برطانوی ہند
وفات
قومیت	بھارتی
رکنیت	امریکی اکادمی برائے سائنس و فنون ،  برٹش اکیڈمی ،  امریکن فلوسوفیکل سوسائٹی
عملی زندگی
مادر علمی	پنجاب یونیورسٹی لندن یونیورسٹی دا اوریئینٹل اتے افریقی گھوکھ سکول
پیشہ	اتہاسکار
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
نوکریاں	جواہر لال نہرو یونیورسٹی
وجہ شہرت	پرانا بھارت
اعزازات
کولگے انعام (۲۰۰۸) ایڈن برگ رائل سوسائٹی فیلو شپ (۲۰۰۶) فوکوکا ایشیائی ثقافت انعام (۱۹۹۷) فیلو آف امریکن اکیڈمی آف آرٹ اینڈ سائنسز جواہر لعل نہرو فیلوشپ

ڈاکٹر۔رومیلا تھاپر (جم: 30 نومبر 1931) اک بھارتی اتہاسکار اے جسدا مکھ کھوج میدان پرانے بھارت اے۔

رومیلا تھاپر (انگریزی: Romila Thapar; ہندی: रोमिला थापर) اک بھارتی مؤرخ نیں جنہاں دا بنیادی موضوع قدیم ہندوستان اے۔ اوہ کئی کتاباں دی مصنفہ نیں۔ اوہ فی الوقت جواہر لال نہرو یونیورسٹی دی متقاعد پروفیسر نیں۔ انہاں نوں دو مرتبہ پدم بھوشن دی پیش کش ہوئی، لیکن انہاں نے دوناں مرتبہ انکار کر دتا۔

کام

رومیلا نے 1953ء وچ پنجاب یونیورسٹی توں بی اے ادب وچ کیتا، اس دے بعد لندن چلی گیاں، اوتھے لندن یونیورسٹی دے اسکول آف اورینٹل اینڈ افریقن سٹڈیز، یونیورسٹی آف لندن وچ ممتاز مؤرخ تے ماہر ہندویات اے آر باشم دے نال تاریخ اُپر کم کیتا تے علم تاریخ وچ ڈاکٹریٹ دی سند 1958ء وچ حاصل کیتی۔ رومیلا 1961 تے 1962 وچ کروکشیتر یونیورسٹی وچ ریڈر دے عہدے اپر کم کردیاں رئیاں اس دے بعد اسے عہدے تے دہلی یونیورسٹی وچ 1963ء توں 1970ء تک کم کیتا۔ اس دے بعد جواہر لال نہرو یونیورسٹی، دہلی وچ پرانے ہندوستان دی تریخ دی پروفیسر مقرر ہوئیاں، آپ اس وقت وی امریطس پروفیسر (اعزازی حیثیت) نیں۔

پنجاب یونیورسٹی توں درجیداری حاصل کرن مگروں تھاپر نے 1958 وچ لندن یونیورسٹی دے پوربی اتے افریقی گھوکھ سکول وچ اے۔ ایل۔ باشم ہیٹھ ڈاکٹر دی سند حاصل کیتی۔ بعد وچ اس نے جواہر لال نہرو یونیورسٹی، نویں دلی وکھے پرانے بھارتی اتہاس دے پروفیسر وجوں کم کیتا۔ اس دا تریخی کم سماجی بلاں دے وچ اک ابھردی سانجھی کریا وجوں ہندو دھرم دی پیدائش نوں الیکدا اے۔ سومناتھ اتے حال ہی وچ اوہدا کم پرانے گجراتی مندر بارے اتہاس لیکھن دے ترقی دی جانچ کردا اے۔

تاریخ نویسی اُتے نظر ثانی

تھاپر قدیم ہندوستان دی تاریخ اُتے سامراجی تشریحات دی شدید ناقد نیں، انہاں دا مننا اے کہ انگریز سامراج دے آن توں پہلے کوئی نہیں کہندا سی کہ اوہ ہندو کمیونٹی توں اے یا مسلمان کیمونٹی توں اس دا تعلق اے، اودوں لوگ اپنی ذات، مذہب تے زبان نال تعارف کرواندے سن، برطانوی سامراج نے مذہب دی بنیاد اپر تفریق کیتی تے اسنوں گہرا کیتا تے سارے ہندوستان وچ پھیلا دتا، اسنوں تاریخ دا حصہ بنا دتا۔ تھاپر سومنات اپر محمود غزنوی دے حملے توں متعلق بہت ساریاں گلاں نوں تے اس اپر انیسویں صدی وچ شروع ہون والے ہندو مسلم تنازع نوں وی انگریز دی چال تے فرقہ واریت پیدا کرن دی سازش قرار دیندیاں نیں۔

اعزاز

اسنے کارنل یونیورسٹی، پینسلوینیا یونیورسٹی، اتے پیرس دے کالیج د فرانس وکھے اک پھیری-پاؤی پروفیسر وجوں کم کیتا اے۔ اسنوں 1983 وچ بھارتی اتہاس کانگرس دی جنرل پردھان اتے 1999 وچ اک برطانوی اکادمی دی فیلو چنیا گیا۔

رومیلا تھاپر لیڈی مارگریٹ ہال، آکسفورڈ یونیورسٹی ، اتے لندن یونیورسٹی دے مشرقی اتے افریقی گھوکھ سکول (SOAS) وچ اک آنریری فیلو اے۔ اوہ شکاگو یونیورسٹی، پیرس وچ مشرقی بولیاں اتے سبھیتاواں دی قومی انسٹیچیوٹ، آکسفورڈ یونیورسٹی، ایڈنبرا یونیورسٹی (2004) کلکتہ یونیورسٹی (2002) اتے حال ہی وچ حیدرآباد یونیورسٹی (2009) توں آنریری ڈاکٹریٹ دا اعزاز حاصل کر چکی اے۔ اسنوں 2009 وچ فنوں اتے علوم دی امریکن اکادمی دا غیرملکی آنریری میمبر چنیا گیا۔

2004 وچ امریکی کانگرس دے لائبریری اسنوں دکھن دے دیساں اتے تہذیباں دے وچ کلگ (Kluge) چیئر دے پہلے دھارک وجوں تعینات کیتا۔

جنوری 2005 وچ، اوہنے بھارت سرکار ولوں پدم بھوشن اعزاز لین توں انکار کر دتا سی۔ سابقہ صدر عبدالکلام نوں اک پتر وچ اسنے کیہا سی، “کیونکہ تن مہینے پہلاں جدوں میننوں انسانی ترقی وزارت نے رابطہ کیتا سی اتے پچھیا سی کہ کی میں انعام قبول کرانگی، تاں میں اپنی گل بہت واضع کر دتی سی اتے ایہہ انکار دے میرے کارناں بارے پھلار نال دسّ دتا سی، اس لئی ہن انعام پاؤن والیاں دی لسٹ وچ اپنا نام ویکھ میں حیران ہوئی سی۔” تھاپر نے اک واری پہلاں 1992 وچ وی پدم بھوشن لین انکار کر دتا سی۔ اسنے صدر نوں انعام واپس کرن دا کارن اس پرکار دسیا سی: میں صرف سکھیا ادارےآں جاں اپنے پیشے دے نال جڑے لوکاں توں انعام قبول کردی ہاں، اتے راج انعام نہیں۔

رومیلا تھاپر نوں بھارتی رہتل دے مطالعہ اتے ذکریوگ کماں لئی ک‍لوگ لائیفٹائیم اچیومینٹ اوارڈ لئی 2008 وچ چنیا گیا سی۔ اس اوارڈ دے تحت 10 لکھ ڈالر دی رقم وی دتی جاندی اے۔ 83 سالا تھاپر دلی دی جواہر لال نہرو یونیورسٹی، نویں دلی وکھے آنریری پروفیسر اے۔

رچناواں

تنازعات

تھاپر دی 2003ء وچ کانگریس لائبریری دی کولگے چیئر وچ تقرری ہوئی تاں اک آن لائن استدعا جس اپر دو ہزار لوکاں نے اپنے دستخط کیتے سن، اس وجہ توں روک دتی گئی، اس استدعا (پٹیشن) دی بنیاد ایہ سی کہ رومیلا تھاپر مارکسی تے ہندو مخالف اے تے ایہ بائیں بازو والےآں لئی امریکی پیسے دا ضیاع اے۔

بیرونی رابطے

• Audio of Romila Thapar's 2005 lecture, "Interpretations of Early Indian History" at the Walter Chapin Simpson Center for the Humanities
• "Delhi Historians Group's Publication "Communalization of Education: The History Textbooks Controversy"، A report in 2002, New Delhi: Jawaharlal Nehru University, India
• http://www.hinduonnet.com/fline/fl1815/18150930.htm Archived 2010-08-11 at the وے بیک مشین
• http://www.hinduonnet.com/fline/fl1809/18090880.htm Archived 2008-05-04 at the وے بیک مشین

حوالے