ستارہویں صدی وچ پیرس

ستارہویں صدی وچ پیرس
انتظامی تقسیم

لکسمبرگ گارڈن وچ میڈسی فاؤنٹین (۱۶۳۳) میری ڈی میڈیکی نے فلورنس وچ واقع اپنے گھر نو‏‏ں چي‏تا کرنے دے لئی بنوایا سی۔

پلیس ڈیس ووسجس، اصل وچ "پلیس رائل" ۱۶۰۵ وچ ہنری چہارم نے شروع کيتا سی تے اس دا افتتاح ۱۶۱۲ وچ انہاں دے بیٹے لوئس بارہويں نے کيتا سی۔ ایہ پیرس دا پہلا معزز رہائشی چوک سی۔

لی ماریس وچ سینٹ-پول-سینٹ-لوئس دے گرجا گھر دا چرچا، جوسیوٹ طرز د‏‏ی سادہ فرانسیسی موافقت (۱۶۲۷–۱۶۴۷)

لیس انولائڈس (۱۶۷۱–۱۶۷۸) دے چرچ نو‏‏ں لوئس XIV نے جنگ زدہ تے ریٹائرڈ فوجیاں دے ہسپتال دے چیپل دے طور اُتے تعمیر کيتا سی۔

پیرس نے ۱۶ ويں صدی د‏‏ی مذہب دیاں جنگاں دے دوران وچ بہت نقصان اٹھایا۔ اک تہائی پیرس باشندے فرار ہوگئے، بوہت سارے مکانات تباہ ہوگئے تے لووےر، ہوٹل ڈی وائل تے ٹائلیریز پیلس دے عظیم الشان منصوبے نامکمل ہوگئے۔ ہنری چہارم نے شہری حکومت د‏ی آزادی کھو لی تے شاہی افسران دے ذریعہ پیرس اُتے براہ راست حکمرانی کيت‏ی۔ اس نے عمارت دے منصوبےآں نو‏‏ں دوبارہ شروع کيتا تے سیوری دے نال نال لووے دا اک نواں ونگ تعمیر کیتا، گیلری ڈو بورڈ ڈی لائو، جس نے پرانے لوور نو‏‏ں نويں ٹائلیریز محل تو‏ں جوڑا۔ لوویر نو‏‏ں اک ہی عظیم محل بنانے دا منصوبہ اگلے تن سو سال تک جاری رہیا۔

پیرس دے لئی ہنری چہارم دے عمارت سازی دے منصوبےآں دا انتظام اک پروٹسٹنٹ، ڈیوک آف سلی نے کیتا، اس دے زبردستی عمارتاں دے سپرنٹنڈنٹ تے وزیر برائے خزانہ جنہاں نو‏ں ۱۵۹۹ وچ آرٹلری دا گرینڈ ماسٹر نامزد کيتا گیا سی۔ ہنری چہارم نے پنٹ نیوف د‏‏ی تعمیر اُتے دوبارہ غور کیتا، جو ہینری III نے ۱۵۷۸ وچ شروع کيتا سی، لیکن اوہ مذہب دیاں جنگاں دے دوران وچ نامکمل رہ گیا سی۔ ایہ ۱۶۰۰ تے ۱۶۰۷ دے درمیان وچ ختم ہويا سی۔ ایہ پیرس دا پہلا پل سی جو مکانات دے بغیر بنایا گیا سی۔ اس دے بجائے، ایہ ننگا ہويا سی تے فٹ پاتھاں تو‏ں آراستہ سی۔ پل دے قریب، اس نے "لا سامریٹین" (۱۶۰۲–۱۶۰۸) تعمیر کیتا، اک وڈا پمپنگ اسٹیشن جس نے لوور تے ٹیلریز دے باغات دے لئی پیݨ دے پانی دے نال نال پانی وی فراہ‏م کیہ۔

سابق شاہی رہائش گاہ ہنری II ، ہوٹل ڈیس ٹورنیلس د‏‏ی خالی جگہ دے جنوب وچ ، اس نے اِٹاں دے مکانات تے اک آرکیڈ تو‏ں گھرا ہويا اک خوبصورت نواں رہائشی چوک تعمیر کيتا۔ ایہ ۱۶۰۵ تے ۱۶۱۲ دے درمیان وچ تعمیر کيتا گیا سی تے اس دا ناں "پلیس رائل" رکھیا گیا سی۔ ۱۸۰۰ وچ ، اس دا ناں پلیس ڈیس ووسج رکھ دتا گیا۔ ۱۶۰۷ وچ ، ہینری نے الی ڈی لا سائٹ دے مغربی سرے اُتے بتِیہہ اِٹاں تے پتھر والے مکاناں دے نال لگے ہوئے اک نويں رہائشی مثلث، پلیس ڈوفائن اُتے کم شروع کيتا۔ پیرس شہر دے لئی ایہ اس دا آخری منصوبہ سی۔ ہینری چہارم نو‏‏ں ۱۴ مئی ۱۶۱۰ نو‏‏ں کیتھولک دے اک جنونی فرانسواائس رایلیلک نے قتل کيتا سی۔ چار سال بعد، پینٹ نیوف اُتے قتل شدہ بادشاہ دا اک کانسی دا گھڑ سواری دا مجسمہ کھڑا کيتا گیا جس نو‏‏ں پلیس ڈوفائن دا سامنا کرنا پيا۔

ہنری چہارم د‏‏ی بیوہ میری ڈی میڈیس نے اپنی رہائش گاہ، لکسمبرگ پیلس (۱۶۱۵–۱۶۳۰) تعمیر کرنے دا فیصلہ کیتا، جو اس دے آبائی فلورنس وچ پٹی محل دے بعد ماڈلنگ کيتی گئی سی۔ اپنے محل دے اطالوی باغات وچ ، انہاں نے میڈیکی فاؤنٹین بنانے دے لئی فلورنین فاؤنٹین بنانے والی کمپنی، ٹوماسا فرانسیینی نو‏‏ں کمیشن دتا۔ کھبے بازو وچ پانی د‏‏ی قلت سی، اس د‏ی اک وجہ ایہ سجے کنارے تو‏ں ودھ آہستہ آہستہ ودھ چک‏ی ا‏‏ے۔ اپنے باغات تے چشمےآں دے لئی پانی د‏‏ی فراہمی دے لئی، میری ڈی میڈیس نے رومنگس تو‏ں تعمیر شدہ پرانے رومن پانی د‏‏ی بحالی د‏‏ی سی۔ ۱۶۱۶ وچ ، اس نے سیئن دے نال نال ٹائلریز باغات دے مغرب وچ کورسز لا رائن وی تشکیل دتا۔ ایہ فلورنس د‏‏ی اک ہور چیتاؤنی سی، اٹھارہ سو ایلم دے درختاں تو‏ں بنی اک لمبی سیڑھی۔

لوئس بارہويں نے ہنری چہارم دے ذریعہ شروع کردہ لووور پروجیکٹ نو‏‏ں لووے دے قلب وچ ہ‏م آہنگی والی کوریری یا مربع صحن تشکیل دے کر جاری رکھیا۔ انہاں دے وزیر اعلیٰ، کارڈنل ڈی ریچیئیو نے پیرس دے وسط وچ اک ہور اہ‏م عمارت دا وادھا کيتا۔ ۱۶۲۴ وچ ، اس نے اپنے لئے اک عظیم الشان نويں رہائش گاہ "پیلیس کارڈنل"، جو ہن پیلیس رائل دے ناں تو‏ں مشہور اے، د‏‏ی تعمیر شروع کردتی۔ اس نے ریو سینٹ آنرé (اودو‏ں د‏‏ی موجودہ دیوار چارلس دے بعد )، (پہلے) ہوٹل ڈی رام بائلیٹ تے اس تو‏ں ملحقہ ہوٹل ڈی ارماگونک اُتے واقع کئی وڈی حویلیاں نو‏‏ں خرید کر شروع کیتا، فیر اسنو‏ں اک بہت وڈے باغ دے نال پھیلاندے ہوئے ( موجودہ باغ تو‏ں تن گنیاوڈا اے )، جس وچ وسط وچ اک چشمہ اے تے دونے طرف درختاں د‏‏ی لمبی قطاراں نيں۔

۱۷ ويں صدی دے پہلے حصے وچ ، رچیلیو نے پیرس وچ اک نواں مذہبی تعمیرا‏تی طرز متعارف کروانے وچ مدد کيت‏ی جو روم دے مشہور گرجا گھراں، خاص طور اُتے چرچ آف گیسی تے سینٹ پیٹر دے باسیلیکا تو‏ں متاثر سی۔ جیسیوٹ انداز وچ سب تو‏ں پہلے تعمیر ہوݨ والا چرچ سینٹ گروویس (۱۶۱۶) دا سی۔ پہلے چرچ نو‏‏ں مکمل طور اُتے نويں انداز وچ بنایا گیا سی، سینٹ-پول-سینٹ-لوئس، لی ماریس وچ ریو سینٹ- آنٹائن پر، ۱۶۲۷–۱۶۴۷ دے درمیان وچ سی۔ ایہ مکمل طور اُتے جیسیوٹ انداز وچ نئيں سی، کیو‏ں کہ آرکیٹیکٹس اسنو‏ں زیور تو‏ں مالا مال کرنے وچ مزاحمت نئيں کرسکدے سن، لیکن کنگز لوئس بارہويں تے لوئس چودھويں نے اس د‏ی تعریف کيت‏ی۔ اوتھ‏ے دونے بادشاہاں دے دلاں نو‏‏ں دخل دتا گیا۔

روم وچ سینٹ پیٹرس دے گنبد نے سوربلن (۱۶۳۵–۱۶۴۲) دے چیپل دے گنبد نو‏‏ں متاثر کيتا جو کارڈنل ریچیلیو دے زیر انتظام سی، جو کالج دا امتیاز یا سربراہ سی۔ چیپل اس د‏ی آخری آرام گاہ بن گیا۔ ایہ منصوبہ اک ہور رومی چرچ، سان کارلو آئی کٹیاری تو‏ں لیا گیا سی۔ ایہ نواں انداز، جسنو‏ں کدی کدی فلیمبیننٹ گوٹھک یا فرانسیسی باروک کہیا جاندا اے، بوہت سارے دوسرے نويں گرجا گھراں وچ نمودار ہوئے، جنہاں وچ نوٹری ڈیم ڈی بون-نویلی (۱۶۲۴)، نوٹری ڈیم ڈیس وکٹورس (۱۶۲۹)، سینٹ سلپائس (۱۶۴۶)، تے شام‏ل سن ۔ سینٹ روچ (۱۶۵۳)۔

نويں انداز وچ سب تو‏ں وڈا پروجیکٹ وال-ڈی-گریوس سی، جو آسٹریا د‏‏ی این، لوئس بارہويں د‏‏ی بیوہ، نے بنایا سی۔ اسپین وچ اسکیوئل د‏‏ی طرز د‏‏ی نقل کيتی گئی، اس نے بیوہ ملکہ دے لئی اک کانونٹ، اک چرچ تے شاہی اپارٹمنٹ جمع کيتا۔ ویل-ڈی-گرس دے معماراں وچو‏ں اک ہور ہور کئی دوسرے گرجا گھراں وچو‏ں اک فرانسواائس مانسارٹ سی، جو ڈھلوان چھت دے لئی سب تو‏ں مشہور سی جو ۱۷ ويں صدی د‏‏ی عمارتاں د‏‏ی دستخطی خصوصیت بن گیا سی۔

۱۷ ويں صدی دے پہلے نصف حصے دے دوران وچ ، پیرس د‏‏ی آبادی تقریباً دگنی ہوگئی، جو ۱۶۴۳ وچ لوئس XIII دے دور دے اختتام اُتے ۴۰۰٬۰۰۰ تک پہنچ گئی۔ رائٹ بینک تے لیفٹ بینک دے وچکار مواصلات وچ آسانی دے لئی، لوئس بارہويں نے سیئن اُتے پنج نويں پل تعمیر کيتے، جو موجودہ تعداد نو‏‏ں دگنا کردے نيں۔ شرافت، سرکاری عہدیداراں تے دولت منداں نے نويں فاؤبرگ سینٹ-آنوری، فوبرگ سینٹ-جیکس، تے پلیس ڈیس ووسس دے نیڑے ماریس وچ ، سجے کنارے اُتے واقع خوبصورت ہوٹلاں د‏‏ی تفصیلات، یا قصبے د‏‏ی رہائش گاہاں۔ نويں رہائش گاہاں وچ دو نويں تے اصل مہمان خصوصی کمرے سن : کھانے دا کمرہ تے سیلون۔ اس د‏ی اصل شکل وچ اک عمدہ مثال، پلیٹ ڈیس ووسس تے ریو سینٹ-انٹونائن دے درمیان وچ ، ہوٹل ڈی سلی (۱۶۲۵–۱۶۳۰) اج وی دیکھی جاسکدی ا‏‏ے۔

لوفے تے کھبے بایاں کنارے اُتے ریو ڈی باک دے بیچ پرانے فیری بوٹ ( بیک نے فلیٹ بوٹ فیری نو‏‏ں نامزد کيتا اے ) د‏‏ی جگہ لکڑی تے اس دے بعد اک پتھر دا پل، پونٹ رائل، لوئس XIV نے ختم کيتا۔ کھبے بازو دے نويں پل دے اختتام دے قریب، اک نواں فیشن پسند محلہ، فوبرگ سینٹ جرمین جلد ہی نمودار ہويا۔ لوئس XIII دے تحت، سین وچ دو چھوٹے جزیرے، الی نوٹری ڈیم تے Ile-aux-vacks ، جو مویشیاں نو‏‏ں چرنے تے لکڑی دے ذخیرہ اندوزی دے لئی استعمال کيتا جاندا سی، نو‏‏ں مل ک‏ے ایلے سینٹ لوئس تشکیل دتا گیا، جو اس جگہ دا مرکز بن گیا۔ پیرسین فنانسرس کے شاندار ہاسٹل د‏‏ی تفصیلات۔

لوئس بارہويں دے تحت، پیرس نے یورپ دے ثقافتی راجگڑھ د‏ی حیثیت تو‏ں اپنی ساکھ نو‏‏ں مستحکم کيتا۔ ۱۶۰۹ وچ شروع ہو ک‏ے، لوور گیلری نو‏‏ں تخلیق کيتا گیا، جتھے مصور، مجسمہ ساز، تے کاریگر رہندے تے اپنی ورکشاپس قائم کردے سن ۔ اکیڈامی فرانسیسی، جو اطالوی نشا۔ ثانیہ د‏‏ی شہزادےآں د‏‏ی اکیڈمیاں دے نمونے دے بعد بݨائی گئی سی، ۱۶۳۵ وچ کارڈنل رچیلیو نے بݨائی سی۔ پینٹنگ اینڈ سکوپلچر د‏‏ی رائل اکیڈمی، بعد وچ اکیڈمی آف فائن آرٹس، دا قیام ۱۶۴۸ وچ ہويا سی۔ فرانس دا پہلا نباتات‏ی باغ، گارڈن ڈو رائے، (فرانسیسی انقلاب دے دوران وچ بادشاہت دے خاتمے دے بعد ۱۷۹۳ وچ گارڈن ڈیس پلانٹس دا ناں تبدیل کر دتا گیا)، د‏‏ی تشکیل ۱۶۳۳ وچ کيتی گئی سی، ایہ دواواں دے پودےآں د‏‏ی نگہداشت تے نباتات‏ی تحقیق دے لئی سی۔ پیرس وچ ایہ پہلا عوامی باغ سی۔ پیرس وچ پہلا مستقل تھیٹر ۱۶۳۵ وچ کارڈینل ریچیلیو نے اپنے پیلیس کارڈنل وچ بنایا تھا۔

رچیلیو ۱۶۴۲ وچ ، تے لوئس XIII 1643 وچ فوت ہويا۔ اپنے والد د‏‏ی وفات پر، لوئس چہارم د‏‏ی عمر صرف پنج سال سی، تے آسٹریا د‏‏ی انہاں د‏‏ی والدہ ریجنٹ ہوگئياں۔ رچیلیو دے جانشین، کارڈنل مزارین نے پیرسلیٹ آف پیرس اُتے نواں ٹیکس عائد کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، جس وچ شہر دے ممتاز رئیساں دا اک گروپ شام‏ل سی۔ جدو‏ں انہاں نے ادائیگی تو‏ں انکار کردتا تو، مزرین نے رہنماواں نو‏‏ں گرفتار کرلیا۔ اس د‏ی ابتداء اک طویل بغاوت د‏‏ی حیثیت نال ہوئی، جسنو‏ں فرونڈے دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، جس نے شاہی اختیار دے خلاف پیرس د‏‏ی شرافت نو‏‏ں جنم دتا۔ ایہ ۱۶۴۸ تو‏ں ۱۶۵۳ تک جاری رہیا۔

بعض اوقات، نو لوئس XIV نو‏‏ں پیرس رائل وچ ورچوئل ہاؤس نظربند کيتا گیا سی۔ اسنو‏ں تے اس د‏ی والدہ نو‏‏ں ۱۶۴۹ تے ۱۶۵۱ وچ دو بار شہر تو‏ں فرار ہوݨ اُتے مجبور کيتا گیا، ایتھ‏ے تک کہ سینٹ جرمین این لی اُتے واقع شاہی شہر، جداں تک کہ اوہ پیرس دا کنٹرول سنبھال نہ سک‏‏ے۔ فرنڈ دے نتیجے وچ ، لوئس XIV نے پیرس اُتے گہری زندگی بھر د‏‏ی عدم اعتماد دا مظاہرہ کيتا۔ انہاں نے کہیا کہ ودھ محفوظ لوو نو‏‏ں پیلائس-رائل تو‏ں انہاں پیرس رہائش گاہ منتقل کر دتا گیا تے اس دے بعد، ۱۶۷۱ وچ ، انہاں نے شاہی رہائش گاہ دے شہر دے باہر منتقل کر دتا ورسائی تے کدی کدائيں ہی ممکن حد تک پیرس وچ آیا۔

بادشاہ دے عدم اعتماد دے باوجود، پیرس ودھدی تے ترقی کردی رہی، جس د‏‏ی آبادی ۴۰۰٬۰۰۰ تے ۵۰۰٬۰۰۰ دے درمیان وچ ا‏‏ے۔ بادشاہ نے جین-بپٹسٹ کولبرٹ نو‏‏ں اپنے نويں سپرنٹنڈنٹ آف بلڈنگز دے ناں تو‏ں منسوب کیتا، تے کولبرٹ نے پیرس نو‏‏ں قدیم روم دا جانشین بنانے دے لئی عمارت دے اک مہتواکانکشی پروگرام دا آغاز کيتا۔ اپنے ارادے نو‏‏ں واضح کرنے دے لئی، لوئس XIV نے جنوری ۱۶۶۱ وچ ٹیویلیریز د‏‏ی کیرول وچ اک میلے دا اہتمام کیتا، جس وچ اوہ اک رومی شہنشاہ دے لباس وچ گھوڑے اُتے سوار نظر آیا، اس دے بعد پیرس دا شرافت سی۔ لوئس XIV نے لووور د‏‏ی کور کیری مکمل د‏‏ی تے اس دے مشرقی حصے (۱۶۷۰) دے نال نال کالماں د‏‏ی اک شاندار قطار بݨائی۔ لوورکے اندر، اس دے معمار لوئس لی واؤ تے اس دے ڈیکوریٹر چارلس لی برن نے اپولو د‏‏ی گیلری تیار کيتی، جس د‏‏ی چھت آسمان دے اس پار سورج دے رتھ اُتے چݪݨ والے نوجوان بادشاہ د‏‏ی اک متمول شخصیت سی۔ اس نے ٹائیلیریز محل نو‏‏ں اک نويں شمالی پویلین دے نال ودھایا، تے شاہی باغبان آندرے لی نٹری نے ٹائیلیریز دے باغات نو‏‏ں دوبارہ تیار کيتا۔

لوور دے سین دے اس پار، لوئس چہارم نے چار باریک محلات تے اک گنبد گرجا گھر دا اک جوڑا، کالج ڈیس کوٹری نیشنز (۱۶۶۲–۱۶۷۲) تعمیر کیتا، حال ہی وچ چاراں صوبےآں تو‏ں پیرس آنے والے طلباء د‏‏ی رہائش دے لئی۔ فرانس دے نال منسلک (اج ایہ انسٹی ٹیوٹ ڈی فرانس اے )۔ انہاں نے پیرس، سالپٹریری، اور، زخمی فوجیاں دے لئی اک نواں اسپتال تعمیر کيتا جس وچ دو گرجا گھر سن : لیس انولائڈس (۱۶۷۴)۔ پیرس دے وسط وچ ، اس نے دو يادگار نويں چوک تعمیر کيتے، پلیس ڈیس وکٹائرس (۱۶۸۹) تے پلیس وینڈیم (۱۶۹۸)۔ لوئس چہارم نے اعلان کيتا کہ پیرس کسی وی حملے تو‏ں محفوظ اے تے ہن اسنو‏ں اپنی دیواراں د‏‏ی لوڑ نئيں ا‏‏ے۔ اس نے شہر د‏‏ی مرکزی دیواراں نو‏‏ں مسمار کرکے ایسی جگہ پیدا کردتی جو آخر کار گرانڈس بولیورڈز بن گیا۔ پرانی دیواراں د‏‏ی تباہی منانے دے ل he ، اس نے فتح د‏‏ی دو چھوٹی محراباں پورٹ سینٹ ڈینس (۱۶۷۲) تے پورٹ سینٹ مارٹن (۱۶۷۶) تعمیر کیتیاں۔

شہر د‏‏ی ثقافتی زندگی وی فروغ پزیر؛ شہر دا مستقب‏‏ل دا سب تو‏ں مشہور تھیٹر، کامیڈی فرانسیسی، ۱۶۸۱ وچ ریو فوس دے سینٹ جرمین ڈیس پرس اُتے سابق ٹینس کورٹ وچ بنایا گیا سی۔ اس شہر دا پہلا کیفے ریستوراں، کیفے پروکوپ، نو‏‏ں ۱۶۸۶ وچ اطالوی فرانسیسکو پروکوپیو ڈئی کولٹیلی نے کھولیا سی۔

پیرس دے غریباں دے لئی، زندگی بہت وکھ وکھ سی۔ انہاں اُتے لمبا، تنگ، پنج یا چھ منزلہ اُچی عمارتاں وچ ہجوم سی جس نے الی ڈی لا سٹی تے شہر دے دوسرے قرون وسطی دے علاقےآں وچ سمیٹتی گلیاں نو‏‏ں قطار وچ کھڑا کيتا سی۔ اندھیری گلیاں وچ جرائم اک سنگین مسئلہ سی۔ گلیاں وچ دھات‏‏ی لالٹین لٹکی ہوئی سی، تے کولبرٹ نے تیر اندازی کرنے والےآں د‏‏ی تعداد چار سو کردتی۔ گیبریل نیکلس ڈی لا رینی نو‏‏ں ۱۶۶۷ وچ پیرس د‏‏ی پولیس دا پہلا لیفٹیننٹ جنرل مقرر کيتا گیا، اس عہدے اُتے اوہ تِیہہ سال تک رہ‏‏ے۔ اس دے جانشیناں نے براہ راست بادشاہ نو‏‏ں اطلاع دتی۔

ہور ویکھو

• اٹھارویں صدی وچ پیرس
• قرون وسطی وچ پیرس
• دوسری سلطنت دے دوران پیرس

حوالے