سوگندھا
| سوگندھا | |
|---|---|
| سری سوگندھا دیوا | |
 ملکہ سوگندھا دا سکہ 'سری سوگندھا دیوا' شاردا رسم الخط وچ لکھی گئی اے۔ | |
| کشمیر دی ملکہ | |
| معیاد عہدہ | 904 – 906 |
| پیشرو | سنکاندا |
| جانشین | پارتھا |
| کشمیر دا تخت | |
| ظاہری اقتدار | 906 – 914 |
| کشمیر دی نائبہ ملکہ | |
| دور | 902 – 904 |
| بادشاہ | گوپال ورمن |
| شریک حیات | سنکرا ورمن |
| نسل | گوپال ورمن |
| خاندان | اُتپال خاندان |
| والد | سوامیراج |
| وفات | 914ء نسپالکا وہارا |
| مذہب | ہندومت |
سوگندھا (883 – 914) 10ویں صدی دے دوران شمالی برصغیر وچ کشمیر دی حکمران سی۔ اس دی شادی کشمیر دے بادشاہ شنکر ورمن نال ہوئی سی تے اوہ 885 عیسوی توں 902 عیسوی وچ سنکرا ورمن دی موت تک کشمیر دی نائبہ ملکہ سی، جدوں اوہ اپنے بیٹے گوپال ورمن دے لئی نائبہ ملکہ بنی سی، 904 تک جدوں تخت دے تمام جانشیناں دی موت ہو چکی سی۔ سری سوگندھا دیوا نوں کشمیر دی ملکہ قرار دتا گیا۔ اسنوں 906 وچ تانتریاں نے تخت توں ہٹا دتا تے انہاں نے پارتھا نوں بادشاہ دے طور اُتے بٹھایا۔ سوگندھا نے کشمیر دے تخت دا دعویٰ جاری رکھیا تے ہسک پورہ (موجودہ عشکور، بارہمولہ) وچ رہنے دے لئی پِچھے ہٹ گئی۔ 914 وچ اوہ پارتھا تے تانتریاں دے خلاف جنگ وچ گئی، لیکن بعد وچ اسنوں نیسپلاکا وہارا نامی بدھ خانقاہ وچ قید کر دتا گیا تے قتل کر دتا گیا۔
مڈھلا جیون تے شادی
[سودھو]سوگندھا کشمیر دے نیڑے اک ریاست دے بادشاہ سوامیراج دی بیٹی سی تے اس دی گھٹ توں گھٹ تن ہور رانیاں سن جنہاں وچ اک سریندراوندی وی شامل سی۔ سوگندھا دی شادی سنکرا ورمن نال ہوئی، جس نے 885 عیسوی توں 902 عیسوی تک کشمیر دے بادشاہ دے طور اُتے حکومت کیتی۔ اس دوران سوگندھا نے انہاں دی ساتھی دے طور اُتے کم کيتا۔ سنکرا ورمن 902 وچ اروشا (موجودہ ہزارہ، پاکستان) دے مقام اُتے اک آوارہ تیر توں مر گیا، جدوں اوہ اک غیر کامیاب فتح توں واپس آ رہیا سی، جتھے سوگندھا وی اس دے نال سی۔ انہاں دی موت دے بعد، انہاں دے بعد انہاں دے بیٹے، گوپال ورمن نے جانشین بنایا۔ جدوں کہ سنکرا ورمن دی کچھ رانیاں تے نوکراں دی ستی دے ہتھوں موت ہو گئی، ڈوگر ملکہ سوگندھا نے اس توں انکار کر دتا تاکہ اوہ ملکہ ماں دے طور اُتے کم کرن تے گوپال ورمن دے لئی ریجنٹ بنیاں۔ سنکر ورمن دی آخری رسومات مکمل ہونے دے بعد، گوپال ورمن نوں کشمیر دا بادشاہ بنا دتا گیا۔
بھانويں سوگندھا مملکت دے معاملات نوں سنبھالنے وچ اچھی سی، لیکن اوہ جسمانی لذت توں لطف اندوز ہُندی سی۔ مختلف مورخین اس اُتے الزام لگاندے نيں کہ اوہ اپنے وزیر خزانہ پربھاکردیوا توں قریبی تعلق رکھدی نيں، جنہاں نوں اوہ اس دا پیارا قرار دیندے نيں۔ پربھاکردیو بادشاہ دے حقیقی اختیارات استعمال کردا سی۔ اوہ طویل عرصے تک سرکاری خزانے دی چوری وچ مصروف رہیا تے آخر کار گوپال ورمن نے اس دی تحقیقات کيتی۔ مناسب وقت پر، پربھاکردیو نے اپنے اک رشتہ دار رام دیو نوں جادوگرنی دے ذریعے بادشاہ نوں قتل کرنے دے لئی ملازم رکھیا۔ گوپال ورمن بخار توں مر گیا تے رام دیو خودکشی توں مر گیا، اس دے بعد اس دی سازش عوام نوں معلوم ہو گئی۔
گوپال ورمن دی موت دے بعد اس دا بھائی سنکاندا بادشاہ بنا لیکن دس دن دے بعد پراسرار طور اُتے مر گیا۔ سنکرا ورمن دا نسب ختم ہونے دے بعد، کشمیر اک سیاسی بحران دا شکار ہو گیا۔ درباریاں نے بغاوت دی سازش شروع کر دتی تے بادشاہی دے حکمران دا انتخاب کرنے دے لئی عوامی شخصیتاں نوں مہا پنچایت کہیا گیا۔ چونکہ سوگندھا لوکاں وچ کافی مقبول سی، اس لئی اسنوں کشمیر دی خود مختاری دا اعلان کيتا گیا۔
راج کرنا
[سودھو]904 عیسوی وچ ، سوگندھا نے شاہی اقتدار سنبھالیا تے کشمیر اُتے اپنے طور اُتے حکومت کیتی۔ اس نے کشمیر اُتے دو سال حکومت کیتی۔
قید تے موت
[سودھو]914 وچ ، ہسکپورہ وچ اٹھ سال دی جلاوطنی دے بعد، سوگندھا نوں ایکنگاں، شاہی محافظاں تے اس دے وفادار دوسرے دھڑاں نے پارتھا تے تانترناں دے خلاف جنگ کرنے اُتے آمادہ کيتا۔ اپریل 914 عیسوی وچ سری نگر دے مضافات وچ زبردست لڑائی ہوئی۔ اسنوں تانتریاں نے شکست دتی تے اس اُتے قبضہ کر ليا۔ سوگندھا نوں نیسپلاکا وہار نامی بدھ خانقاہ وچ قید کيتا گیا تے بعد وچ قتل کر دتا گیا۔ کلہانہ نے مشاہدہ کیا: "عجیب طریقے نيں تقدیر کے، ہمیشہ گردے تے اٹھدے"۔