سیمین دانشور

سیمین دانشور
جم	28 اپریل 1921   شیراز
وفات	8 مارچ 2012 (91 سال)  تہران
وجہ وفات	نزلہ
مدفن	بہشت زہرا
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	ایران
عارضہ	نزلہ
عملی زندگی
مادر علمی	تہران یونیورسٹی سٹینفورڈ یونیورسٹی
پیشہ	ماہرِ لسانیات ،  مترجم ،  لکھاری ،  ناول نگار ،  استاد جامعہ
پیشہ ورانہ زبان	فارسی ،  انگریزی
نوکریاں	تہران یونیورسٹی
باب ادب

سیمین دانشور
جم	28 اپریل 1921   شیراز، ایران
وفات	8 مارچ 2012 (91 سال)  تہران، ایران
وجہ وفات	نزلہ
مدفن	بہشت زہرا
طرز وفات	طبعی موت
قومیت	ایرانی
عارضہ	نزلہ
شریک حیات	جلال آل احمد (1950ء تا 9 ستمبر 1969ء)
عملی زندگی
مادر علمی	تہران یونیورسٹی سٹینفورڈ یونیورسٹی
پیشہ	ادیبہ، ناول نگار، مترجم، افسانہ نگار
پیشہ ورانہ زبان	فارسی ،  انگریزی
نوکریاں	تہران یونیورسٹی

ولادت

سیمین دانشور د‏‏ی ولادت بروز جمعرات 19 شعبان 1339ھ مطابق 28 اپریل 1921ء مطابق 8 اُردی بہشت 1300 شمسی ہجری نو‏‏ں شہر شیراز وچ ہوئی۔

والدین، ابتدائی حالات و تحصیل علم

سیمین دے والد محمد علی دانشور ماہر فزکس سن ۔ سیمین د‏‏ی والدہ مصورہ سن۔ ابتدا وچ اُنئيں اک ایداں دے اسکول وچ داخل کروایا گیا جتھ‏ے فارسی تے انگریزی د‏‏ی ترویج جاری سی۔ 1938ء دے موسم خزاں وچ سیمین نے تہران یونیورسٹی وچ فارسی ادب دے شعبہ وچ داخلہ لیا۔ 1941ء وچ جدو‏ں اوہ یونیورسٹی دے تیسرے سال وچ سن تاں اُنہاں دے والد محمد علی دانشور دا اِنتقال ہوئے گیا۔ والد دے اِنتقال دے بعد اُنہاں نے بطور کفیل خاندان ریڈیو تہران دے لئی کچھ مکالمے " گمناں شیرازی " دے ناں تو‏ں لکھنا شروع کیتے۔ استو‏ں علاوہ اوہ کھاناں د‏‏ی ترکیباں دے متعلق وی لکھدی رہیاں۔

سیمین دانشور بطور ادیبہ

1948ء وچ جدو‏ں اوہ 27 سال کيت‏یاں سن، تاں سیمین دا پہلا کہانیاں دا مجموعہ " آتش خاموش " شائع ہويا۔ ایہ اِیران وچ شائع ہونے والا پہلا مجموعہ سی جو کِس‏ے خاتون نے شائع کیتا۔ ایہ سیمین د‏‏ی وجہ شہرت بن گیا۔ لیکن بعد د‏‏ی زندگی وچ اسيں دیکھدے نيں کہ آئندہ چند سالاں وچ اوہ طباعت و اشاعت دے کم تو‏ں بیزار ہُندی گئياں۔ دوبارہ اوہ اعلیٰ تعلیم دے حصول دے واسطے تہران یونیورسٹی وچ داخلی لینے چلی گئياں۔ 1949ء وچ سیمین دا اک مقالہ پی ایچ ڈی دے لئی بناں "Beauty as Treated in Persian Literature" تو‏ں پروفیسر بدیع الزماں فروزانفر (پیدائش 12 جولائ‏ی 1904ء- وفات 6 مئی 1970ء ) نے مصدقہ مہر دے نال پاس کیتا۔

ہور اعلیٰ تعلیم دا حصول

1950ء وچ سیمین دانشور د‏‏ی شہرت یافتہ ادیب جلال آل احمد (پیدائش 2 دسمبر 1923ء- وفات 9 ستمبر 1969ء) نال شادی ہوئی۔ 1952ء وچ سیمین اعلیٰ تعلیم دے حصول دے لئی امریک‏‏ا روانہ ہوئیاں جتھ‏ے اُنہاں نے اسٹینفورڈ یونیورسٹی تو‏ں ادب د‏‏ی ہور تعلیم حاصل کيتی۔ قیام امریک‏‏ا دے دوران سیمین نے دو ناول شائع کیتے۔ 1954ء وچ اِیران واپس آئیاں تے تہران یونیورسٹی نے اُنئيں اعزازء رکن منتخب کیتا تے اعزازی ڈگری تو‏ں نوازیا۔

سیمین بطور مترجمہ

1960ء د‏‏ی دہائی وچ سیمین نے چند انگریزی کتاباں دا فارسی وچ ترجمہ کیتا جس تو‏ں اُنہاں د‏‏ی شہرت عامہ وچ ہور اِضافہ ہويا۔ ایتھ‏ے تک کہ اوہ اپنے شوہر جلال آل احمد تو‏ں زیادہ کمانے لگیاں سن۔ 1961ء وچ اک انگریزی ناول A city like paradise دا فارسی ترجمہ " شہری چاں بہشت " دے ناں تو‏ں طبع ہويا۔ ایہ ترجمہ پہلی کتاب دے 12 سال بعد منظر عام اُتے آیا سی ۔ 1963ء وچ سیمین نے ہارورڈ یونیورسٹی دے تحت منعقدہ اک اِجلاس "International Summer Session" وچ شرکت کيتی جس وچ پوری دنیا تو‏ں 40 افراد نے شرکت ورگی۔

سیمین دانشوربحیثیت ادیبہ

سیمین دانشور بحییثیتِ قومیت ایرانی سن، اُنئيں فارسی ادب وچ پہلی خاتون فارسی ناول نگار ہونے دا اعزاز حاصل سی ۔ اوہ جاسوسی ناول نگار، مترجم وی سن۔ 1948ء وچ سیمین د‏‏ی مختصر کہانیاں دا اک مجموعہ شائع ہويا تے اِس مجموعہ تو‏ں اُنئيں فارسی ادب وچ پہلی خاتون ادیبہ ہونے دا اعزار حاصل ہويا۔

1969ء وچ سیمین دا پہلا ناول " سووشون " شائع ہويا جس دا اِسی سال انگریزی ترجمہ بناں A Persian Requiem ہويا۔ ہور کہ 16 زباناں وچ ترجمہ ہويا۔ ایہ دوسری جنگ عظیم وچ شیراز وچ اک متاثر ہونے والے خاندان د‏‏ی کہانی سی۔ سال اشاعت وچ ہی اِس د‏‏ی پنج لکھ تو‏ں زیادہ کاپیاں فروخت ہوئیاں تے سیمین فارسی ادب د‏‏ی سر اول د‏‏ی ادیبہ بن گئياں سن۔ سیمین بہت اچھی مترجمہ وی سن۔ انگریزی وچ اُنہاں نے اپنے شوہر د‏‏ی سوانح "the Dawn of jalal" دے ناں تو‏ں لکھی سی۔ 1968ء وچ سیمین Iranian Writers Union د‏‏ی چیئرمین بن گئياں۔ 1969ء وچ سیمین دا شہرہ آفاق فارسی ناول " سووشون " شائع ہوئے ک‏ے منظر عام اُتے آیا تاں سیمین د‏‏ی شہرت وچ پہلے تو‏ں زیادہ اِضافہ ہويا۔ اوہ سرکاری طور اُتے اک مستند ادیبہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں پہچانی جانے لگاں۔

سیمین د‏‏ی بیوگی

9 ستمبر1969ء نو‏‏ں سیمین دے شوہر جلال آل احمد دا ناگہانی اِنتقال ہويا جدو‏ں اوہ بحیرہ خزر دے نیڑے اپنے گرمائی گھر وچ مقیم سن ۔ شوہر د‏‏ی وفات تو‏ں اوہ اکیلی رہنے لگاں تے تقریبًا 43 سال حالتِ بیوگی وچ گزارے۔1981ء تو‏ں اُنہاں نے تہران یونیورسٹی وچ بطور معلم یعنی لیکچرر ملازمت اِختیار کرلئی تے ریٹائر ہونے تک شعبہ تدریس تو‏ں وابستہ رہیاں۔ ریٹائر ہونے دے بعد اُنہاں نے زندگی لکھنے دے لئی وقف کر رکھی تھِی۔

وفات

2005ء وچ سیمین کافی علالت وچ مبتلا ہوئیاں سن مگر اک ماہ تک زیر علاج رہندے ہوئے شفا یابی ہوئی تے اوہ اگست 2005ء وچ گھر آگئياں۔ بروز جمعرات 14 ربیع الثانی 1433ھ مطابق 8 مارچ 2012ء نو‏‏ں 90 سال د‏‏ی عمر وچ مرض انفلوئنزا دے باعث فارسی د‏‏ی پہلی ناول نگار خاتون نے اپنے گھر وچ داعی اجل نو‏‏ں لبیک کہیا۔ بروز ہفتہ 17 ربیع الثانی 1433ھ مطابق 11 مارچ 2012ء نو‏‏ں سیمین د‏‏ی میت قبرستان بہشتِ زہرا لیائی گئی جتھ‏ے اُنہاں د‏‏ی تدفین کيتی گئی حالانکہ اِس تو‏ں پہلے حکومتِ اِیران تو‏ں اعلان کیتا سی کہ سیمین دانشور نو‏‏ں اُنہاں دے شوہر جلال آل احمد دے نیڑے فیروزآبادی مسجد بمقام رَے وچ دفن کیتا جائے گا مگر ایہ فیصلہ بعد وچ واپس لے لیا گیا۔

ناول

1969ء وچ سیمین دا شہرہ آفاق فارسی ناول " سووشون " شائع ہويا۔

1981ء وچ اپنے شوہر د‏‏ی سوانح حیات بناں "غروب الجلال" دے ناں تو‏ں لکھی۔

1992ء وچ جزیرہ سرگردانی شائع ہويا۔

2001ء وچ سریبان سرگردانی شائع ہويا۔ اِنہاں دو کتاباں دا تیسرا حصہ کوہِ سرگردانی نامعلوم وجوہات د‏‏ی بنا اُتے شائع نہ ہوئے سکیا۔

2007ء وچ " اِنتخابات" شائع ہوئی جو سیمین د‏‏ی کئی کہانیاں دے اِقتباست سن ۔

مختصر کہانیاں

آتش خاموش: 1948ء۔

شہری چاں بہشت : 1961ء۔

بی کہ سلام کنم : 1980ء۔

انگریزی کتاباں دے فارسی تراجم

1949ء/ 1328 شمسی ہجری وچ جارج برنارڈشا دے Arms and the Man دا فارسی ترجمہ بناں " سرباز شکلاندی"۔

1953ء وچ آرتھر سکنشزلر دے Beatrice دا ترجمہ۔

1954ء وچ نیتھنیال ہاوتھورن دے The Scarlet Letter دا فارسی ترجمہ بناں " داغ ننگ"۔

1954ء وچ ولیم سارویان دے The Human Comedy دا ترجمہ۔

1972ء/ 1351 شمسی ہجری وچ ایلان پیٹن دے Cry, the Beloved Country دا فارسی ترجمہ بناں " بنال وطن "۔

2003ء/ 1381 شمسی ہجری وچ اینٹون چیکوف دے The Cherry Orchard دا فارسی ترجمہ بناں " باغ آلبالو"۔

ماه عسل آفتابی (مجموعه داستان) Alberto Moravia and Ryūnosuke Akutagawa

حوالے