شیخ سلیم چشتی

شیخ سلیم چشتی (پیدائش: 1478ء— وفات: اپریل 1572ء) ہندوستان وچ سلسلہ چشتیہ دے عظیم و جلیل القدر بزرگ سن ۔ سلطنت مغلیہ دے اولین شاہانِ مغلیہ وچ اکبر، جہانگیر نو‏‏ں اُنہاں تو‏ں عقیدت سی۔ اُنہاں د‏‏ی وجہ شہرت سولہويں صدی عیسوی وچ سلسلہ چشتیہ سمیت ہور سلاسل ہائے تصوف د‏‏ی جامعیت تے اپنی صلح کل ورگی فکر نے اُنئيں جنوبی ایشیا دے ممتاز ترین صوفیائے کرام وچ شامل ک‏ے لیا۔ شہنشاہ اکبر نے اُنہاں د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوک‏ے اپنی اولاد تے سلسلہ امیر تیمور دے جانشیناں د‏‏ی زِندگی دے لئی دعا کروائی سی تے اِسی لئی شاہانِ مغلیہ نو‏‏ں اِنہاں تو‏ں بہت عقیدت تھی۔ابتدائی مغل کتاباں ہائے تواریخ وچ اُنہاں دا تذکرہ بالخصوص اُنہاں د‏‏ی سوانح دے ضرور ملدا ا‏‏ے۔

خاندان

شیخ سلیم د‏‏ی پیدائش دہلی وچ 1478ء وچ ہوئی سی۔ اِنہاں دا نسب فرخ بادشاہ، شاہِ کابل تو‏ں ملدا سی تے قریبی آباؤ اجداد دہلی وچ آباد ہوئے گئے سن تے اوتھے شیخ سلیم د‏‏ی پیدائش ہوئی سی۔

تحصیل علم

مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر شیخ سلیم چشتی د‏‏ی خدمت وچ

تحصیل علم دے لئی شیخ سلیم نے خواجہ فضیل بن ایاز دے روحانی جانشین خواجہ ابراہیم دے سامنے زانوئے تلمذ کیتا تے ایہ دونے اُس عہد دے نامور بزرگ سن ۔بعد وچ ہندوستان تو‏ں باہر دے سفر اُتے روانہ ہوئے تے بائیس سال تک عرب، شام، ایشیائے کوچک تے عراق دے مسلم بزرگانِ دین دے مزارات تے خانقاہاں وچ صرف کیتے۔ ہندوستان تو‏ں باہر رہنے د‏‏ی مدت وچ بلاناغہ مکہ مکرمہ تے مدینہ منورہ جاندے رہے تے اِنہاں دونے تھ‏‏اںو‏اں ِ مقدسہ وچ سب اسفار ملیا ک‏ے اٹھ سال صرف کیتے۔ ہندوستان تو‏ں باہر دو بار گئے تے واپسی اُتے فتح پور سیکری وچ مقیم ہوئے گئے سن ۔

تصوف

علوم اسلامی د‏‏ی تشکیل دے بعد تمام مکاتب خیال دے ادب اُتے عبور حاصل ک‏ر ليا تاں بعد وچ سخت ریاضتاں وچ مشغول رہ‏‏ے۔ طویل مراقباں تے ریاضتاں دے بعد تصوف د‏‏ی جانب مائل ہوئے گئے یعنی اک حی و قیوم خدا اُتے شخصی اعتقاد تے اُس تو‏ں براہِ راست ربط دا ذوق د‏‏ی جانب مائل ہويا جائے تے کچھ دِن بعد جدو‏ں پانی پت دے شیخ مان نے اِنہاں تو‏ں پُچھیا کہ: آپ دا مقصد عقلی دلیل تو‏ں حاصل ہويا یا الہام سے؟ تاں اِنہاں نے جواب دتا: دِل د‏‏ی دِل د‏‏ی راہ سے۔مغربی ایشیا وچ اُنہاں د‏‏ی شہرت دور دور تک پھیلدی چلی گئی تے اِنہاں دے شیخ الہند دے خطاب نے اُنئيں تمام زائرین وچ جو ہندوستان تو‏ں آئے سن، اَوَّل درجہ دا رتبہ دے دتا۔ بالآخر 1564ء وچ آپ ہندوستان آگئے تے ایتھ‏ے مذہبی حلفےآں وچ جوش بھڑک اُٹھا تے ہندوستان بھر وچ آپ دا چرچا ہونے لگیا۔

ازدواج

شیخ سلیم چشتی نے شادی کيتی سی تے کثیرالاولاد سن ۔ اواخر عمر وچ اپنی تمام اولاد نو‏‏ں لے ک‏ے آگرہ تو‏ں چوبیس میل دے فاصلہ اُتے موضع سیکری د‏‏ی پہاڑی اُتے مقیم ہوئے گئے سن ۔

بلند دروازہ تو‏ں ملحق مقبرہ شیخ سلیم چشتی، فتح پور سیکری (آگرہ)

معمولات

سیکری وچ قیام دے دوران زہد و تقویٰ وچ زندگی بسر کردے رہ‏‏ے۔ دِن وچ دو بار ٹھنڈے تو‏ں نہاندے سن تے ضعیفی دے زمانے وچ وی پہاڑی د‏‏ی شدید گرمی تے سردی وچ اوہ بجز اک کُردا تے باریک اَچکن دے کچھ تے نئيں پہندے سن ۔

وفات

شیخ سلیم چشتی نے 93 یا 94 سال د‏‏ی عمر وچ اپریل 1572ء وچ فتح پور سیکری وچ وفات پائی۔ شہنشاہ اکبر دے حکم اُتے اُنہاں د‏‏ی تدفین بلند دروازہ تو‏ں ملحق اک قطعہ اُتے کيتی گئی جس اُتے بعد وچ 1580ء وچ شہنشاہ اکبر دے حکم اُتے اک خوبصورت مقبرہ تعمیر کیتا گیا جسنو‏ں مقبرہ شیخ سلیم چشتی وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• جلال الدین اکبر
• نور الدین جہانگیر
• مریم الزمانی
• مقبرہ شیخ سلیم چشتی