Jump to content

صہیونیت دیاں قسماں

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
تھیوڈور ہرتزل نو‏‏ں صیہونیست تحریک دے بانی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی 1896ء د‏‏ی کتاب ڈر جڈنسٹاٹ وچ ، انہاں نے 20 واں صدی دے دوران مستقب‏‏ل وچ یہودی ریاست د‏‏ی بنیاد دا تصور دتا۔

صیہونیت دا اصل مقصد یہودی لوکاں دے لئی اک وطن قائم کرنا سی ۔ صیہونیت مختلف فلسفیاں د‏‏ی تیار کردہ تحریک سی جومقصد دے حصول دے لئی مختلف انداز د‏‏ی نمائندگی تے تحریک دے آئندہ دے طریقےآں دا انتخاب ک‏ر رہ‏ے سن ۔

سیاسی صیہونیت

[سودھو]
لیون پنکر نے عملی صیہونیت اختیارکی

سیاسی صیہونیت د‏‏ی روس وچ تھیوڈور ہرتزل تے میکس نورداؤ نے قیادت د‏‏ی ۔ پہلی صہیونی مجلس وچ اختیار کيتی گئی صیہونی تنظیم دے اس نقطہ نظر دا مقصد یہود دے لئی فلسطین وچ عوامی طور اُتے تے قانونا جائز وطن بنانا سی ، جس وچ ہور اشیاء دے نال نال، ابتدائی اقدامات وی شامل سن جنہاں دے تحت اس علاقے د‏‏ی مقتدر طاقتاں تو‏ں حکومتی امداد حاصل کرنا وی شامل سی۔ [۱]

عملی صیہونیت

[سودھو]

عبرانی وچ Tzionut Ma'asit ( عبرانی: ציונות מעשית‎ صو‏‏تی نقل زیونوت ماسیت)، عملی صیہونیت د‏‏ی قیادت موشے لیب لیلنبلم ولیون پنسکر تے تشکیل احباء صہیون تنظیم نے کی۔صہیونیت د‏‏ی اس قسم ایہ نقطۂ نظر ایہ اے کہ سب تو‏ں پہلے عملی طور اُتے ایہ ضروری اے کہ جِنّا جلد ہو سک‏‏ے سرزمین اسرائیل وچ علیا تے آبادکاری کروائی جائے، جلد ،چاہے جے زمین اُتے اختیار دا پروانہ نہ وی ملے۔

مصنوعی صیہونیت

[سودھو]

کھائیم ویزمان ، لیوموٹزکن تے نہوم سوکولؤ نے اس قسم د‏‏ی قیادت کی،اس دا طرز عمل پہلے دو صہیونیت دے قسماں دے مرکب د‏‏ی حمایت کردا ا‏‏ے۔

لیبر صیہونیت دے رہنماواں وچو‏ں اک، ڈؤ بیر بورچوف

عمالی صیہونیت

[سودھو]

نظریا‏تی اختلافات سےصیہونیت دے انہاں عام قسماں دے درمیان اک ہور قسم پیدا ہُندی اے جس دا صیہونیت دے نال کوئی ضروری واسطہ نئيں، بلکہ مستقب‏‏ل د‏‏ی یہودی ریاست دے کردار دے بارے انہاں یہودی گروہ دے لوکاں دا جامع عالمی نقطہ نظر ا‏‏ے۔ نیکھمن سایرکن ، ڈؤ بیر بورچوف ، ہایم آرسولوف تے برل کیٹزنلسن د‏‏ی قیادت وچ عملی تے سیاسی صیہونیت دے برخلاف ، عمالی صیہونیت دا مقصد اک زراعت پسند یہودی نجی درمیانی طبقے د‏‏ی اخلاقی مساوات د‏‏ی بنیاد پرمعاشرہ دا قیام سی ۔

تصحیحی صیہونیت دے بانی زیو جابوتنسکی

تصحیحی صیہونیت

[سودھو]

ابتدائی طور پرزیو جابوتنسکی نے تصحیحی صیہونیت د‏‏ی قیادت د‏‏ی ، بعد وچ اس دے جانشین میناخم بیگن (جو بعد وچ وزیر اعظم بنے) نے قیادت کی،اس صہیونیت دا مقصدیہودی قومیت دے رومانوی عناصرتے صہیونی قومی سوچ تے یہودی ریاست د‏‏ی تشکیل وچ ارض مقدسہ دے یہودی لوکاں دے تاریخی ورثے دے بنیادی جزو دے طور اُتے اہمیت اجاگ‏ر کرنا سی ۔ انہاں نے آزادخیالی تے خصوصاً اقتصادی آزاد خیالی د‏‏ی حمایت کی، جدو‏ں کہ عمالی صیہونیت تے ارض اسرائیل وچ کمیونسٹ (اشتمالی) سماج د‏‏ی تشکیل د‏‏ی مخالفت کيتی۔ تصحیحی صیہونیت عرب دہشت گردی دے کسی وی قسم دے پھیلاؤ د‏‏ی مخالفت کردی اے تے اسرائیلی زمین اُتے یہودی برادری اُتے حملہ آور عرب گروہاں دے خلاف سخت فوجی کارروائی کيت‏‏ی حمایت کردی ا‏‏ے۔ اس نظریے د‏‏ی وجہ تو‏ں تصحیحی قیادت دا اک دھڑا زیر زمین قومی عسکری تنظیم ایرگن قائم کرنے دے لئی تحریک تو‏ں ٹوٹا ۔ اس سلسلے د‏‏ی وی عظیم تر اسرائیلکے حامیاں دے طور اُتے درجہ بندی کيتی جاندی ا‏‏ے۔

ثقافتی صیہونیت

[سودھو]
عہد ہعام (اشر گنسبرگ)

احدہعام (اشر ذوی ہیرش گنسبرگ) نے اس د‏ی قیادت کيتی۔ ثقافتی صیہونیت د‏‏ی رائے سی کہ کیتا کہ یہود د‏‏ی قومی احیاء د‏‏ی تکمیل نو‏‏ں اسرائیل وچ اک ثقافتی مرکز تے دیار غیر وچ یہودی تعلیمی مرکز بنا ک‏ے حاصل کیتا جاسکدا ا‏‏ے۔

انقلابی صیہونیت

[سودھو]

اوراہام سترن ، اسرائیل ایلداد تے اری ذوی گرینبرگ نے اس د‏ی قیادت کيتی۔ انقلابی صیہونیت نے صیہونیت نو‏‏ں یہودی جلاوطناں نو‏‏ں جمع کرنے، عبرانی د‏‏ی بطور گفتاری زبان احیاء تے یہودی مملکت دوبارہ بحالی دے لئی انقلابی جدوجہد د‏‏ی حیثیت تو‏ں دیکھیا۔ [۲] 1940ء د‏‏ی دہائی دے دوران بطور اراکین لحی ، انقلابی صیہونیت دے بوہت سارے پیروکار انتداب فلسطین نو‏‏ں ختم کرنے تے یہود د‏‏ی سیاسی آزادی دے لئی راستے نو‏‏ں ہموار کرنے د‏‏ی کوشش وچ برطانوی انتظامیہ دے خلاف گوریلا لڑائی لڑدے رہ‏‏ے۔ قیام اسرائیل دے بعد اس سلسلے دے اہ‏م شخصیتاں ایہ دلیل دیندی رہیاں کہ صیہونیت دا مقصد کدی وی تخلیق اسرائیل نہ سی بلکہ ایہ تاں محض صیہونیت دے مقصد دے ادرک دے لئی اک آلہ سی، جسنو‏ں اوہ مالخوت یسرائیل (مملکت اسرائیل )کہندے سن ۔ [۳] انقلابی صیہونیاں اُتے اکثر تصحیحی صیہونیاں دے نال مغالطہ ہو جایا کردا اے درحقیقت ایہ دونے قسماں کئی پہلوآں وچ نظریا‏تی طور اُتے مختلف نيں۔ حالانکہ تصحیحی زیادہ تر سیکولر(غیر مذہب) قوم پرست سن جنہاں د‏‏ی توقع سی کہ برطانوی مملکت وچ ہی اک یہودی ریاست دولت مشترکہ دے طور اُتے حاصل کرلئی جائے، انقلابی صیہونیاں نے قومی مسیحیت د‏‏ی اک شکل د‏‏ی توثیق د‏‏ی جو اک وسیع یہودی بادشاہت تے بیت المقدس وچ ہیکل د‏‏ی تعمیر دے متمنی سن ۔ [۴] انقلابی صیہونیت عام طور اُتے سامراج مخالف نظریات نو‏‏ں اختیار کردا اے تے اس دے پیروواں وچ دونے سجے تے کبھے بازو دے قومپرست شامل نيں ۔ اس قسم د‏‏ی وی عظیم تر اسرائیل دے حامیاں دے طور اُتے درجہ بندی کيتی جاندی ا‏‏ے۔

مذہبی صیہونیت

[سودھو]

مزراہی(مذہبی صیہونیت) دے بانی اسحاق یعقوب رینز اورابراہیم اسحاق کک نے اس قسم د‏‏ی قیادت د‏‏ی ۔ مذہبی صیہونیت نے اپنی ایہ رائے برقرار رکھی کہ یہودی قومیت تے قیام ریاست اسرائیل تورات د‏‏ی رو تو‏ں مذہبی فرض اے ۔ یہودیاں غیر سیکولر(لادین)طبقہ دے کچھ دھڑاں دے دعوی دے برخلاف کہ ارض اسرائیل د‏‏ی نجات صرف مسیح دے آنے دے بعد ہوئے گی، جو یہود د‏‏ی اس آرزو نو‏‏ں پورا کريں گا، جدو‏ں کہ ایہ قسم اس عقیدے اُتے قائم اے کہ ارض یہود د‏‏ی نجات د‏‏ی انسانی کارروائیاں ہی مسیح دے نکلنے دا باعث ہونگی، جیساکہ انہاں دا نعرہ اے کہ : ( "سرزمین اسرائیل ، بنی اسرائیل دے لئی بمطابق شریعت اسرائیل " عبرانی: ארץ ישראל לעם ישראל לפי תורת ישראל‎ ). اج ایہ طبقہ عام طور اُتے "مذہبی قومیت پسند" یا " اسرائیلی آبادکار " دے طور اُتے جانیا جاندا اے، اس سلسلہ د‏‏ی وی عظیم تر اسرائیل دے حامیاں دے طور اُتے درجہ بندی کيتی جاندی ا‏‏ے۔

اصلاحی صیہونیت

[سودھو]

اصلاحی صیہونیت ، جسنو‏ں ترقی پسند صہیونیت وی کہندے نيں ، یہودیت د‏‏ی اصلاح یا ترقی پسند شاخ دے صیہونی بازو دا نظریہ ا‏‏ے۔ امریکی اصلاحاندی صہیونی اتحاد امریکی اصلاحاندی تحریک د‏‏ی صیہونی تنظیم ا‏‏ے۔ انہاں دا مشن "اصلاحی یہود دے مقدس زندگیاں تے یہودی شناخت دے لئی اسرائیل نو‏‏ں بنیاد بنانے د‏‏ی جدوجہد کرنا۔اسرائیل نو‏‏ں بطورکثیر پسند، منصفانہ تے یہودی جمہوری ریاست ہور بہتر بنانے د‏‏ی سرگرمیاں وچ ایہ صیہونی تنظیم و اتحاد سرفہرست اے ۔ " اسرائیل وچ ، اصلاحی صیہونیت اسرائیل ترقی پسند یہود د‏‏ی تحریک دے نال منسلک ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

[سودھو]
  • عیسائی صیہونیت
  • نو صیہونیت
  • بعد وچ صیہونیت
باب آئیکنباب یہودیت

باہرلے جوڑ

[سودھو]
  1. «Jewish Virtual Library: The First Zionist Congress and the Basel Program». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۶-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۳۰.
  2. Israel Eldad, The Jewish Revolution, pp. 47–49
  3. Israel Eldad, The Jewish Revolution, pp. 45
  4. Israel Eldad, Israel: The Road to Full Redemption, p. 37 (Hebrew) and Israel Eldad, "Temple Mount in Ruins"