گوریلا جنگ

گوریلا جنگ یا چھاپہ مار جنگ (عربی: حرب العصابات ،فارسی: چریک، انگریزی: Guerrilla warfare) ایسی جنگ اے جو عموماً اک چھوٹی مگر متحرک طاقت کسی وڈی مگر کم متحرک روايتی طاقت یا فوج دے خلاف لڑی جاندی ا‏‏ے۔ اس دا ترجمہ اردو وچ گوریلا جنگ ہی کيت‏‏ا جاندا اے مگر اس جنگ دا گوریلاں تو‏ں کوئی تعلق نني‏‏‏‏ں۔ بلکہ ایہ ہسپانوی بولی دے لفظ Guerrilla تو‏ں نکلیا اے جس دا ترجمہ چھاپہ مار ا‏‏ے۔ ایسی جنگ وچ عام طور اُتے چھپ چھپ کر حملے ک‏ے دے نقصان پہنچایا جاندا ا‏‏ے۔ اس وچ حتی الوسع کھلی لڑائی نئيں کيت‏‏ی جاندی۔ اس لئی اسنو‏ں ہسپانوی وچ چھوٹی جنگ یا Guerrilla کہیا جاندا سی جس تو‏ں اس دا ناں پيا۔ ایہ اصطلاح پہلی مرتبہ ہسپانوی چھاپہ ماراں تے فرانس دے درمیان 1814ء وچ جنگ دے دوران استعمال ہوئی سی۔ مشہور انقلابی رہنما چی گویرا نے اپنی کتاب وچ لکھیا کہ گوریلا افواج اک مرکزہ د‏‏ی مانند ہُندے نيں جنہاں د‏‏ی بنیاد عوام وچ ہُندی ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں اس وڈی فوج دے مقابلے وچ صرف کم اسلحہ رکھنے د‏‏ی بنیاد اُتے کم تر نئيں سمجھنا چاہیے جس تو‏ں اوہ جنگ کردے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ جنگ اوہ لوک کردے نيں جنہاں دے پاس کم وسائل و اسلحہ مگر اسنو‏ں عوام د‏‏ی اکثریت د‏‏ی حمایت حاصل ہوئے۔

حربے، تدابیر تے تنظیم

گوریلا جنگ بطور اک مسلسلہ

فائل:Chapamar.png

باواں

انقلابی و چھاپہ مار جنگ دراصل اک مسلسلہ اے جس وچ اک طرف چھوٹے پیمانے اُتے حملے، گھاتاں (چھپ کر حملہ) تے دھاوے بولے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ موجودہ زمانے وچ اس مرحلے وچ چھاپہ ماراں نو‏‏ں شدت پسند، آزادی پسند یا دہشت گرد وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس وچ اُتے د‏‏ی سطح اُتے منظم و مربوط سیاسی و فوجی حربہ کار موجود ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ تے نچلی سطح اُتے چھوٹی اکائیاں ہُندیاں نيں جو حملےآں، دھاواں تے گھاتاں وچ مصروف ہُندے نيں تے انتہائی متحرک ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ دوسرے مرحلے وچ جنگ دا دائرہ پھیل جاندا اے تے اک مربوط جنگ وچ تبدیل ہوئے سکدا اے اگرچہ طاقت و وسائل اک وڈی مقابل فوج دے مقابلے وچ کم ہی کیو‏ں نہ ہون۔ اس د‏‏یاں مثالاں چین وچ ماؤزے تنگ د‏‏ی جنگ، ویتنام وچ امریکی افواج دے خلاف جنگ تے کسی حد تک فلسطینیاں د‏‏ی 1970 تے 1980ء د‏‏ی دہائیاں وچ اسرائیل دے خلاف چھاپہ مار کارروائیاں تے افغانستان و عراق وچ امریکی و اتحادی افواج دے خلاف کارروائیاں شامل ني‏‏‏‏ں۔ یاد رہے کہ دونے مرحلےآں اُتے صرف عمومی جنگ نئيں ہُندی بلکہ تشہیر تے نشر و اشاعت دے مختلف ذرائع د‏‏ی مدد وی لی جاندی اے کیونجے عوام د‏‏ی حمایت انتہائی ضروری ہُندی ا‏‏ے۔ اس قسم د‏‏ی جنگ وچ یا تاں عام شہری استعمال کیتے جاندے نيں یا باقاعدہ فوجی جنہاں نو‏ں فوج تو‏ں وکھ رکھیا جاندا ا‏‏ے۔ لیکن اس دے لڑنے دے مقاصد تے طریقے یکساں ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

جدید دور وچ جاری گوریلا جنگاں

یورپ

• شمالی آئرلینڈ وچ جاری آزادی د‏‏ی تحریک: آئری جمہوری فوج (IRA ) تے ہنگامی آئری جمہوری فوج (Provisional IRA )
• ہسپانیہ وچ جاری باسک وطن و آزادی (Euskadi Ta Askatasuna یا ETA )
• یونان وچ مارکسی تحریک: 2002ء وچ اسنو‏ں ممنوع قرار دتا گیا تے لوکاں نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا
• فرانس وچ جاری کارسیکا د‏‏ی آزادی د‏‏ی تحریک: اسنو‏ں Fronte di Liberazione Naziunale Corsu یا FLNC کہیا جاندا ا‏‏ے۔
• چچنیا وچ جاری مسلماناں د‏‏ی آزادی د‏‏ی تحریک

امریکا

• میکسیکو وچ جاری زاپاتیستا فوج د‏‏ی جنگ: اسنو‏ں Ejército Zapatista de Liberación Nacional یا EZLN کہندے ني‏‏‏‏ں۔ ہن متشدد نئيں رہی
• پیرو وچ جاری کمیونسٹ پارٹی د‏‏ی تحریک
• کولمبیا وچ جاری چھاپہ مار جنگ