عبد المحمد آیتی

عبد المحمد آیتی
جم	اپریل 1926   بروجرد
وفات	11 ستمبر 2013 (86–87 سال)  تہران
مدفن	بہشت زہرا
شہریت	ایران
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری ،  مترجم

عبد المحمد آیتی ( فارسی: عبدالمحمد آیتی‎ ) فلسفہ ، تریخ تے فارسی تے عربی ادب دے میدان وچ اک ایرانی مصنف ، مترجم تے محقق سن ۔ اوہ 5 مئی 1926 نو‏‏ں بروجرد ، شہرستان بروجرد ، صوبہ لرستان ، ایران وچ پیدا ہوئے تے 11 ستمبر 2013 تہران ، ایران مین فوت ہوئے ۔ عربی بولی دے ادب د‏‏ی تریخ دے عربی تو‏ں فارسی ترجمہ دے لئی انھاں دوسرے ایرانی سال د‏‏ی کتاب ایوارڈ وچ منتخب کيتا گیا سی۔

مڈھلا جیون تے تعلیم

عبد المحمد آیتی 5 مئی 1926 نو‏‏ں بروجرد ، شہرستان بروجرد ، صوبہ لرستان ، ایران وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نے ابتدائی تعلیم اوتھے تو‏ں حاصل کيتی۔ 1941 وچ ، آیات نے ہائی اسکول وچ داخلہ لیا تے اپنے آخری سالاں وچ ، دینی علوم دے مطالعہ وچ دلچسپی اختیار کرلئی تے نوربخش سیمینری اسکول چلے گئے جتھے انہاں نے کئی سال تک علوم اسلامیہ د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔

1946 وچ ، انہاں نے تہران یونیورسٹی وچ ، عقلی تے الٹیر ایبل اسٹڈیز د‏‏ی فیکلٹی وچ داخل ہوئے جسنو‏ں اج تھیلوجی اینڈ اسلامک اسٹڈیز د‏‏ی فیکلٹی کہیا جاندا اے تے اوتھ‏ے بی اے د‏‏ی سند حاصل کيتی۔

کیریئر

بیچلر د‏‏ی ڈگری حاصل کرنے دے بعد ، انہاں نے وزارت تعلیم وچ شمولیت اختیار کيتی تے پڑھانے دے لئی بابول گئے۔ اوہ 30 سال تو‏ں زیادہ عرصہ تو‏ں تہران تے ایران دے دوسرے شہراں وچ درس و تدریس کررہے نيں تے وزارت تعلیم دے ماہانہ میگزین دے چیف ایڈیٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے چکے نيں تے فارابی یونیورسٹی تے داماونڈ یونیورسٹی وچ فارسی تے عربی ادب د‏‏ی تعلیم دے چکے نيں۔

1961 وچ ، پہلی بار اس نے دلدل کے نام تو‏ں اک مضمون لکھیا جو کتابی ہفتہ میگزین وچ شائع ہويا۔ اس دے بعد انہاں نے ربیندر ناتھ ٹیگور دی لکھی ہوئی نوکاڈُبی دا ترجمہ کيتا تے جاری کيتا۔

1969 وچ ، اوہ تعلیمی پبلشنگ سینٹر کی تجویز اُتے تہران آئے ، جتھے انہاں نے کم کيتا۔ انہاں نے 1980 ء وچ ریٹائر ہونے تک وزارت تعلیم دے ماہانہ میگزین دے 10 سال چیف ایڈیٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں

ریٹائرمنٹ تو‏ں پہلے انھاں نے سویپ ، شپ ریک ، گولڈن کیریج ، حکمت د‏‏ی تحریر کيتی تریخ تے ملکاں دے کیلنڈر کا ترجمہ کتاباں شائع کيدیاں سن۔

ریٹائرمنٹ دے دوران انہاں نے الابار ، ابن خلدون د‏‏ی لکھی ہوئی تریخ نو‏‏ں چھ جلداں وچ ترجمہ کيتا تے اندلس وچ تریخ اسلامک اسٹیٹ کی کتاباں 5 جلداں وچ تے عربی بولی دے ادب د‏‏ی تریخ تے اسلامی دنیا وچ فلسفہ د‏‏ی تریخ وغیرہ دا ترجمہ کيتا۔ .

وہ عربی تو‏ں فارسی دے مشہور مترجم سن اور انہاں نے قرآن مجید دے نہج البلاغہ تے الصحفیہ السجادیہ دے فارسی ترجمے شائع کیتے نيں۔

اپنی موت تک ، آیاندی فارسی بولی و ادب د‏‏ی اکیڈمی دے مستقل ممبر رہے تے اوتھ‏ے اُتے انسائیکلوپیڈیا آف لٹریری ریسرچ د‏‏ی سائنسی کونسل دے سربراہ سن ۔

موت

عبدالمحمد آیتی اپنی یادگاری تقریب وچ (31 جولائ‏ی ، 2011)

عبدالمحمد آیتی دا 11 ستمبر 2013 نو‏‏ں امام حسین اسپتال ، تہران ، ایران مین87 تو‏ں ودھ عمر وچ انتقال ہو گیا

انہاں نے تہران ، ایران دے بہشت زہرا دے ناموران سیگمنٹ وچ دفن کيتا۔

بہت سارے ایرانی عہدیدار تے حکا‏م انہاں د‏‏ی موت اُتے تعزیت گھلدے نيں۔

کتابیات

تالیفات

• مولاگت سبے ، ست لاکٹ ، 1966
• تحریری تریخ وچ لکھیا ہويا تریخ ، 1967
• داستان خسرو وا شیرین ، خسرو اور شیرین د‏‏ی کہانی ، نظم از نظم نظامی گنجوی ، 1974
• شوکوہ غوثیہ ، اوڈ د‏‏ی شان ، 1985
• گوزیڈے مخزانول اسرار: از پنج گنجے نظامی گنجوی ، راز محفوظ ذخیرے دا انتخاب: نظامی گنجوی دے پنج خزانے تو‏ں ، 1988
• گوزیڈے خسرو و شیرین ، کھوسرو تے شیرین کا خلاصہ ، نظماں از نظامی گنجوی ، 1991
• گوزیڈے لیلی و ماجنون ، لیلیٰ تے مجنون دا خلاصہ ، نظماں از نظامی گنجوی ، 1991
• گوزیڈے اسکندرنامہ ، نظامی گنجوی دے اسکندرنامہ ، 1993 اک اقتباس
• گنجورے پنج گنج: گوزیدح اشارے نیزامی گنجوی ، خزانچی پنج خزانہ: نظامی گنجوی نظماں دا انتخاب ، 1995
• شارھے منزومے منلی تے پنجدہ گھیٹی ہور ا نما یوشیج ، مینلی ایپیپی تے پندرہ ہور ٹکڑےآں د‏‏ی تفصیل از نیما یوشیج ، 1996
• رینڈا ، رندا: شام دے ویہہ معاصر مصنفاں د‏‏ی ویہہ کہانیاں ،
• پیر نیشاابور ، نیشا پور دا اک بوڑھا آدمی : عطا د‏‏ی نظماں دا اک خلاصہ ، 1997
• رازے سخریہ: مجموئے داستان ، چٹاناں کا راز: اک کہانی مجموعہ ، 1998
• Ghesseye Barbod VA 20 Ghesseye تو‏ں Digar AZ Shahnameh ، Barbod د‏‏ی کہانی تے 20 Shahnameh، 2001 سے ہور کہانی
• ڈار تمے تولے شب ، پوری رات دے عرصہ وچ ، نیما یوشیج دی 2004 د‏‏ی چار طویل نظماں د‏‏ی وضاحت
• سفیرہ سوخان ، تقریر دے سفیر: پروفیسر عبدالمحمد ایاندی دے مضامین دا اک مجموعہ جس اُتے ادبی تنقید ، تھیولوجی تے تصوف ، تریخ تے اسلام د‏‏ی تریخ ، 2006
• Tafsiri بار شیر Shamsol Manaqeb، شمس اللہ تعالی Shoa'ra سروش Esfahani وچ ، نظم طرف شمس اللہ تعالی Manaqib د‏‏ی شاعری دے اک فرمان د‏‏ی طرف سروش Esfahani وچ ، 2008
• بہارستے سوخان ، تقریر د‏‏ی بہار ، 2009

• Ghesseye Barbod va 20 Ghesseye Digar az Shahnameh, The Story of Barbod and 20 Other Story from Shahnameh, 2001
• Dar Tamame Toule Shab, In All the Night Duration, explanation for four long poems of Nima Yooshij, 2004
• Safireh Sokhan, Ambassador of the Speech: A Collection of Articles by Professor Abdolmohammad Ayati on Literary Criticism, Theology and Mysticism, History and History of Islam, 2006
• Tafsiri bar Shere Shamsol Manaqeb, An Interpretation of Shams al-Manaqib's Poetry by Shams al-Shoa'ra Soroush Esfahani, Poem by Soroush Esfahani, 2008
• Baharestane Sokhan, Springiness of the Speech, 2009

ترجمہ

• Kashtie Shekasteh, Ship Wreck, by Rabindranath Tagore, 1961
• Taghvim al-Baladaan, Calendar of Countries, by Abu'l-Fida, 1970
• Ghazalhaye Abu Nuwas, Abu Nuwas sonnets, by Abu Nuwas, 1971
• Tarikhe Falsafeh dar Jahane Eslami, History of Philosophy in the Islamic World, by Hanna Al-Fakhoury, 1976
• Amorzesh, The Epistle of Forgiveness, by Al-Ma'arri, 1978
• Tarikhe Adabiate Zabane Arabi, History of Arabic language literature, by Hanna Al-Fakhoury, 1982
• Darbareye Falsafeye Eslami: Ravesh va Tatbigh An, About Islamic Philosophy: The method and its adaptation, by Ibrahim Madkour, 1982
• Al-Abar: Tarikhe Ibne Khaldoun, The Lessons: History written by Ibn Khaldun, 6 volumes, 1984–1992
• Tarikhe Dolate Eslami dar Andolos, History of Islamic State in Andalusia, by Muḥammad ʻAbd Allāh ʻInān, 5 volumes, 1987–1992
• Qurane Majid, Glorious Quran, 1992
• Tarjomeye Farsi Al-Gharat, Persian Translation of Al-Gharat, by Ibrahim Saqafi, 1992
• Hejaz dar Sadre Eslam, Hejaz in the early days of Islam: An investigation into civil and administrative affairs, by Ahmad Ali, 1996
• Joze Siome Qurane Majid, Thirty Juz' of Quran: With Farsi translation and Quran teaching, 1996
• Nahj al-Balagha, Collection of Imam Ali sermons, letters and aphorisms, by Al-Sharif al-Radi, 1997
• Basi Ranj Bordam, I suffered a lot ...: Ferdowsi on the ups and downs, by Satem Vaqzadeh, 1998
• Mokhtasareh Tarikhod Doval, Brief History of States, by Bar Hebraeus, 1998
• Tafsire Hedayat, Interpretation of guidance, by Mohammad Taqi al-Modarresi, 1999
• Masjede Sharife Nabavi dar Toule Tarikh, Sharif Prophetic Mosque throughout history, by Abdolghader Ansari, 2000
• Shahnameye Ferdowsi, by Abul-Qâsem Ferdowsi, Arabic writing by Bondari Esfahani, 2001
• Majamal Odaba, Litterateur Glossary, by Yaqut al-Hamawi, 2002
• Havadesol JameEh: Rooydadhaye Gharne Haftome Hejri, Great events: 7th Century AH Events, by Kamalleddin Ibn Fouti, 2002
• Dadkhahi Heyvanat Nazd Padeshahe Parian az Setame Adamian, Animal lawsuit to the Fairy King of human oppression, by Brethren of Purity, 2003
• Nazmol Hoda, Organized Gifts: Ordered and prosed translation and description of Quran's Surah, by Ibrahim Sajjadi, 2004
• Sahifeye Sajjadieh, Al-Sahifa al-Sajjadiyya, by Ali ibn Husayn Zayn al-Abidin, 2005
• Fehreste Aelam Al-Abar (Tarikhe Ibne Khaldoun), Announcement list of Al-Abar (History written by Ibn Khaldun), by Ibn Khaldun, 2005
• Ayzis, A Play written by Tawfiq al-Hakim, 2008
• Vaghaye Negari Khalijeh Fars: Bakhshe Tarikhe Iran, Persian Gulf Events: The History of Iran Section, by John Gordon Lorimer, 2009
• Iran dar Ketabe Nuzhat al-mushtāq fi'khtirāq al-āfāq, Iran in the book Tabula Rogeriana, by Muhammad al-Idrisi, 2009
• Shahrzad, Shahrzad, by Tawfiq al-Hakim, 2010

ایوارڈ

• عربی بولی تو‏ں فارسی ترجمہ د‏‏ی تریخ برائے عربی بولی ادب د‏‏ی 1989 وچ کتاب ، ایران دے دوسرے سال دے سال ایوارڈ وچ منتخب
• ایرانی سائنس تے سبھیاچار ہال آف فیم ، 2002 دے دوسرے دور وچ منتخب ہويا
• فارسی شائستگی دا حکم ، (پہلا حکم) ، 2011

ہور دیکھو

• محمدتقی بہار
• علی اکبر دھخدا
• بدیع الزمان فروزانفر
• ہوشنگ مرادی کرمینی
• منوچہر ستودح

حوالے

باہرلے جوڑ

• تصویری رپورٹ: عبد المحمد عیاٹی د‏‏ی نماز جنازہ
• عبدالمحمد ایاندی د‏‏یاں کتاباں گڈ ریڈ پر
• عبدالمحمد آیاندی دے بارے وچ (فارسی وچ )