عنایت خان (مؤرخ)
| عنایت خان (مؤرخ) | |
|---|---|
| جم | سنہ 1628 |
| وفات | سنہ 1671 (42–43 سال) |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | لکھاری |
| کارہائے نمایاں | شاہجہاں نامہ |
ترمیم  | |
عنایت خان (پیدائش: 1628ء– وفات: 1666ء)مغل مؤرخ سی جسنوں مغل دربار دی طرف توں شاہی مؤرخ دا منصب عطا ہويا سی ۔ عنایت خان دی مشہور تصنیف شاہجتھے نامہ اے جو مغل شہنشاہ شاہ جتھے دے عہد دی اک مکمل تریخ اے۔
خاندان
[سودھو]عنایت خان دا اصل ناں محمد طاہر سی تے شاعری وچ تخلص آشنا سی ۔ عنایت خان دے والد ظفر خان بن خواجہ ابو الحسن سن ۔ ظفر خان مغل شہنشاہ جہانگیر دے عہد وچ وزیر دے عہدہ اُتے فائز سن ۔ مغل شہنشاہ شاہ جتھے دے عہدِ حکومت وچ اُنئيں اک بار کابل دا صوبیدار بنا کے بھیجیا گیا سی تے بعد وچ کشمیر دا صوبیدار مقرر کر دتا گیا۔ مغل حکومت دے تبت توں خوشگوار تعلقات قائم کرنے وچ ظفر خان دا نمایاں ہتھ سی ۔ شاہ جتھے نے بعد وچ اُنئيں ٹھٹہ دا صوبیدار مقرر کیتا۔ ظفر خان بہترین فارسی شاعر وی سن ۔ عنایت خان دے دادا سیف خان آگرہ دے مغل صوبیدار سن تے جدوں 1641ء وچ شاہ شجاع (مغل شہزادہ) نوں کو بنگال دی عملداری و صوبیداری تفویض کيتی گئی تاں سیف خان نوں شہزادہ شجاع دی بنگال وچ آمد توں پہلے روانہ کر دتا گیا سی تاکہ اوہ اوتھے جاکے انتظامات نوں درست کرسکن۔
پیدائش و منصب داری
[سودھو]عنایت خان دی پیدائش اُسی سال ہوئی جس سال مغل شہنشاہ شاہ جتھے برسر تخت آیا۔ اِس لحاظ توں عنایت خان دا سال پیدائش 1037ھ/ 1628ء معلوم ہُندا اے۔ 7 سال دی عمر وچ عنایت خان نوں سرکاری منصب کيتی سپردگی دے بعد کشمیر بھیج دتا گیا تاکہ اوہ اوتھے اپنے والد ظفر خان دی معیت وچ بہتر پرورش پاسکن۔ کشمیر وچ عنایت خان نوں داروغہ دا منصب عطا ہويا۔ بعد وچ کشمیر دے شاہی کتب خانہ دی نگہبانی وی عنایت خان دے سپرد کردتی گئی۔
زندگی دے آخری سال
[سودھو]- ہور پڑھو: شاہجتھے نامہ
عنایت خان نے بہترین انشاء پردازی وراثت وچ پائی۔ آداب و رہن سہن دے بہترین اُصولاں توں واقف سن جنہاں دا اُنہاں دی تریخ توں وی معلوم ہُندا اے۔ عنایت خان شہنشاہ شاہ جتھے دے قریبی دوستاں تے اقرباء وچ شمار کیتے جاندے سن ۔ اواخر عمر وچ مغل شہنشاہ شاہ جتھے دی معزولی دے عینی شاہد سن تے شہنشاہ اورنگزیب عالمگیر دی حکومت دے ابتدائی سالاں دے وی عینی شاہد سن ۔ اورنگزیب عالمگیر دے عہد وچ شاہی مناصب توں رخصتی چاہی تے کشمیر وچ اقامت اختیار کيتی۔1081ھ/ 1671ء وچ کشمیر وچ وفات پائی۔[۱]
حوالے
[سودھو]- ↑ ہنری مئیرز ایلیٹ: شاہ جتھے، صفحہ 79 تا 81۔ ناشر شیخ مبارک علی اینڈ سنز، مطبوعہ حافظ پریس، لاہور 1875ء۔
باہرلے جوڑ
[سودھو]- «Shah Jahan-nama of Inayat Khan». انٹرنیٹ آرکائیو. صص. 79–128. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۴.