ٹھٹا
| ٹھٹا | |
|---|---|
  ٹھٹا  ٹھٹا | |
| متناسقات: 24°44′46″N 67°55′28″E / 24.74611°N 67.92444°Eمتناسقات: 24°44′46″N 67°55′28″E / 24.74611°N 67.92444°E | |
| ملک | پاکستان |
| صوبا | سندھ |
| ضلع | ٹھٹا |
| آبادی | |
| • کل | ۲۲۰,۰۰۰ |
| منطقۂ وقت | پاکستان دا معیاری وقت (UTC+5) |
ٹھٹا پاکستان دے صوبا سندھ ضلع ٹھٹا وچ کینجھر جھیل دے کول واقع تقریبن 22،000 بائی ہزار لوکاں اُتے مشتمل اک تریخی تھاں اے ۔ ٹھٹا دے بہت سارے تریخی تھاں واں تے نوادرات نوں یونیسکو دے عالمی ثقافتی ادارے نے عالمی ثقافتی ورثہ قرار دتا اے۔[۱] ایہ شہر کراچی دے چڑھدے پاسے تقریبن 98 کلومیٹر یا 60 میل دے فاصلے اُتے واقع آ ۔ کراچی دے قرب وچ ہوݨ دی وجہ نال ایس تریخی و خوبصورت جگہ اُتے سیاحت دے دلدادہ لوکاں دی وڈی تعداد آسانی دے نال ایتھے پہنچ جاندی اے ۔ خصوصن ستوارا وار چُھٹیاں دے دِناں وچ ایتھے لوکاں دی وڈی تعداد سیر و سیاحت تے تریخی تھاںواں ، مزارات، مسیتاں وغیرہ دی زیارت لئی آوندی اے ۔ ایہدے اطراف وچ بنجر تے چٹانی کوہستانی علاقا تے دلدلی زمین وی اے ۔ گنیا ایتھے دی سبھ توں زیادہ کاشت کیتی جاݨ والی فصل اے تے اونٹھاں دی افزائش و پیدائش وی آمدن دا نہایت عام ذریعا اے ۔ ایہدے اطراف دی کھدائی وچ قدیم تریخی نوادرات ملے نيں جیہڑے زمانا پہلے مسیح نال تعلق رکھدے نيں ۔[۲] ٹھٹا نوں سندھ دی تریخ وچ کئی اعتبار نال اہمیت حاصل اے ۔ اک زمانے وچ ایتھے سینکڑیاں درسگاہاں سن ۔ اورنگزیب عالمگیر دے عہد وچ سندھ دا دورہ کرنے والے اک انگریز سیاح نے اعتراف کیتا اے کہ اس نے ٹھٹا وچ 400 دے لگ بھگ ایداں مدارس دیکھے جتھے دینی و دنیاوی علوم دی تعلیم دتی جاندی سی ۔
تریخ
[سودھو]ایس شہر نوں سومریاں، سما، ارغون، ترخان تے مغلاں نے اپنا راجگڑھ بنایا ۔ چودہويں صدی عیسوی وچ ایہ شہر نہایت اہمیت دا حامل رہیا اے ۔ اوس ویلے ایہ نہ صرف اسلامی فنون دا مرکز سی بلکہ سندھ دا راجگڑھ وی سی ۔ جو 95 سال تک رہیا۔ دہلی دے سلطان محمدتغلق دا انتقال وی اسی شہر وچ ہويا۔ چودھویں صدی توں لے کے 1739ء تک ایتھے سما، ارغون، ترخان تے مغل حکمراناں دی حکومت قائم رہی۔ اُتے 1739ء دی جنگ کرنال وچ ایران دے بادشاہ نادر شاہ نے ایہدے اُتے قبضا کر ليا تے اوہدے توں بعد ایس شہر نوں بلکل نظر انداز کر دیا گیا ۔ ٹھٹا اسلامی فن تعمیر دی تریخی وراثت نال مالا مال اے ۔ جو سولہويں تے ستارہويں صدی وچ بݨائے گئے ۔ ٹھٹا دی تریخ تقریبن دوہزار سال توں ودھ پراݨی اے۔ سولہويں صدی وچ اس عظیم شہر دی عظمت دیاں علامتاں ہن وی کدھرے کدھرے نظر آوندیاں نيں ۔ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ سکندر ایتھے اپنی فوج دے نال طویل مسافت دے دوران تازہ دم ہوݨ لئی ایتھے اقامت پزیر ہويا سی جیہدے آثار اک جزیرے وچ ہُݨ وی موجود نيں ۔[۲] ٹھٹا دی باقیات وچ ایتھے مقبرے، مزارات، مسیتاں وغیرہ شامل نيں ۔
اہم تھاںواں
[سودھو]
ٹھٹا دے نوادرات وچ جامع مسجد (جیہنوں شاہجہانی مسجد اوربادشاہی مسجد وی کہیا جاندا اے ) جو مغل بادشاہ شاہجہان نے 49-1647ء دے درمیان تعمیر کرائی سی۔ اس مسجد وچ 93 گنبدنيں تے اس مسجد نوں اس انداز وچ تعمیر کیتا گیا اے کہ اس وچ امام دی آواز بغیر کسی مواصلاتی آلے دے پوری مسجد وچ گونجتی اے۔ مقبراں وچ ایتھے سب توں وڈا تے قابل دید مقبرا عیسا خان ترخان دا اے جیہڑا 1644ء وچ انتقال کر گیا سی ۔ عیسا خان ترخان نے ایہ مقبرہ اپݨی زندگی وچ ای تعمیر کروا لیا سی ۔ عیسا خان دے مقبرے توں علاوا ایتھے مرزا جانی بیگ ، مرزا تغرل بیگ تے دیوان شرفا خان دے مقبرے وی مشہور نيں ۔
اس دے علاوہ دنیا دا سب توں وڈا تے قدیم مکلی قبرستان وی ٹھٹا دے قریب واقع آ ۔ ایہ قبرستان تقریبن اٹھ کلومیٹر دے رقبے اُتے محیط اے ۔ایتھے کئی بادشاہ، عالم، فلسفی تے جرنیل دفن نيں ۔ ایتھے دی قبراں دی خاص گل اُنہاں دے دیدہ زیب خدوخال تے نقش و نگار نيں جو نہ صرف اہل قبر دے زمانے دی نشان دہی کردے نيں بلکہ اوس وقت دی رہتل، سبھیاچار تے ہنرمندی دا وی مونھ بولدا ثبوت نيں۔ ایتھے موجود قبراں تریخی اعتبار نال دو ادوار وچ تقسیم کیتیاں جاندیاں نيں ۔ پہلا سما بادشاہاں دا دور جیہڑا (1520ء - 1352ء) تک رہیا تے دوسرا ترخان بادشاہاں دا دور جیہڑا (1592ء - 1556ء) تک رہیا ۔ ایہناں عمارتاں دے ڈھانچے نہایت مضبوط، طرز تعمیر دے تے نہایت عمدہ نیں ۔ ایہناں دا تعمیری مواد بہت ای اعلا معیار دا اے ۔ ایہناں قبراں اُتے کيتی گئی نقاشی تے کشیدہ کاری دا کم اپݨی مثال آپ اے ۔
حوالے
[سودھو]- ↑ پاکستان دے آثارِ قدیمہ تے یونیسکو دی عالمی ورثہ فہرست
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
 |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: ٹھٹا |
| پاکستان دے وڈے شہر | |
|---|---|
| راجگڑھ:اسلام آباد | |
| پنجاب |
اٹک • بہاولپور • چکوال • چنیوٹ • فیصل آباد • جڑاں والا • اوکاڑا • گجراں والا • گجرات • جھنگ • جہلم • قصور • کھاریاں • لہور ۱ • میاں والی • ملتان • |
| خیبر |
ایبٹ آباد • چترال • ہری پور • کوہاٹ • کوہستان • پشاور ۱ • مانسہرہ • مردان • نوشہرہ • بنوں • جمرود |
| سندھ |
حیدر آباد • جیکب آباد • کراچی ۱ • خیرپور • لاڑکاݨا • نوابشاہ • سکھر • ٹھٹا • سانگھڑ • بدین |
| بلوچستان | |
| گلگت بلتستان | |
| ازاد کشمیر | |
| 1 صوبےآں دے راجگڑھ :۞:2 ازاد کشمیر دا راجگڑھ | |