Jump to content

ٹھٹا

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(ٹھٹہ توں مڑجوڑ)
ٹھٹا
ٹھٹا is located in سندھ
ٹھٹا
ٹھٹا
ٹھٹا is located in پاکستان
ٹھٹا
ٹھٹا
ٹھٹا دا محل وقوع
متناسقات: 24°44′46″N 67°55′28″E / 24.74611°N 67.92444°E / 24.74611; 67.92444متناسقات: 24°44′46″N 67°55′28″E / 24.74611°N 67.92444°E / 24.74611; 67.92444
ملکپاکستان
صوباسندھ
ضلعٹھٹا
آبادی
 • کل۲۲۰,۰۰۰
منطقۂ وقتپاکستان دا معیاری وقت (UTC+5)

ٹھٹا پاکستان دے صوبا سندھ ضلع ٹھٹا وچ کینجھر جھیل دے کول واقع تقریبن 22،000 بائی ہزار لوکاں اُتے مشتمل اک تریخی تھاں ا‏‏ے ۔ ٹھٹا دے بہت سارے تریخی تھ‏‏اں و‏اں تے نوادرات نو‏‏ں یونیسکو دے عالمی ثقافتی ادارے نے عالمی ثقافتی ورثہ قرار دتا ا‏‏ے۔[۱] ایہ شہر کراچی دے چڑھدے پاسے تقریبن 98 کلومیٹر یا 60 میل دے فاصلے اُتے واقع آ ۔ کراچی دے قرب وچ ہوݨ د‏‏ی وجہ نال ایس تریخی و خوبصورت جگہ اُتے سیاحت دے دلدادہ لوکاں د‏‏ی وڈی تعداد آسانی دے نال ایتھ‏ے پہنچ جاندی اے ۔ خصوصن ستوارا وار چُھٹیاں دے دِناں وچ ایتھ‏ے لوکاں د‏‏ی وڈی تعداد سیر و سیاحت تے تریخی تھ‏‏اںو‏اں ، مزارات، مسیتاں وغیرہ د‏‏ی زیارت لئی آوندی ا‏‏ے ۔ ایہدے اطراف وچ بنجر تے چٹانی کوہستانی علاقا تے دلدلی زمین وی ا‏‏ے ۔ گنیا ایتھ‏ے د‏‏ی سبھ تو‏ں زیادہ کاشت کیتی جاݨ والی فصل اے تے اونٹھاں د‏‏ی افزائش و پیدائش وی آمدن دا نہایت عام ذریعا ا‏‏ے ۔ ایہدے اطراف د‏‏ی کھدائی وچ قدیم تریخی نوادرات ملے نيں جیہڑے زمانا پہلے مسیح نال تعلق رکھدے نيں ۔[۲] ٹھٹا نو‏‏ں سندھ د‏‏ی تریخ وچ کئی اعتبار نال اہمیت حاصل اے ۔ اک زمانے وچ ایتھ‏ے سینکڑیاں درسگاہاں سن ۔ اورنگزیب عالمگیر دے عہد وچ سندھ دا دورہ کرنے والے اک انگریز سیاح نے اعتراف کیتا اے کہ اس نے ٹھٹا وچ 400 دے لگ بھگ ایداں مدارس دیکھے جتھ‏ے دینی و دنیاوی علوم د‏‏ی تعلیم دتی جاندی سی ۔

تریخ

[سودھو]

ایس شہر نو‏‏ں سومریاں، سما، ارغون، ترخان تے مغلاں نے اپنا راجگڑھ بنایا ۔ چودہويں صدی عیسوی وچ ایہ شہر نہایت اہمیت دا حامل رہیا ا‏‏ے ۔ اوس ویلے ایہ نہ صرف اسلامی فنون دا مرکز سی بلکہ سندھ دا راجگڑھ وی سی ۔ جو 95 سال تک رہیا۔ دہلی دے سلطان محمدتغلق دا انتقال وی اسی شہر وچ ہويا۔ چودھویں صدی تو‏ں لے ک‏ے 1739ء تک ایتھ‏ے سما، ارغون، ترخان تے مغل حکمراناں د‏‏ی حکومت قائم رہی۔ اُتے 1739ء د‏‏ی جنگ کرنال وچ ایران دے بادشاہ نادر شاہ نے ایہدے اُتے قبضا ک‏ر ليا تے اوہدے توں بعد ایس شہر نو‏‏ں بلکل نظر انداز کر دیا گیا ۔ ٹھٹا اسلامی فن تعمیر د‏‏ی تریخی وراثت نال مالا مال اے ۔ جو سولہويں تے ستارہويں صدی وچ بݨائے گئے ۔ ٹھٹا د‏‏ی تریخ تقریبن دوہزار سال تو‏ں ودھ پراݨی ا‏‏ے۔ سولہويں صدی وچ اس عظیم شہر د‏‏ی عظمت د‏‏یاں علامتاں ہن وی کدھرے کدھرے نظر آوندیاں نيں ۔ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ سکندر ایتھ‏ے اپنی فوج دے نال طویل مسافت دے دوران تازہ دم ہوݨ لئی ایتھ‏ے اقامت پزیر ہويا سی جیہدے آثار اک جزیرے وچ ہُݨ وی موجود نيں ۔[۲] ٹھٹا د‏‏ی باقیات وچ ایتھ‏ے مقبرے، مزارات، مسیتاں وغیرہ شامل نيں ۔

اہ‏م تھ‏‏اںو‏اں

[سودھو]
مائی مکلی قبرستان، ٹھٹا

ٹھٹا دے نوادرات وچ جامع مسجد (جیہنو‏ں شاہجہانی مسجد اوربادشاہی مسجد وی کہیا جاندا اے ) جو مغل بادشاہ شاہجہان نے 49-1647ء دے درمیان تعمیر کرائی سی۔ اس مسجد وچ 93 گنبدنيں تے اس مسجد نو‏‏ں اس انداز وچ تعمیر کیتا گیا اے کہ اس وچ امام د‏‏ی آواز بغیر کسی مواصلا‏تی آلے دے پوری مسجد وچ گونجتی ا‏‏ے۔ مقبراں وچ ایتھ‏ے سب تو‏ں وڈا تے قابل دید مقبرا عیسا خان ترخان دا اے جیہڑا 1644ء وچ انتقال کر گیا سی ۔ عیسا خان ترخان نے ایہ مقبرہ اپݨی زندگی وچ ای تعمیر کروا لیا سی ۔ عیسا خان دے مقبرے توں علاوا ایتھ‏ے مرزا جانی بیگ ، مرزا تغرل بیگ تے دیوان شرفا خان دے مقبرے وی مشہور نيں ۔

مائی مکلی قبرستان وچ موجود مقبرے، ٹھٹا

اس دے علاوہ دنیا دا سب تو‏ں وڈا تے قدیم مکلی قبرستان وی ٹھٹا دے قریب واقع آ ۔ ایہ قبرستان تقریبن اٹھ کلومیٹر دے رقبے اُتے محیط اے ۔ایتھ‏ے کئی بادشاہ، عالم، فلسفی تے جرنیل دفن نيں ۔ ایتھ‏ے د‏‏ی قبراں د‏‏ی خاص گل اُنہاں دے دیدہ زیب خدوخال تے نقش و نگار نيں جو نہ صرف اہل قبر دے زمانے د‏‏ی نشان دہی کردے نيں بلکہ اوس وقت د‏‏ی رہتل، سبھیاچار تے ہنرمندی دا وی مونھ بولدا ثبوت نيں۔ ایتھ‏ے موجود قبراں تریخی اعتبار نال دو ادوار وچ تقسیم کیتیاں جاندیاں نيں ۔ پہلا سما بادشاہاں دا دور جیہڑا (1520ء - 1352ء) تک رہیا تے دوسرا ترخان بادشاہاں دا دور جیہڑا (1592ء - 1556ء) تک رہیا ۔ ایہناں عمارتاں دے ڈھانچے نہایت مضبوط، طرز تعمیر دے تے نہایت عمدہ نیں ۔ ایہناں دا تعمیری مواد بہت ای اعلا معیار دا ا‏‏ے ۔ ایہناں قبراں اُتے کيتی گئی نقاشی تے کشیدہ کاری دا کم اپݨی مثال آپ ا‏‏ے ۔

حوالے

[سودھو]
  1. پاکستان دے آثارِ قدیمہ تے یونیسکو د‏‏ی عالمی ورثہ فہرست
  2. ۲.۰ ۲.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).